Süiınşı, qazaq jūrty! Bırıkken Ūlttar Ūiymynyŋ mınberıne taǧy bır balaŋ köterılıp, söz söiledı! Esterıŋızde bolsa, byltyr «Köp tılder – bır älem» halyqaralyq baiqauynyŋ jeŋımpazy retınde Oljas Süleimenov atty jıgıt osynau bedeldı tūǧyrda baiandama oqyp edı ǧoi. Būl jolǧy üzdıktıŋ esımı – Möldır Arapova. Bügınde Qytaidyŋ Harbin qalasynda bılım alyp jürgen talantty aruymyzben künı keşe jüzdesıp, äŋgımelesudıŋ sätı tüstı.
– «Köp tılder – bır älem» taqyrybyna özgeşe şyǧarma jazu kerek boldy, – dep bastady äŋgımesın Möldır. – Älem azamaty, halyqaralyq yntymaqtastyq pen özara kelısım sekıldı mäselelerdı qamti otyryp, tıldıŋ rölı jaiynda baiandadym. Jarys erejesı boiynşa esse BŪŪ-nyŋ halyqaralyq alty tılınıŋ bırınde boluy şart. Sondai-aq ol tıl ümıtkerdıŋ ana tılı, elınıŋ memlekettık tılı jäne mektepte oqyǧan tılı bolmauy qajet. Men Qytaida bılım alyp jatqandyqtan, şyǧarmamdy qytai tılınde jazdym. Üş kezeŋnen tūratyn saiysqa 3600-dei adam qatysty. Solardyŋ ışındegı 60 jūmystyŋ avtorlary jüldeger atanyp, BŪŪ Assambleiasy qabyrǧasynda ötıp jatqan jastar forumyna şaqyryldyq.
Möldır alǧaş oquǧa tüskende qytaişa bır auyz söz bılmegenın jasyrmady. Beijıŋdegı Mädeniet jäne tıl universitetınde bır jyl oqyǧanynyŋ arqasynda būl tıldı kädımgıdei jetık meŋgerıp, Harbin qalasyndaǧy oqu ornyna tüsuge mümkındık alǧan. Osy tūsta keiıpkerımız şet tılın üirenude sol halyqtyŋ dästürın, mädenietın, filosofiiasyn, salt-sanasyn qosa sıŋıru kerektıgın alǧa tartty.
Aitpaqşy, bızdıŋ qyz özınıŋ baiandamasyn qazaqşa sälemdesuden bastaǧan. Üstıne ūlttyq naqyştaǧy köilek kiiudı de ūmytpapty. «Qazaqi oiu-örnegı bar qamzolyma janymdaǧylar qyzyqqanda, keudemdı maqtanyş sezımı kernedı» dep aǧynan aqtaryldy Möldır.
Dodaǧa qatysqan özge de jastar türlı problemalardy tılge tiek etıptı. Afrikadan kelgen ūl-qyzdar su tapşylyǧyn, Meksika, Kolumbiia azamattary öz memleketterındegı qūldyq turaly äŋgımeleptı. Mūnymen qosa, tabiǧi resurstardy ysyrap etu, kedeişılık, tabiǧi apattar, jemqorlyq mäselelerı de söz bolǧan. Jalpy, BŪŪ-nyŋ 2030 jylǧa deiıngı tūraqty damu baǧdarlamasy beibıtşılıktı, adamzattyŋ ösıp-örkendeuın, qorşaǧan ortany qorǧaudy, kedeişılıktı tübegeilı joiudy közdeitın bolǧandyqtan, barlyq taqyryptar osy tüitkılder töŋıregınde qozǧalǧan.
– Qazırgı taŋda ärbır kısı «Global citizen», iaǧni «Älem azamaty» boluǧa ūmtyluy kerek. Būl – qaraqan basyŋdy ǧana oilamai, jahandyq sipattaǧy auqymdy närselerge de ülesıŋdı qosu degen söz. Ony qalai jasaimyz? Jürgen-barǧan jerıŋde qoqys qaldyrma, ainalaŋdy taza ūsta, sudy ünemde. Mūndai kışıgırım tırlıkterdıŋ özı būqaralyq sipat alsa, qoǧamnyŋ, memlekettıŋ, odan ärı bükıl älemnıŋ tynysy aşylmai ma?! – dedı keiıpkerımız.
Möldırdıŋ oquyn aiaqtauǧa ekı jyldai uaqyt bar. Elge kelem degenşe älı de örkeniettı memlekettıŋ ülgılı jaqtaryn üirene tüser. Otanǧa oralǧan soŋ ony mındettı türde ıs jüzınde qoldanatyny, maŋaiyndaǧylarǧa «jūqtyratyny» sözsız. Osylaişa artyndaǧylarǧa sony serpın, dūrys baǧyt beretın jastardyŋ sany taǧy bıreuge artady. Bastysy, amandyq bolǧai!
Botagöz MARATQYZY
