Qazırgı kezde elordanyŋ eŋ tüitkıldı mäselesınıŋ bırı – qaldyq sudy tazartu. Bas qalada jalǧyz ǧana kärız tazartu qondyrǧysy bar. Alaida onyŋ jūmys jüktemesı şamadan artyq. Mäŋgılık el daŋǧyly, Kerei-Jänıbek handar köşesı jäne Tūran daŋǧyly arqyly ötetın magistraldy kollektor 16 jyl būryn salynǧan. Ūzyndyǧy 6 şaqyrymǧa sozylatyn kollektordyŋ jūmysynda apat ta, aqau da, üzılıs te köp bolady. Sonyŋ nätijesınde tazartu qondyrǧylary arqyly aǧyzylatyn qaldyq su Esıl özenın lastap jatyr. Qazır qoldanystaǧy būl qūbyrdy odan ärı paidalanudyŋ saldarynan aǧyndy su jer betıne köterılıp, bırqatar köşenı basyp qaluy mümkın. Özektı mäsele qalai şeşıledı? Qala bilıgı būl mäselenı şeşudıŋ qandai jolyn ūsynyp otyr? Osyǧan keleiık.
Kärız aǧynǧa tötep bermeidı
Astanadaǧy qaldyq sudy tazartu mäselesın Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ötken jyly elordany damytu mäselelerı jönındegı keŋeste aşyq kötergenı mälım. Prezident sol jolǧy jiynda Astana äkımı Jeŋıs Qasymbekke qaladaǧy ahualdy jaqsy jaǧyna qarai özgertu üşın bır jyl uaqyt berdı. Atalǧan basqosuda Prezident qaladaǧy tazartu qondyrǧylary arqyly aǧyzylatyn qaldyq su Esıl özenın lastap jatqanyn aityp, qatty alaŋdauşylyq tanytty.
«Mūndaiǧa jol beruge bolmaidy jäne ol öte qauıptı. Elordada ekologiia talaptary qataŋ saqtaluǧa tiıs» dep mälımdedı Memleket basşysy osy keŋeste.
«Äkımdıkke kelesı jyldyŋ soŋyna deiın qaldyq sudy jinaqtaityn Qarabidaiyq kölın keŋeitudı tapsyramyn. Qazır tazartu qondyrǧylary arqyly aǧyzylatyn qaldyq su Esıl özenın lastauda. Ükımet osy aǧyzylatyn qaldyq su kölemın normativtık tūrǧydan retteuı qajet. Elordada ekologiia talaptary qataŋ saqtaluǧa tiıs. Sondai-aq jauyn-şaşyn bolǧanda köşelerdı su basyp ketedı. Būl da özektı mäsele bolyp otyr» dedı Qasym-Jomart Toqaev.
Prezident ötkır ärı özektı mäsele – qaldyq sudy tazartuǧa erekşe nazar audardy. Qazır qalada bır ǧana kärız tazartu qondyrǧysy bar ekenın, iaǧni onyŋ jūmys jüktemesı şamadan tys bolyp tūrǧanyn eskerttı.
«Bügınde täulıgıne qosymşa 140 myŋ tekşe metr sudy tazartu qajet. Osyndai ekınşı qondyrǧy üşınşı sorǧy-süzgı stansasymen qatar salynuǧa tiıs edı. Üşınşı sorǧy-süzgı stansasy paidalanuǧa berıleiın dep jatyr. Al kärız tazartudyŋ ekınşı qondyrǧysyn jobalau jūmysy älı bıtken joq. Jūmysty dūrys josparlamaudyŋ kesırınen tüitkılder qordalana beredı. Sondai-aq kelesı jyly törtınşı sorǧy-süzgı stansasyn saluǧa kırısu kerek. Telman eldı mekenındegı sorǧy stansasynan tehnikalyq su qūbyryn tartudyŋ ekınşı jelısınıŋ qūrylysyn da bastau qajet» dedı Prezident.
«Kärız jüiesı su aǧynyna tötep bere almaidy. Juyrdaǧy jaŋbyr kezınde osyǧan taǧy bır märte közımız jettı. Jaŋa nöser kärızınıŋ qūrylysy tolyq aiaqtalǧan joq. Äkımdık naqty ıs-şaralar qabyldauǧa tiıs. Jalpy, bas qalany sumen qamtamasyz etudıŋ jäne su tartudyŋ tiımdı jüiesın qalyptastyru öte maŋyzdy. Būl – tūrmys sapasyn jaqsartuǧa qajettı basty talaptardyŋ bırı» dep naqtylady oiyn Memleket basşysy.
Kärız kollektory nauryzda salynady
Prezident sol jiynda täulıgıne qosymşa 140 myŋ tekşe metr sudy tazartatyn kärız tazartudyŋ ekınşı qondyrǧysyn tezdetıp jobalau men saluǧa tapsyrma berdı. Al biyl jyl basynda nysannyŋ jobalau jūmysy aiaqtalyp, magistraldyq kärız kollektorynyŋ qūrylysy bastaldy. Osy qūrylysqa orai 21 aqpannan bastap Tūran daŋǧylyndaǧy (Orynbor men R.Baǧlanova köşelerınıŋ arasy) jol uchaskesınıŋ bır bölıgı uaqytşa jabyldy. Būl turaly qala äkımı Jeŋıs Qasymbek tūrǧyndarǧa arnaiy aqparat berdı.
«Özderıŋız bıletındei, 21 aqpannan bastap Tūran daŋǧylyndaǧy (Orynbor men R.Baǧlanova köşelerınıŋ arasy) uchaskenıŋ bır bölıgın uaqytşa japtyq. Qazır mūnda magistraldy kärız kollektorynyŋ qūrylysy boiynşa jūmys jürgızılıp jatyr. Būl nysannyŋ qalaǧa qanşalyqty maŋyzdy ekenın qysqaşa aityp öteiın. Qazırgı uaqytta qalanyŋ Esıldıŋ sol jaǧalauyndaǧy bölıgınıŋ nysandary şaruaşylyqta jäne tūrmysta qoldanatyn su Mäŋgılık el daŋǧyly, Kerei-Jänıbek handar köşesı jäne Tūran daŋǧyly arqyly ötetın magistraldy kollektordyŋ kömegımen aǧyzylady. Kollektor 16 jyl būryn salynǧan. Onyŋ ūzyndyǧy – 6 şaqyrym» dep jazdy äleumettık jelıdegı paraqşasynda elorda äkımı.
Jeŋıs Qasymbek bas qalanyŋ qaryştap damyp, aǧyndy sudyŋ kölemı ūlǧaiǧanyn atap aitty. Al kollektor öz mümkındıgınıŋ şegınde ǧana jūmys ısteidı. Kollektorǧa tüsetın jüktemenıŋ artuyna bailanysty onyŋ jūmysynda ırkılıster bolady, al apattyq jäne qalpyna keltıru jūmystary kütken nätijenı bermei otyr. Elordanyŋ däl osy audanynda aǧyndy sudy aǧyzudyŋ özge joly joq. Al qoldanystaǧy qūbyrdy odan ärı paidalanudyŋ saldarynan aǧyndy su jer betıne köterılıp, bırqatar köşenı basyp qaluy mümkın. Sol siiaqty tehnogendık, ekologiialyq sipattaǧy jaǧymsyz saldarǧa äkeluı mümkın.
«Şaruaşylyqta jäne tūrmysta qoldanylatyn sudyŋ qaldyǧyn aǧyzu üşın arnaiy joba äzırledık jäne osy aida Tūran daŋǧylyndaǧy magistraldy kärız kollektorynyŋ qūrylysyn bastadyq. Onyŋ ūzyndyǧy – şamamen 8 şaqyrym. Aiaqtalu merzımı – 9 nauryz. Qūrylys qarqynyn jyldamdatudy jäne merzımınen būryn jol qozǧalysyn qamtamasyz etudı tapsyrdym» dep tüsındırdı äkım.
Al Polisiia departamentı jol qauıpsızdıgın saqtau üşın jürgızuşılerge öz baǧdaryn aldyn ala josparlau qajet ekenın eskerttı.
«Tūran daŋǧylyndaǧy Orynbor men R.Baǧlanova köşelerınıŋ aralyǧynda injenerlık jelılerdı töseu jūmysy jürgızıledı. Osyǧan bailanysty 21 aqpan men 9 nauryz aralyǧynda kölık qozǧalysy ekı baǧytta da şekteledı. Astana äkımdıgınıŋ mälımetınşe, ırgeles uchaskelerde tiıstı jol belgılerı ornatylyp, baǧdarşamdardyŋ jūmys tärtıbıne tüzetuler engızıldı. Qosymşa aqparattyq belgıler ornatyldy. Balamaly baǧyttar – Ş.Aitmatov köşesı men Qabanbai batyr daŋǧyly. Jaiau jürgınşıler de saq boluy kerek» degen habar taratyp, avtokölık jürgızuşılerın de, jaiau jürgınşılerdı de qūlaqtandyrdy.
«Elordany damytuǧa qatysty barlyq mäselenı jan-jaqty oilastyryp şeşu maŋyzdy. Ol üşın «Astananyŋ märtebesı turaly» zaŋǧa şūǧyl türde tiıstı özgerıster engızu qajet. Zaŋ arqyly äkımdıktıŋ qūzyretı men jauapkerşılıgın küşeitu kerek. Astana tūraqty damu üşın ony tiımdı ärı sapaly basqaru qajet. Jalpy, Astanany örkendetu üşın, eŋ aldymen, äkımdık, käsıpkerler jäne tūrǧyndar arasynda senımdı serıktestık ornatu qajet. Basty mındet – ärbır azamattyŋ tūrmys sapasyn jaqsartu. Osyny dūrys tüsıngen jön» degen edı Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev ötken jyldyŋ jazyndaǧy alqaly jiynda.
Qala basşylyǧy Prezidenttıŋ aitqan synynan qorytyndy şyǧaryp, qaldyq sudy tazartu mäselesın şeşu üşın naqty ıs-äreketterge köşkenın körıp otyrmyz. Al Prezident tapsyrmasynyŋ qalai oryndalatynyn uaqyt körseter.
