Säuır bastalǧaly densaulyǧy syr bergender köbeidı. «Juannyŋ jıŋışkerıp, jıŋışkenıŋ üzıler şaǧy» dep ata-babamyz aityp ketkendei, köktem mezgılı erekşe kütım men paidaly taǧam jeudı ekı ese qajet etedı. İmmunitet älsıregen soŋ, türlı auru beleŋ alady. Būǧan qarsy älemde jyl saiyn säuırdıŋ soŋǧy aptasynda immundau jūmysy jürgızıledı.
DDŪ europalyq aimaq biurosynyŋ bastamasymen soŋǧy 16 jyl ışınde jyl saiyn säuır aiynyŋ soŋynda immundau aptalyǧy ötedı. Europalyq immundau aptalyǧy – immundaudy nasihattaudyŋ tiımdı mehanizmı. Maqsaty – halyqtyŋ immundauǧa nazaryn audaryp, onyŋ maŋyzy turaly sauatyn arttyru. Sol arqyly vaksinasiialau deŋgeiın arttyru. Būl rette halyqtyŋ osal toptaryna erekşe nazar audarylady.
Bükıl älemde ötetın immundau aptalyǧy Qazaqstanda biyl 24-30 säuır aralyǧyna qoiyldy. Barlyq jastaǧy adamdardy aurudan qorǧau üşın vaksinalardy belsendı qoldanuǧa yqpal etetın bıryŋǧai immundau aptalyǧy milliondaǧan adamnyŋ ömırın saqtap qalady jäne densaulyq saqtau salasyndaǧy eŋ tiımdı şaranyŋ bırı retınde keŋınen tanylǧan.
– İmmunoprofilaktika – profilaktikalyq egu jūmystaryn jürgızu arqyly jūqpaly aurulardyŋ taraluyn boldyrmauǧa, şekteuge jäne joiuǧa baǧyttalǧan ıs-şaralar keşenı. İmmundau üşın Resei Federasiiasynyŋ zaŋnamasyna säikes tırkelgen otandyq jäne şeteldık immunobiologiia preparattary qoldanylady. Vaksinasiiadan keiıngı immunitet küşı bırneşe jylǧa sozylady. Keibır vaksinalar aǧzanyŋ ömır boiy infeksiiaǧa tözımdılıgın tudyrady, – deidı Astanadaǧy №3 qalalyq emhananyŋ därıger-terapevtı Dosbol Qairat.
Qazaqstanda vaksinasiia QR Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ būiryǧymen bekıtılgen ūlttyq profilaktikalyq egu küntızbesıne säikes qataŋ türde jürgızıledı. Küntızbe profilaktikalyq egu jūmystaryn jürgızu merzımı men tärtıbın belgıleidı. Bügınde küntızbege V gepatitıne, difteriiaǧa, kökjötelge, qyzylşaǧa, qyzamyqqa, poliomielitke, sırespege, tuberkulezge, parotitke, gemofildı infeksiiaǧa, pnevmokokk infeksiiasyna jäne tūmauǧa qarsy egu engızılgen. Däl osy aurular halyqtyŋ ömırı men densaulyǧyna qauıp töndıredı jäne epidemiianyŋ damuyna deiın adamdar arasynda taralu qaupı joǧary.
– Küntızbege engızılgen negızgı infeksiialardan basqa, basqalary bar, mysaly, sıbır jarasy, tuliaremiia, jelşeşek. Būl infeksiialar ūlttyq profilaktikalyq egu küntızbesınıŋ ekınşı bölıgıne – epidemiialyq körsetkışter küntızbesıne kıredı. Epidemiialyq körsetkışter boiynşa profilaktikalyq egu jūqpaly aurulardyŋ paida bolu qaupı töngen kezde azamattarǧa, endemiialyq öŋırlerge baratyn nemese olarda tūraqty tūratyn adamdarǧa jürgızıledı, – deidı därıger.
Vaksinalar arqyly aldyn aluǧa bolatyn aurulardyŋ köpşılıgı oŋtaily qorǧanysqa qol jetkızu üşın vaksinanyŋ bırneşe dozasyn qajet etedı. Vaksinasiia küntızbesındegı ärbır doza qorǧanysty qūruǧa nemese saqtauǧa arnalǧan. Ekpenıŋ kez kelgen dozasyn ötkızıp jıberu nemese keşıktıru infeksiiany jūqtyru jäne auyr aurudyŋ damu qaupın arttyrady.
– Vaksinoprofilaktika – profilaktikalyq medisinanyŋ ajyramas bölıgı. Vaksinasiianyŋ arqasynda ömırge qauıp töndıretın köptegen jūqpaly aurudyŋ taraluyn boldyrmauǧa mümkındık tudy. Jappai vaksinoprofilaktika jetıstıkterınıŋ arqasynda şeşek auruyn tolyǧymen joiuǧa, difteriia, V gepatitı, sırespe jäne basqa da köptegen jūqpaly aurudyŋ jiılıgın bırneşe ret azaituǧa bolatynyn ūmytpaǧan jön, – deidı sala mamany.
Halyqtyŋ qarqyndy köşı-qon prosesınıŋ qazırgı jaǧdaiynda, äsırese Päkıstan, Auǧanstan, Täjıkstannan jabaiy poliomielit virusyn, qyzylşa virusyn, pandemiialyq tūmaudy jäne jūqpaly aurulardyŋ basqa da qozdyrǧyştaryn kez kelgen elge, onyŋ ışınde Qazaqstanǧa äkelu qaupı tūraqty. Profilaktikalyq egudı keŋınen jürgızudıŋ arqasynda Astana qalasynda difteriia, sırespe, poliomielit, qūtyru siiaqty aurular tırkelgen joq. Vaksinasiianyŋ arqasynda basqarylatyn infeksiialardyŋ örşu jiılıgı soŋǧy jyldary kürt tömendedı, köptegen ata-ana da, densaulyq saqtau salasynyŋ mamandary da vaksinanyŋ aldyn aluǧa adal. Vaksinalarǧa qatysty qoǧamdyq pıkırge ǧalamtorda, baspasöz betterınde vaksinasiianyŋ qajetı turaly jariialanymdar äser etedı. Sonymen qatar vaksinasiia arqyly aldyn aluǧa bolatyn aurulardan jyl saiyn Europa elderınde köptegen jas bala köz jūmady. Qazaqstanda eldıŋ bärıne vaksinasiia tegın jürgızıledı, onyŋ ışınde basqa elderden kelgenderge de qoljetımdı. İmmundau aptalyǧy kezınde, qalada tūrǧylyqty mekenjai boiynşa tırkelmeuıne qaramastan, bükıl adam qalanyŋ aumaqtyq emhanasynda ekpe ala alady. Medisina mamandary bügıngı taŋda köptegen auruǧa qarsy aldyn aluda immundauǧa balama joq ekenın taǧy da eske salady. Osyǧan orai, qazırgı taŋda №3 emhanada myna vaksinalardy aluǧa bolady:
- V gepatitıne qarsy vaksina medisinalyq oqu oryndarynyŋ studentterı men emhana qyzmetkerlerıne arnalǧan.
- ADSM – osy emhanaǧa tırkelgen 16 jastaǧy jasöspırımderge ata-anasynyŋ rūqsatymen jäne 26, 36, 46 jastaǧy eresek tūrǧyndarǧa salynady.
- Qyzylşaǧa qarsy vaksina medisina körsetılımı boiynşa jäne aurumen bailanysta bolǧandarǧa egıledı.
- Diaskintest – körsetılımı jäne mantuǧa oŋ reaksiia beretın, aurumen bailanysta bolǧandarǧa salu josparlanǧan.
Egu Astana qalasy, Respublika daŋǧyly, 56 mekenjaidaǧy №26 kabinette taŋǧy saǧat 8:00 men keşkı 18:00 aralyǧynda jürgızıledı. Mūndai şaralar qalanyŋ özge de emdeu mekemelerınde jürıp jatyr.
