Esık aldynan kütıp alǧan bas akuşer Jainagül Elşıbekova jüktı äieldıŋ perzenthanadaǧy alǧaşqy künı qabyldau bölımşesınen bastalatynyn aityp, sonda bastap keldı.
Qabyldau bölımşesınıŋ meŋgeruşısı Baian Bekbaevanyŋ aituynşa, perzenthanaǧa künıne 30-40 äiel jetkızıledı. Būdan ärı qarai türlı sozylmaly auru jatyrdaǧy balanyŋ dūrys jatpauy sekıldı diagnozben tüskender patalogiialyq jüktılık bölımşesıne, al, tolǧaǧy jetkenderı bosanu zalyna jıberıledı.
Bosanu zaly – būl naǧyz qarbalastyŋ qainaǧan ortasy.
Bız kelgenımızde därıgerler operasiia bölmesınen kesar tılıgı arqyly düniege kelgen balany alyp şyqty. Jaryq dünie esıgın aşqanyna nebärı on-aq minut bolǧan säbi özınıŋ tırşılık iesı ekenın baiqatqysy kelgendei tyrbaŋdap jatyr. Därıgerden bala men anasynyŋ jaǧdaiy qalai ekenın sūrap jatyrmyz. Operasiiaǧa qatysqan bas därıgerdıŋ orynbasary Svetlana Rahymbekova balanyŋ da, anasynyŋ da jaǧdaiy jaqsy ekenın, jan saqtau bölımınde jatqan anasy ekı saǧattan soŋ palataǧa şyǧarylatynyn aitty.
Dälız boiymen ılgerı jyljydyq. Qarsy aldymyzdan şyqqan alpys-tan asqan aq jaulyqty qariia bızdı därıger dep oilasa kerek, «Menıŋ balam qaida? Qyzymnyŋ jaǧdaiy qalai?» dep iegı kemseŋdei berdı.
Tüsıne qoidyq. 2-palatada jatqan jaŋaǧy säbidıŋ äjesı.
Nemeresın jaŋa ǧana körgenımdı, ūl bala ekenın aityp, süiınşı sūrap jatyrmyn.
Quanyştan közıne jas alǧan apam «Halderı jaqsy ma, äiteuır?» dedı.
Ne-mereŋızdıŋ salmaǧy 2 kelı 750 gramm, boiy 50 santimetr» – dep, därıgerden estıgenderımdı qaitalap jatyrmyn.
Apamnyŋ quanyştan jüzı bal-būl jandy. Adamdarǧa quanyş syilaudan asqan keremet sezım joq eken ǧoi. Sony anyq tüsındım. Sol balany özım bosandyryp alǧandai bop tūrmyn. Tılşı ekenımdı, mūnda ne üşın kelgenımdı ūmytyp ketkenım sonşalyq, «Jürıŋız, men sızge balaŋyzdy körseteiın» dep palataǧa jetektep äkeldım.
Ädette, därıgerler jaŋa tuǧan säbidıŋ bölmesıne adamdardyŋ kıruıne tyiym salady. Öitkenı, şarana qorşaǧan ortaǧa beiım-delıp ketkenınşe, oǧan türlı infeksiialardyŋ jūǧu qaupı joǧary. Ony elep jatqan bız joq. Bosandyru bölımşesınıŋ aǧa akuşerı Almaş Rahymbekova närestenıŋ janynda jarty saǧattan artyq tūruǧa bolmaitynyn eskerttı.
Nemeresın qolyna alǧany sol, apam bükıl dünienı ūmytty da kettı. Bezek qaǧyp jatqan qalta telefonyn köteruge de şamasy joq. Quanǧanyna qarap, men de mäzbın.
– «Allam bere salǧan şaŋyraq iesı ǧoi būl!», – dep nemeresın ainalyp-tolǧanyp jatyr.
Özımnıŋ tılşı ekenımdı, neme-resınıŋ suretı erteŋ gazet betıne basylatynyn aittym. Maǧan sosyn ǧana män berıp qarady. Telefonyna tynbai qoŋyrau tüsıp jatqanyn da endı aŋǧarǧan siiaqty. Ala sala, ar jaqtaǧy kısıden süiınşı sūrap, kelını men nemeresınıŋ halı jaqsy ekenın aityp jatyr.
– Nemerem, aumaǧan özım! – dep qoiady söz arasynda. Balasyn qolyna alyp, köŋılı jailanǧan soŋ, apam äŋgıme tiegın aǧytty. Esımı – Mäuletai. Bes qyz, ekı ūldy düniege äkelgen altyn qūrsaq ana eken. Qolyndaǧysy – ekınşı nemeresı. «Esımın Äli nemese Älihan dep qoiamyz» dedı. Apanyŋ özıne de, nemeresıne de ūzaq ǧūmyr tılep, jūmysymyzdy odan ärı jalǧastyra berdık.
Körşı palataǧa kırıp bardyq. Därıger emes ekenımız kiımımızden baiqalyp tūr. Aiy-künı jetıp otyrǧan kelınşek bızdıŋ basa-köktep kırgenımızdı jaqtyrmaǧandai keiıp tanytty. Kırgen soŋ, ündemei tūra beruge yŋǧaisyzdanyp, «Halıŋız qalai?» dedık. Auzymyzǧa tüskenı osy boldy.
«Jaqsy!» degen ol terıs ainala berdı. «Qaidan jaqsy bolsyn? Adamnan adam şyǧu oŋai ma? Halımdı sūraityn uaqytty tapqan ekensıŋ» degen şyǧar ışınen, kım bılsın.
Osydan bırer jyl būryn da qaladaǧy perzenthanalardyŋ bırınen däl osylai reportaj jasaǧanbyz. Sol joly bosanu zalyndaǧy äielderdıŋ bırımen tıldeskımız kelıp, äŋgımege tartqanymyzda, qalamsap, diktofonymyzben qosyp syrtqa quyp şyqqany bar. Tolǧaq qysyp, auruy janyna batqan adamǧa gazetıŋ ne kerek?
Bır jaqsysy, mūndaǧy palata esıkterı şynyly eken. Sondyqtan, būl joly barynşa saq bolyp, bärın de alystan baqylaudy jön kördık.
Taiauda ǧana şeteldık basylymdardyŋ bırınen oqyǧanymyz bar. Tolǧaqtyŋ düniedegı eŋ aşy azaptyŋ bırı ekenıne kümän keltırgen gollandiialyq ekı erkek televiziialyq jobaǧa qatysyp, arnauly medisinalyq apparattyŋ kömegımen äielderdıŋ tolǧaq kezındegı auyrsynularyn öz bastarynan ötkızıp körmekke bekınedı.
Synaq bastalysymen sanauly minuttan soŋ-aq batyrsynǧan sabazdar milliondaǧan telekörermennıŋ aldynda tūrǧandyqtaryn ūmytyp, jan dauystary şyǧa aiǧailap, toqtatuyn ötıngen eken.
Erlerdıŋ özı tötep bere almaityn qiyndyqqa moiymaityndyǧy üşın «Äieldıŋ qyryq jany bar», «Äiel qyryq şyraqty» degen sözdı halqymyz beker aitpaǧan ǧoi.
Dälız boiymen kelemız. Perzenthananyŋ tärtıbı boiynşa qai palatadaǧy äieldıŋ qai uaqytta bosanuy mümkın ekendıgı arnaiy taqtaǧa jazylyp qoiady. Äzırge bosanatyndardyŋ auyly alys.
Dälızdegı qarbalas kışkene saiabyrsyǧan tärızdı. Osy sättı paidalanyp, bosandyru bölımşesınıŋ meŋgeruşısı Küläş Dosovamen tıldestık.
– Bızdıŋ kündegı jūmysymyz osyndai qarbalasqa toly bolady. Keide osylai bır sätke tynyştalyp qalady da, keide barlyq palatadaǧy äielderdıŋ tolǧaǧy bır uaqyt şamasynda keledı. Ondai kezde tıptı qiyn. Därıger jetpei jatady. Bıraq, bızdıŋ mındetımız olardy aman-esen bosandyryp alu ekenın esımızden bır sät te şyǧarmaimyz, – deidı ol.
Därıger kei kezderı tüimedei närsenı tüiedei etıp körsetetın keibır būqaralyq aqparat qūraldaryna degen renışın de jasyrmady. Aman-esen bosanyp, jeŋıldep alǧan soŋ alǧys aitudyŋ ornyna tyrnaq astynan kır ızdep otyratyn kelınşekterdıŋ de bar ekenın aitady. Bıraq, otyz jyldyq jūmys täjıribesınde maqtanyp aitarlyq eŋbegı az emes ekenın bıledı. Bır kezderı özı kındıgın kesken myŋdaǧan, bälkım, on myŋdaǧan säbidıŋ aldy otyzdaǧy azamatqa ainalyp otyr bügınde.
Osy ortalyqta därıger bolyp qyzmetın bastaǧan ol bölımşe meŋgeruşısıne deiın köterıldı. Qazırgı taŋda bosandyru bölım-şesınde 8 därıger, 11 akuşer jūmys ısteidı. Bärı de öz qyzmetınıŋ maitalmany ekenı körınıp tūr.
Dälızde ılulı tūrǧan tablodaǧy mälımet boiynşa, Alla sätın salsa, kelesı kezek 6-palatadaǧy Parmanovanıkı. Terezeden ışke köz jıberdık.
Kei äielder sekıldı aiǧaiǧa basyp, därıgerlerdıŋ mazasyn alyp jatqan joq. Bölmege kırıp, aqyryn äŋgımege tarttyq. Sanduǧaş perzenthanaǧa tolǧaq qysyp, tüngı üşte tüsıptı. Al, qabyrǧadaǧy saǧat tılı kündızgı 12:30-dy körsetıp tūr. On saǧattan astam jany qinalǧan onyŋ äbden qajyǧany baiqalady.
Şamamen jarty saǧattan soŋ bosanuy kerek. Özıne osyny aittyq.
Solai ma?! – dedı ol jüzıne azdap külkı üiırılıp. – Qalai oilaisyz, bärı jaqsy bolady ǧoi, iä? – deidı jautaŋdap. Adamǧa jany qinalǧanda keregı jaqsy söz ben jyly lebız ǧoi.
Ärine, jaqsy bolady. Säbiıŋdı qolyŋa alyp, bır iıskeseŋ, bärı de tüs körgendei ūmytylyp ketedı, – dep jatyrmyz.
İä, bärı solai deidı. Qinalsam da şydauym kerek, şydaimyn! – dedı ol.
Bölme ışınde ersılı-qarsyly jürıp, qorqasoqtap tūrǧan ony odan ärı jūbatuǧa da, qasynda qarap tūruǧa da būdan artyq şydamadyq.
Kelesı betke alǧan esıgımızdıŋ maŋdaişasynda «Operasiia blogy» dep jazylyp tūr. Tabaldyryqtan attauǧa jüregımız daualamady…
Özımızge tiesılı orynǧa jaiǧasyp, ainalamyzdy ünsız barlap otyrmyz. Kenet tolǧaq qysqan äieldıŋ jan dausy perzenthanany basyna köterdı. Selk ete tüstık. Bastaldy! «Toǧyz äieldıŋ tolǧaǧy bır künde keldı» degen osy. Bırınen soŋ bırı… Üşınşı, törtınşı, altynşy palata… Är därıger özıne tiesılı palatasyna qūstai ūşty. Dälızde qarbalas bastaldy da kettı.
«5-palataǧa UZİ apparaty kerek»!
«Katalkany (jyljymaly tösek) daiyndaŋdar!» degen därıgerlerdıŋ būiryǧy estıldı.
Aǧa akuşer Almaş Rahymbekova tez arada zerthanaǧa qoŋyrau şalyp, mamandarǧa habar berdı. Akuşerlerdıŋ bırı jyljymaly tösektı jetkızdı.
Közdı aşyp jūmǧanşa, UDZ (ultradybystyq zertteu)därıgerı Ainaş Manabaeva kelıp jettı. Kardiomonitor arqyly qūrsaqtaǧy şarananyŋ jürek dürsılı syrtta otyrǧan bızge estılıp tūr. Jürek soǧysy qalypty sekıldı. Qatelespeppız. Därıger UDZ apparaty arqyly säbige tönıp tūrǧan aitarlyqtai qauıp joq ekenın anyqtady. Janymyzdy şüberekke tüiıp otyrǧan bız erkın tynys aldyq.
Tüskı astyŋ uaqyty äldeqaşan ötıp kettı. Bıraq, därıgerlerdıŋ qaryn qamyn oilaǧan bıreuın baiqamadyq. Mūryndaryna su jetpei jatyr. «Tamaqtanbaq tügılı, bızde ony oilauǧa da uaqyt joq. Keşke deiın ışermız bır» deidı Küläş İbinqyzy.
Jedel järdem jetkızgen kelesı kelınşektıŋ jaǧdaiy tym qiyn siiaqty. Äreŋ qozǧalady. Söitsek, jatyrdaǧy balasy egız eken! Qūr-saǧynda qos bırdei säbidı köterıp jürudıŋ oŋai emes ekenı körınıp tūr.
«Qan qysymy, dene qyzuy qalypty, bıraq tolǧaǧy küşeiıp barady» dedı därıgerler.
Ekınşı palataǧa jaiǧasqan kelınşektı bosandyrudy Bosanudan keiıngı bölımşenıŋ meŋgeruşısı Baqyt Jeksenqyzy öz qolyna aldy. Bosanu zalyna bızdıŋ de kıruımızge rūqsat berdı. Bärı köz aldymyzda öttı. Ony aityp ta, jazyp ta jetkızu mümkın emes şyǧar. Arasyna tura on minut salyp, şekesı torsyqtai ekı ūl dünie esıgın aşty.
– Mıne, qazaqtyŋ qos bırdei atūstary düniege keldı! – dedı säbilerdı qolyna alǧan Baqyt Jeksenqyzy şattanyp. Tolǧaq kezındegı arpalysty därıgerler de, jas ana da sol mezette ūmytyp, jüzderı bal-būl janyp şyǧa keldı. Äiel baqyty degen osy!
Al, 4-palatada jatqan Elmira esımdı kelınşek taŋǧy onda bosanǧan bolatyn. Özınıŋ de, säbiınıŋ jaǧdaiy qalypty bolǧandyqtan, därıgerler ony bosanǧan äielderge arnalǧan bölımşege auystyrdy. Därıgerlerge alǧysyn aityp şyǧyp bara jatqan oǧan akuşer qyz Nūrşat «Bızge jiı kelıp tūryŋyz!»dedı. «Qandai ädemı tılek» dedık ışımızden.
Elmiramen bırge bız de bölım-şege keldık. Mūndaǧy orta da, äielderdıŋ köŋıl küiı de özgeşe. Iŋgälaǧan säbi dauysy. Perzentıne meiırlengen analar. Jūmaq meken be deisıŋ.
Bölımşenı basqaratyn Baqyt Jeksenqyzy da öz ısınıŋ şeberı, otyz jylǧa juyq täjıribesı bar has maman.
Qaşan üige şyǧarylǧanşa bala-nyŋ da, ananyŋ da densaulyǧyna osy bölımşenıŋ därıgerlerı jauapty. «Közge körınbegenımen, bızdıŋ qyzmetkerlerdıŋ jūmysy ekı ese auyr» deidı därıger.
Öitkenı, būl bölımşe jūmysynyŋ qyzyǧy men şyjyǧy jetıp artylady. Mäselen, bız barǧanda Baqyt Jeksenqyzy äldebır äiel-dıŋ mäselesımen ainalysyp jatyr eken. Oqiǧa bylai bolǧan. Bır kün būryn üiınde bosanǧan kelınşek ertesıne tüs aua balasyn qūşaqtap perzenthanaǧa keledı. Qūjat aluy kerek, balasy egıluı kerek. Därıgerler medisinalyq tekseru jürgızedı. Balany rasymen özı düniege äkeldı me, joq pa, sony anyqtamaqşy. Ärine, mūnyŋ bärı op-oŋai jüzege asa salatyn şarua emes.
Bölımşe 60 adamǧa laiyqtalǧan. Palatalar 1, 2, 3 kısılık bolyp bölınedı. Bosanǧan äielge qajettı barlyq jaǧdai jasalǧan. Därıgerlerı de imanjüzdı ekenı körınıp tūr. Tegın Şuls dep tanystyrǧan ūlty europalyq äiel jaqynda osy ortalyqta bosanypty. Perzenthana därıgerlerıne alǧysyn sözben aityp jetkıze alar emes. Būǧan deiıngı balalaryn Europa qalalarynda bosanǧan ol «Onda täjıribelı mamandar da, zamanaui qūrylǧylar da bar. Tek sızderdegıdei jüzı jyly därı-gerlerdı tabu qiyn» deidı.
Jyl basynan berı №2 Perinataldyq ortalyqta myŋnan astam bala düniege kelıptı. Aqpan qūtty ai bolǧanǧa ūqsaidy. Būl aida alty bırdei egız ömırge kelıptı.
P.S.
«Qūtty qonaq kelse, qoi egız tabady» degen söz bar qazaqta. Bız ortalyqta bolǧan künı tura 26 bala düniege kelıptı. Arasynda bır jūp egız bar. Kındıgın özımız kespesek te, 26 balanyŋ jartysynan astamy köz aldymyzda jaryq dünie esıgın aşty. Keibıreuın anasynan būryn bız kördık. Keibırınıŋ süiınşısın bırınşı bolyp bız aldyq. Osyndai ädemı körınıstıŋ özı adamǧa ülken erık-jıger beretın sekıldı.
Taŋerteŋnen qara keşke deiın qarbalas arasynda jüretın aq halattylar qalai şarşamaidy desek… Qūpiiasy osy eken ǧoi.
Şynar DOSAN
