Keşe Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev elordaǧa resmi ıs-saparmen kelgen Fransiia memleketınıŋ basşysy Fransua Ollandpen kezdestı. Ekıjaqty kezdesu barysynda qazaq-fransuz strategiialyq serıktestıgınıŋ negızgı baǧyttary talqylanyp, sauda-ekonomika, investisiia, ǧaryş, mūnai-gaz jäne temırjol maşinalaryn jasau salalaryndaǧy yntymaqtastyq mäselelerı qaraldy.
Sonymen qatar, ekı eldıŋ basşylary halyqaralyq jäne öŋırlık kün tärtıbındegı özektı jaittar turaly da pıkır almasyp, kökeide jürgen köp mäselenı ortaǧa saldy.
Nūrsūltan Nazarbaev Fransiiamen aradaǧy yntymaqtastyqtyŋ negızı elımızdıŋ täuelsızdıgın alǧaşqylardyŋ bırı bolyp tanyǧan jäne 1993 jyly Qazaqstanǧa arnaiy kelgen Fransiia prezidentı F.Mitteranmen bolǧan kezdesude qalanǧanyn aitty. Al Fransua Olland özınıŋ būl sapary turaly 2012 jyly Qazaqstan Prezidentınıŋ Fransiiaǧa jasaǧan saparynda uaǧdalasqanyn jetkızdı.
Keŋeitılgen qūramda ötken kelıssözder barysynda Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaev Fransiia prezidentınıŋ sapary elımızdıŋ Täuelsızdık künı qarsaŋyna orailas kelgenıne nazar audara otyryp, Fransiianyŋ bızdıŋ el üşın jetekşı sauda serıktesı ärı ırı investor bolyp sanalatynyna toqtaldy.
«Bız bılım beru salasynda da yntymaqtastyq jasap kelemız. Astanada joǧary oqu oryndarynyŋ V forumy ötedı, al Almatyda Sorbonna universitetınıŋ Ortalyq Aziiadaǧy tūŋǧyş filialy aşylady. Sondai-aq, elordamyzda 1966 jyly Baiqoŋyr ǧaryş ailaǧynda bolǧan Şarl de Gollge eskertkış aşylmaq» dedı Nūrsūltan Nazarbaev.
Fransiia basşysy da Qazaqstanǧa salynyp jatqan fransuz investisiiasy men eksportynyŋ ūlǧaiyp kele jatqanyna nazar audardy.
Ol: «Bügın menımen bırge ülken delegasiia keldı, onyŋ qūramyna ministrler, parlamentariiler, käsıporyndardyŋ direktorlary men universitetterdıŋ rektorlary endı. Osynyŋ bärı Fransiianyŋ Ortalyq Aziiadaǧy ırı ekonomikasy bar el – Qazaqstanmen yntymaqtastyqqa qai kezde de müddelılıgınıŋ zor ekenın körsetedı. Sızderdıŋ elderıŋız ekonomikalyq damu jönındegı maqsattaryn tabysty jüzege asyryp qana qoiǧan joq, ol sondai-aq, körşılerımen teŋ därejede dialog jürgızıp, ırı saiasi mänı bar uaqiǧalarǧa yqpal etuge mümkındık beretın maŋyzdy saiasi jäne diplomatiialyq röl atqarady. Būl rette Sızdıŋ alar ornyŋyz erekşe ekenın ataǧym keledı» dedı.
Ekıjaqty kezdesu barysynda bırneşe kelısımderge qol qoiylyp, taraptar ekı memlekettıŋ arasyndaǧy dostyq qarym-qatynastyŋ nyǧaia tüskenıne köz jetkızıp tarqasty.
BEDELSÖZ
Nūrsūltan Nazarbaev, Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı:
Täuelsızdık alǧan jyldardan berı jyl saiyn damyp kele jatqan qarym-qatynasymyz qazırgı uaqytta strategiialyq serıktestık deŋgeiıne jetıp otyr. Qazaqstanda fransuzdyq 100-den astam kompaniialar men köptegen bırlesken käsıporyndar jemıstı eŋbek etude. Däl qazır ondaǧan bırlesken jobalar ıske asyryluda.
Sızben bırge ısker top ökılderınıŋ ülken bır qauymy kelgenıne quanyştymyn. Bızdıŋ bügıngı kezdesuımız qarym-qatynasymyzdy älı de ılgerıletuge yqpal etedı dep senemın.
Fransua Olland, Fransuz Respublikasynyŋ Prezidentı:
Eger keiınge, F.Mitterannyŋ saparynan bergı joldarǧa üŋılıp qaraityn bolsaq, Qazaqstan – damyp, nyǧaiyp kele jatqan mülde basqa el. Bız Resei men Europa elderınıŋ arasyndaǧy qarym-qatynastyŋ şiryǧuy baiqalyp otyrǧan uaqytta kezdesıp otyrmyz. Öz basym būl mäselenıŋ tezırek şeşılgenın qalaimyn, al būl oraida sızdıŋ el airyqşa röl oinaidy.
Tüs aua ekı eldıŋ basşylary Täuelsızdık saraiynda ötken Qazaqstan men Fransiia arasyndaǧy biznes-forumǧa qatysyp, qos memleketten kelgen ısker toptardyŋ aldynda baiandama jasady.
Elbasy: «Sizderge belgili, meniŋ bastamammen Euraziialyq ekonomikalyq odaq qūryldy. Būl – tek qana ekonomikalyq odaq. Saiasi ūiym emes. Ol ekonomikalyq maqsat-müddelerdi ǧana közdeidi. Kedendik odaq üş el arasyndaǧy kedendik kedergilerdi joiady. Qazaqstan, Belarus jäne Resei elderi şamamen 165 mln halqy bar jalpy kölemi 2 trln dollar ortaq ekonomikaǧa ie. Būl biz üşin tiımdı naryq bolyp sanalady. Qazaqstan men Resei arasyndaǧy şekara ūzyndyǧy 7 myŋ şaqyrymnan asatynyn eskersek, bizge ekonomikalyq odaqtyŋ maŋyzy joǧary ekenin bıluge bolady» dep, Qazaqstan jyldar jyljyǧan saiyn är qadamyn nyq basyp kele jatqanyn aitty.
Sondai-aq Elbasy elımızde jüielı damuǧa baǧyttalǧan bırqatar maŋyzdy baǧdarlamalar jüzege asyrylyp jatqanyna toqtaldy. Atap aitqanda, industriialyq-innovasiialyq baǧdarlamanyŋ ekınşı besjyldyǧyn bastau josparlanuda, şeteldık investorlar üşın türlı preferensiialar men yntalandyrular qarastyrylǧan. Sonymen qatar «Nūrly jol» jaŋa ekonomikalyq saiasaty qabyldandy, onyŋ aiasynda maŋyzdy infraqūrylymdyq jobalardy jüzege asyru josparlanǧan.
Memleket basşysy Qazaqstan bükıl Ortalyq Aziia öŋırındegı ıskerlık, tranzittık jäne logistikalyq habqa ainaludy maqsat etıp otyrǧanyn aitty.
Bılım men ǧylym salasyndaǧy maŋyzdy baǧyttarǧa toqtalǧan Qazaqstan Prezidentı tabysty jūmys ıstep jatqan «Bolaşaq» halyqaralyq stipendiiasyn, memlekettık akademiialyq mobildılık baǧdarlamasyn, sondai-aq Astanada qūrylyp jatqan intellektualdyq-innovasiialyq klasterdı airyqşa atap öttı.
Sonymen qatar, Nūrsūltan Nazarbaev studenttermen, sondai-aq ǧylym-bılım salasyndaǧy özara ozyq täjıribeler almasu ürdısın intensifikasiialau mümkındıgın qarastyrudy ūsyndy.
Forumda söilegen Memleket basşysy Qazaqstannyŋ Europalyq odaqpen aradaǧy qarym-qatynasy da joǧary deŋgeide ekenın aita kele:
«Sizderge tolyq maǧlūmat bere alamyn: Qazırgı uaqytta Qazaqstan men EO arasyndaǧy tauar ainalymy 53 mlrd dollardan asady. Sonymen qatar, Reseimen arada – 28 mlrd dollar jäne Qytaimen arada – 25 mlrd dollar ainalymda. Al būl bizge tiesılı jalpy tauar ainalymy köleminiŋ 70 paiyzyn qūraidy. Qaraşa aiynda biz Europalyq odaqpen äriptestikti keŋeituge baǧyttalǧan kelisimge qol qoidyq» dedi.
Sondai-aq, forumǧa qatysqan energetika, kölık, kommunikasiia, qauıpsızdık, qarjy, infraqūrylym, qūrylys, injiniring, turizm salasyndaǧy fransuzdyq bırneşe kompaniia ökılderı qazaqstandyq käsıpkerlermen ıskerlık kezdesuler ötkızdı. Bırqatar ekıjaqty kelısımderge qol qoiu közdelıp otyr.
Nūrislam QŪSPANǦALİ
