Prezident Qasym-Jomart Toqaev 1 qyrküiektegı Joldauynda jäne 7 aqpandaǧy jaŋa Ükımettıŋ otyrysynda mındettı medisinalyq saqtandyru jüiesınıŋ tiımsız jūmysyn synǧa alyp, qoldanystaǧy medisinalyq saqtandyru jüiesınde saqtandyru modelı joq ekenın atap öttı.
«Aq jol» dempartiiasynyŋ fraksiiasy 2022 jylǧy 13 säuırdegı öz saualynda medisinalyq saqtandyru qory boiynşa problema köterdı, öitkenı salymşylar ÄMSQ-daǧy öz qarajatyn baqylai almaidy, al qor atauyndaǧy «saqtandyru» ūǧymy profanasiiaǧa ainaldy.
Sonymen qatar, «Aşyq NQA» portalynda tabysy 850 myŋ teŋgeden asatyn tūlǧalar üşın MÄMS jarnalaryn bes esege ūlǧaitu turaly zaŋ jobasy ornalastyryldy. Olardyŋ deregı boiynşa 2025 jyldan bastap būl jaldamaly qyzmetkerlerdıŋ jalpy sanynyŋ 9 paiyzyn qamtidy jäne 502 myŋ adamǧa qatysty bolady. Atalǧan portalda jobany onlain talqylauǧa bır saǧat qana uaqyt bölındı. Bıraq būl rette jüzdegen azamat būǧan qarsy pıkır bıldırdı, al MÄMS boiynşa audarymdardy ūlǧaitu jönındegı bastama biznes ökılderınde erekşe narazylyq tuǧyzdy.
Medisinalyq saqtandyrudyŋ qoldanystaǧy modelı ekonomikanyŋ barlyq qaǧidatyna qaişy keledı, öz densaulyǧy üşın derbes jauapkerşılıktı jäne emdeluge derbes jinaqtardy qamtymaidy. Adam öz densaulyǧyna qalai qaraitynyna qaramastan töleuge mındettı bolyp şyǧady. Iаǧni jaman ädetı joq, sportpen şūǧyldanatyn jäne audarymyn emdeuge jūmsamaityndar densaulyǧyna män bermeitınder, temekı şegetınder, ışetınder jäne odan ünemı därı-därmek pen därıgerge aqşa jūmsaityndarmen bırdei töleuı kerek.
Qarttarǧa, mügedekterge jäne tötenşe jaǧdailarǧa qatysty yntymaqty qaǧidat jūmys ısteuı kerek ekenı tüsınıktı. Bıraq tolyqqandy adamdar densaulyǧyna jauap beruı kerek. Al ärbır jarna töleuşınıŋ öz jarnasyn öz betınşe bilık etuge qūqyǧy boluǧa tiıs. Äitpese olardyŋ medisinalyq kömekke jügınbesten ai saiyn qorǧa töleitın aqşasy üşınşı tūlǧalardyŋ medisinalyq qyzmetterın töleuge ketedı, sonymen qatar qor ony öz qalauy boiynşa paidalanady.
Aqiqatynda, būl – saqtandyru emes, salyqtyŋ qosymşa türı. Bıraq salyqtardy aşyq türde paidalanu kerek, al MÄMS qorynyŋ jūmysy – būl bır ülken jūmbaq jäne tübı joq «qara tesık».
Mūndai jaǧdailarda aldyŋǧy jüzdegen milliardtyŋ qalai jäne nege jūmsalǧanyn tüsınbei tūryp, qorǧa tölemderdı bes ese arttyru – qoǧam üşın tym qymbat jäne bizneske şamadan tys jükteme.
Joǧaryda aitylǧandarǧa bailanysty Memleket basşysynyŋ medisinalyq saqtandyru jüiesın reformalauǧa qatysty tapsyrmalaryn ıske asyru kezınde «Aq jol» fraksiiasy kelesı ūsynysymyzdy eskerudı sūraidy:
- MÄMS tölemderın arttyrudan bas tartu.
- Medisinalyq saqtandyru jüiesın monopoliiasyzdandyru, osy salada naryqtyq jäne bäsekelestık tetıkterdı engızu.
- Azamattardyŋ saqtandyru ūiymdaryndaǧy şotyn aşyq jäne erıktı negızde derbestendıru.
- Ärbır azamattyŋ densaulyq jaǧdaiy men ömır saltyna bailanysty saqtandyru syilyqaqylaryn töleu somalaryn aiqyndau ädıstemesın äzırleu.
- MÄMS saqtandyru jäne yntymaqtastyq bölımın bölu.
Erlan BARLYBAEV,
Mäjılıs deputaty
