Astananyŋ damu qarqyny özımızdı de, özgenı de taŋ qaldyrady. Az uaqyttyŋ ışınde şaǧyn şahar alpauyt Astanaǧa ainaldy. Astana qazaqylandy, ruhani deŋgeiı artty, ädebi ortasy keŋeidı, körermenı qalyptasty. Qarqyndy salynǧan Astananyŋ qūrylysymen qatar, mädeni ordalar paida boldy. El Täuelsızdıgınıŋ 25 jyldyǧy aiasynda elordamyzdaǧy mädeniet pen öner oşaqtary turaly oi örbıtpekpız.
TÖRGE AINALǦAN TEATRLAR
Täuelsızdıgımızdıŋ qūrdasy Qalibek Quanyşbaev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatry özınıŋ 25 jyldyǧyn atap ötken edı. Teatr qazaq jäne älem dramaturgiiasyndaǧy ozyq şyǧarmalardy sahnada jaŋǧyrtyp, el jadynda jattaluyna eŋbek etıp keledı. Sol eŋbektıŋ jemısı estı körermennıŋ köbeiıp, ūjymnyŋ qoşemetke bölenuı dep bılemız. M.Gorkii atyndaǧy Memlekettık akademiialyq orys drama teatry biyl özınıŋ 115-ınşı mausymynyŋ şymyldyǧyn aşty. Körkemdık jetekşıler qazaqylyqqa bet būrdy, «Amanat arqalaǧan Alpamysty» sahna törıne şyǧardy. Al «Jastar» teatry Ş.Aitmatov pen Ä.Kekılbaevtıŋ «Şyŋǧyshan» äfsanasymen özınıŋ mereitoilyq 10-ynşy mausymyn ūsyndy. Spektakl üşın teatr ärtısterı «Eŋ äserlı qoiylym» syilyǧyna ie boldy.
ŞYN ŞEBERLER ŞOǦYRLANǦAN ORDA
2016 jyl qazaq jūrty, qazaq ruhaniiaty üşın süiınşı habarlarǧa toly boldy. Elordada önerge degen yntasy bar, talaby zor jastarǧa jaŋa joǧary oqu orny aşyldy. Qazaq ūlttyq öner akademiiasy köbınese käsıbi akter, rejisser, dramaturgtardy oqytuǧa baǧyttalǧan bolsa, horeografiia akademiiasynyŋ missiiasy – balet jäne bi şeberlerı şoǧyrlanǧan ordaǧa ainalu dep bılemız. Qazaq ūlttyq horeografiia akademiiasynyŋ tūsaukeserıne Prezidenttıŋ özı qatysty. Nūrsūltan Nazarbaev söilegen sözınde osy ülgıdegı öner ordasy bükıl Orta Aziia elderındegı alǧaşqy oqu orny ekendıgın atap öttı. Jas buynǧa «Sızder Qazaqstannyŋ bi men balet önerınıŋ jaŋa ūlttyq brendın ornyqtyrady dep senemın» dei otyryp, ümıtın bıldırdı. Akademiianyŋ rektory bolyp Reseidıŋ halyq ärtısı, «Astana Opera» balettık truppasynyŋ körkemdık jetekşısı Altynai Asylmūratova taǧaiyndaldy. Jalpyǧa aian, Altynai 80-90 jyldary Sankt-Peterburgtegı «Mariinskii» teatrynyŋ prima-balerinasy atanyp, berırekte A.Vaganova atyndaǧy orys balet akademiiasynyŋ körkemdık jetekşısı boldy. Sondai-aq, Ūlybritaniianyŋ ūly sahnasy – Kovent-Garden koroldık teatrynda jäne Marseldegı Rolan Peti truppasynda bilegen. Jizel, Nikki, Odetta obrazdarymen älemge äigılı balerina bügınde elge oralyp, qazaq önerınıŋ örleuıne özınıŋ ölşeusız ülesın qosyp jür.
Bi önerı degende qazaqtyŋ maŋdaiyna bıtken tūŋǧyş balerina Nūrsūlu Tapalova eske tüsedı. «Baqşasarai būrqaǧynda» Zaremnıŋ rölın klassikalyq daiyndyqsyz bilegen. Tabiǧi talanty men eŋbegınıŋ arqasynda talai maitalmandardy moiyndatqan qazaq qyzy kezınde halyq ärtısı Bolat Aiuhanovty da täntı etken. «Menıŋ baletım» atty kıtabynda «Būl bişı naǧyz ūltynyŋ baǧyna jaralǧan» dep jazdy. Osy tūsta bi önerınıŋ hanşaiymy – Şara Jienqūlovanyŋ esımın bolaşaq balet jūldyzdarynyŋ sanasyna sıŋıru mındet dep bılemız. Şara – ūlttyq bidı baletke ūlastyrǧan, dästürdı saqtap, jaŋa aǧynǧa ılese bılgen bıregei bişı. Elorda törınde oryn tepken mädeni, ruhani oşaqtardyŋ aşyluy osy tarihi tūlǧalarmen sabaqtas.
BEKZAT ÖNERDIŊ AIŞYQTARY
Ūlttyq horeografiiadan tülep ūşqan tälımgerler «Astana Opera» men jaŋadan aşylǧan «Astana Balet» teatrlarynda şeberlıgın şyŋdai alady. Jeltoqsannyŋ 10-11 künderı aşylǧan «Astana Balet» täuelsızdıkke tamaşa tartu boldy. Alǧaşqy sahna törınde braziliialyq horeograf Rikardo Amarantenıŋ «Diversity» jäne «Bige mahabbat» qoiylymyn körermen jyly qabyldady. Alǧaşqy körsetılımge Memleket basşysy da keldı. Teatr Qazaq ūlttyq horeografiia akademiiasynyŋ janynda ornalasqan. Jaŋa ǧimarat ışkı jabdyǧy men tehnikalyq şeşımı jaǧynan älemnıŋ üzdık ülgılerıne säikes keledı.
Qūrylysy 2015 jyldyŋ mamyr aiynda bastalǧan teatrdyŋ audany – 15 myŋ şarşy metr. Körermen zalynda 783 oryn bar, onyŋ ışınde 609-y parter bolsa, 104 orny ekı qabatty jäne 70 orny üş qabatty balkondy qūraidy. Zal baisaldy tüsterde bezendırılgen: şymyldyq sary bidai tüstes qoŋyr, al oryndyqtar şafran matasymen qamtalǧan.
Sahna kölemı – 536 şarşy metr. Demek, jaŋa teatrda türlı mädeni şaralar men şyǧarmaşylyq keşterdı, simfoniialyq jäne estradalyq orkestrlerdıŋ konsertterın, ssenografiiasy kürdelı spektaklderdı qoiuǧa bolady.
«Astana Balet» teatrynyŋ ǧimaraty da jaqyn arada elordamyzdaǧy taǧy bır äigılı nysanǧa ainalmaq. Jaŋa teatrdyŋ aşyluy memlekettıŋ önerge degen qoldauyn jäne qamqorlyǧyn bıldıredı. Astana elımızdı älemnıŋ örkeniettı memleketterınıŋ qataryna qosuǧa septıgın tigızıp-aq jür. Al öner ielerı joǧary sapaly şyǧarmaşylyq tuyndylardy şyǧaruǧa mümkındık aldy.
Soŋǧy jyldary Astanadaǧy teatrsüier qauym ūlǧaiyp keledı. Jastar da, eresekter de jan azyǧyn baiytu maqsatynda öner ordalaryna bas sūǧady. Körermen teatrǧa kelgen saiyn när alyp, halyq qazynasynan susyndap şyǧady. Elordada körseŋ köz toiatyn körnektı oryndar jyldan-jylǧa köbeie bersın degen tılek bar.
Güldana TALǦATQYZY
