Tūqymymyzdy tūzdai qūrtaiyn dedı me?!

Gazetımızdıŋ 23 qaŋtar küngı №9 nömırınde «Eko: soŋǧy ümıttıŋ saudasy» atty elımızdegı bedeu äielderdı qoldan ūryqtandyru mäselelerıne qatysty maqala jariialanǧan edı. Balasyz üidı mazarǧa teŋeitın qazaqtyŋ ūrpaǧyna degen közqarasy erekşe ekenı aitpasa da belgılı. Alaida bügıngı ekstrakorporaldyq ūryqtandyru ǧylymynyŋ damu barysynda qazaqtyŋ dästürlı dünietanymyndaǧy, myŋ jyldyq täjıribesındegı ūrpaq jalǧastyǧyna qaişy äreketter oryn alyp otyrǧanyna kuä bolyp jürmız.

Ras, ūrpaqsyz qaludyŋ qasıretın tartyp jürgen otbasylardyŋ baryn joqqa şyǧarmaimyz. Solardyŋ älsız ümıtın oiatqan jarnama köpbedeuegen bedeu äielderdı beimälım jolǧa täuekel etkızıp otyr. Ökınışke qarai, oŋdy-soldy tek kommersiialyq maqsattaǧy jarnamalar – närestenıŋ düken söresınde tūrǧandai etıp jetkızude. Tek uystap aqşa äkelıp satyp alu ǧana qalǧandai. Şyndyǧynda, jüz äieldıŋ otyzyna ǧana, onda da bes-on ret ainalyp soqqanda ǧana tūqym bailanatynyn eskere bermeidı, ıstıŋ basynda ony eskertpeidı de. Qalǧan jetpısınıŋ şatqaiaqtap tūrǧan densaulyǧy onsyzda em barysynda türlı gormondy därılerdı qabyldaǧan soŋ dertı asqyndyra tüsedı.
Aqyrynda, psihologiialyq jaǧynan da mügedek bolyp qosaǧynyŋ da şydamy tausylyp, onsyz da qiiuy ketken otbasynyŋ şyrqy būzylyp jatyr.
Būryndary bedeu äielder turaly köp aita bermeitın, bälesı jūǧady dep olardyŋ jaqsylyqtyŋ ortasynda jürgenın qalamaityn. Būl da az auyrtpalyq emes. Äielderdıŋ sondai halın bıle tūra, olardyŋ näzık sezımınde oinauǧa qaqymyz joq. Ǧaiyptan kelgen süiınşıdei ǧalymnyŋ jetıstıgın de joqqa şyǧaruǧa bolmas. Soŋǧy jyldary bükıl būqaralyq aqparat qūraldarynan jetıp jatqan jarnama būl mäselege basqaşa közqaraspen qarauǧa sebep boluda.
Sonymen, jazylǧan jaidyŋ jaŋǧyryǧyna oralǧanymyzdyŋ sebebı redaksiiamyzǧa kelıp jatqan köptegen pıkırlerdıŋ arasynan seksenge kelgen batyr ana Orynbasar Quandyqqyzynyŋ «Tūqymymyzdy tūzdai qūrtaiyn dedı me?» degen janaiqaiy edı.
Köp jasaǧan qariia, jalpy aty-jönı joq, beimälım bıreulerdıŋ ūryǧyn äielderdıŋ jatyryna salyp, tegı joq, törı joq qazaqtyŋ taǧy bır ūrpaǧynyŋ paida boluyna müldem qarsy. Al atalyq ūryqtardy şetelden alyp keledı degen derektı tıptı qabyldai almaidy.
Reproduktivtı medisina baǧdarlamasy engızılgelı berı 12 000 säbidıŋ düniege kelgenın oilaǧanda, köptı körgen qariianyŋ janaiqaiyn tüsıngendei bolasyŋ.

Aigül UAISOVA