Jarnama – bügıngı zaman talabyna sai damyp kele jatqan tabys közı. Qazaqqa «itıŋ jaman» degen söz de auyr tietını belgılı. Onyŋ qasynda käsıpkerler men käsıporyndar özderı öndıretın önımderdıŋ jalpaq jūrtqa jariia boluy üşın aqşasyn aiap qalmaityny anyq. Aianbaimyz degender alaŋǧasarlyqqa salynyp köşeler men taǧy basqa köptegen qoǧamdyq oryndarda ılınetın jarnamalardyŋ tıldık maǧynasyna üŋılmeitını jasyryn emes. Orys tılınen oraşolaqtau audarylyp, qazaq tılıne eş qiyspaityn qyŋyr-qisyq sözder közge şyqqan süieldei körınedı. Ekı jastaǧy saqau säbidıŋ tılındei byldyr-batpaq bırdeŋenı közıŋ şalǧanda kırerge tesık, enıp keterge esık tappai esıŋ şyǧady. Osyndai sauatsyzdyq pen salǧyrttyqqa qarsy küres tıl janaşyrlaryn eleŋ etkızerı ras.
Seisenbı künı tılderdı damytu basqarmasynyŋ bastamasymen Qazaqstan halqy tılderınıŋ XVI festivalı aiasynda «Duman» qonaqüiı keşenınde «Üzdık jarnama» atty baiqau öttı. Baiqauda Astana qalasynda jarnama salasy boiynşa halyqqa qyzmet körsetetın jeke tūlǧalar men jarnama agenttıkterı baǧyn synady. Atalǧan şara memlekettık tıldıŋ qoldanys aiasyn keŋeituge, jarnamalardyŋ dūrys jazyluyn qadaǧalauǧa atsalysu, qazaq tılınde sauatty, jaŋaşyl, körkem bezendırılgen ışkı jäne syrtqy jarnamalarǧa qoldau körsetu maqsatynda ūiymdastyrylyp otyr. Aldyn ala nobailyq nūsqalary ūsynylǧan jarnamalardyŋ qazaq jäne orys tılderındegı nūsqalaryn qatysuşylar 3-5 minut kölemınde slaid arqyly ädılqazylarǧa tanystyrdy.
Baiqauǧa L.Gumilev atyndaǧy EŪU qazaq tıl bılımı kafedrasynyŋ meŋgeruşısı Qarlyǧaş Qūrmanǧaliqyzy, Astana qalasy Säulet jäne Qala qūrylysy basqarmasy syrtqy jarnama bölımnıŋ bastyǧy Rauan Qūralbaiqyzy jäne atalmyş basqarmanyŋ säulettık baqylau bölımı basşysynyŋ mındetın atqaruşysy Serık Qaiyrbekūly törelık aitty. Qazylar saiysta synalǧan jūmystardyŋ taqyryp özektılıgıne, jarnama mätınınıŋ mänı men maǧynasyna, bezendırudegı dizainerlık şeberlıkke baǧasyn berdı.
Tılderdı damytu basqarmasynyŋ bas mamany Talǧat Ermaǧanbetovtyŋ aituynşa, biyl ekınşı märte ötkızılıp jatqan jarysqa ynta bıldırgender sany ötken jyldaǧydan köp emes.
«Biylǧy baiqauǧa 18 jarnama agenttıgı ötınış bıldırdı. Olardyŋ ışındegı üşınşı agenttıktıŋ jarnamalary baiqau şartyna tolmaǧandyqtan şyǧyp qaldy. Qatysqandardyŋ jartysyna juyǧy – 5-6 jyl kölemınde Astana qalasynan basqa şet aimaqtarǧa tanylǧan jarnama agenttıkterı. Bız būl baiqaudan basqa 50 jarnama agenttıgımen tyǧyz bailanysta jūmys ısteimız. Olardyŋ ışkı nemese syrtqy jarnamalary jariia etılmesten būryn bızdıŋ talqylauymyzdan ötedı. Jarnamanyŋ tura maǧynadaǧy audarmasyn, tıldık qoldanysyn qadaǧalaimyz» deidı Talǧat Ermaǧanbetov.
Qazaqstan halqy tılderınıŋ XVI festivalı aiasyndaǧy «Üzdık jarnama» saiysynyŋ qorytyndysy boiynşa qazylar alqasynyŋ şeşımımen 1-orynǧa laiyq «Kenjeahmetov Boz» agenttıgıne noutbuk, 2-oryn ielengen «Narujka kz» agenttıgıne teledidar, 3-oryn alǧan «Altyn örnek» agenttıgıne köp funksionaldy apparat tabys etıldı. Basqa da belsene qatysqan jarnama agenttıkterı baǧaly syilyqtarmen jäne maqtau qaǧazdarymen marapattaldy.
«Bereşegım ketse de, aitaşaǧym ketpesın» demekşı, «Üzdık jarnama» baiqauynda özderı ūsynǧan jarnamalardy ekı tılde bırdei jūrtşylyqqa tanystyru barysynda keibır jarnama agenttıkterınıŋ ökılderı orys tılınde İran-baqtyŋ būlbūlyndai sairaǧanmen, qazaq tılıne kelgende qatty qinalysyn sezdırıp, köptıŋ köŋılıne kırbıŋ tüsırdı. Osy jönınde saiysta «kınälı» bolǧan jarnama agenttıkterınıŋ ökılderımen tıldeskenımızde, «bız halyqqa resmi tılde qyzmet körsetıp jatyrmyz, keleşekte qazaqşa qinalmaityn bolamyz» dep äzıl-şyny aralas aqtalǧandai boldy. Tıl merekesınıŋ qarsaŋynda osyndai olqylyqtardyŋ kezdesetını jaman-aq.
Quat Qiyqbai
