Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev «100 naqty qadam» ūlt josparynda käsıbi memlekettık apparat qūruǧa qatysty bırqatar mındetter jüktegenı belgılı. Osyǧan bailanysty biylǧy jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap memlekettık qyzmet turaly jaŋa zaŋ qabyldandy. Osy zaŋnyŋ erekşelıgı men ondaǧy talaptar jönınde Qazaqstan Respublikasy Memlekettık qyzmet ısterı ministrlıgınıŋ Astana qalasy boiynşa departamentınıŋ basşysy – Ädep jönındegı keŋes töraǧasy Tılegen Qasqinmen äŋgımelesken edık.
Qyzmettık ösu eŋ tömengı lauazymnan bastalady
– Tılegen Tölegenūly, biylǧy jyldyŋ basynan berı qoldanysqa engızılgen memlekettık qyzmet turaly zaŋnyŋ qabyldanuyna ne türtkı boldy? Onyŋ būrynǧy zaŋnan erekşelıgı men memlekettık qyzmet sapasyn arttyrudaǧy tiımdılıgı jönınde aita ketseŋız?
– Özderıŋız jaqsy bılesızder, Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev «Qazaqstan – 2050» Strategiiasynda elımızdı 2050 jylǧa qarai älemnıŋ eŋ damyǧan otyz eldıŋ qataryna qosu mındetın qoidy. Prezidenttıŋ osy tapsyrmasyn oryndaudyŋ basty tetıkterınıŋ bırı – memlekettık qyzmet salasyna qoiylatyn talaptardy küşeitıp, halyqqa körsetıletın qyzmetterdıŋ sapasyn arttyru. Biyldan bastap qoldanysqa engızılgen zaŋda osy talaptar eskerıldı.
Jaŋadan qabyldanǧan «Qazaqstan Respublikasynyŋ Memlekettık qyzmetı turaly» Zaŋda memlekettık qyzmettıŋ mansaptyq modelın qalyptastyruǧa airyqşa köŋıl bölıngen. Endı tömengı lauazymdarǧa kandidattardy ırıkteu jäne odan ärı lauazymdyq ösu ıskerlık qasietterıne bailanysty aiqyndalady. Endı memlekettık qyzmetke ümıtkerler üş satyly ırıkteu jüiesınen ötedı. Qyzmettık saty eŋ tömengı
lauazymnan bastalady. Al odan ärı joǧarylau üşın tömengı lauazymda jūmys ötılı boluy kerek. Erekşe aita keterlıgı, memlekettık qyzmetşılerdıŋ mansaptyq joǧarylauy tek qana konkurs arqyly jürgızıledı.
Jalpy memlekettık qyzmetke qadam basqandar üş kezeŋdık ırıkteuden ötedı. Bırınşısı – testıleu, ekınşı kezeŋ – jeke qasietterın baǧalau, üşınşı kezeŋ – äŋgımelesu. Atalǧan kezeŋderden sürınbei ötkenderge tälımgerler bekıtılıp, 3 aidan 6 aiǧa deiın synaq merzımınen ötedı. Zaŋǧa säikes, memlekettık organdardaǧy bosaǧan lauazymdarǧa konkurs memlekettık organnyŋ ışınde, öz qyzmetşılerı arasynda ötkızıledı. Laiyqty ümıtker bolmaǧan jaǧdaida, konkurs barlyq memlekettık qyzmetşıler arasynda jürgızıledı. Eger osy ortadan da üzdıkter anyqtalmasa, jeke kvazimemlekettık sektor qyzmetkerlerı arasynda jalpy konkurs jariialanady. Būl degenımız – sol mekemedegı bılıktı, öz jūmysyn jaqsy atqaratyn azamattardy kötermelep, qyzmettık ösuıne jol aşu degen söz. Osy jaŋa zaŋ boiynşa aǧymdaǧy jyly Astanadaǧy memlekettık organdar 179 bos äkımşılık lauazymǧa 31 konkurs ötkızdı. Oǧan 273 kandidat qatysyp, baiqaudyŋ nätijesınde 103 azamat, iaǧni, kandidattardyŋ 57 paiyzy jeŋımpaz boldy.
Bos lauazymdardyŋ basym köpşılıgı «bas maman» sanaty boiynşa jariialandy.
Testıleude de özgerıs bar
– Memlekettık qyzmetke ümıtkerlerge testıleu ūiymdastyru mäselesınde de özgerıster engızılgenın estıdık…
– İä, testıleudı ūiymdastyruǧa bailanysty täsılder de özgerdı. Testıleu memlekettık organdardaǧy konkurstardan tys, azamattardyŋ ötınışı boiynşa kez kelgen uaqytta ötkızıle beredı. Ümıtkerler testıleuge «Elektrondyq ükımet» internet-portaly arqyly qol jetkıze alady. Azamattarǧa bır jyl ışınde konkurstyq ırıkteuge qatysu qūqyn beretın sertifikat berıledı. Osynyŋ arqasynda qazırgı künı tiıstı ūpaidy jinaǧan kandidattar qatary artty. Mysaly, eseptık kezeŋde testıleuden ötuge 1283 adam ötınış berse, olardyŋ 60 paiyzy şektı deŋgeige jettı.
Testıleu räsımı memlekettık organda konkurs ötkızuden bölek ūiymdastyrylatyndyqtan, onyŋ ötkızu merzımı 10-15 künge deiın qysqardy. Būǧan qosa, testıleudı tehnikalyq qorǧau jüiesı küşeitılıp, testıleu baǧdarlamasy kürdelene tüstı. Sebebı, memlekettık qyzmetke osy salanyŋ büge-şıgesıne deiın bıletın azamat qana keluı kerek. Demek, ol adam bılıktılık jaǧynan da, etikalyq tūrǧysynan da, mınez-qūlqy, qarym-qatynasy jaǧynan da memlekettık qyzmetşı degen atqa laiyq boluy tiıs. Qoldanysqa engızılgen jaŋa zaŋnyŋ basty maqsaty da – osy.
Memlekettık qyzmetker bolu mereilı mındet
– Memlekettık qyzmetşınıŋ köpşılıkpen qarym-qatynasy, ädebı jönınde ärtürlı pıkırler bar. Zaŋda memlekettık qyzmetkerdıŋ qoǧamdaǧy jaǧymdy beinesın qalyptastyruǧa arnalǧan qandai da bır bap bar ma?
– Memlekettık qyzmetşı bolu – mereilı mındet. Sondyqtan osy salanyŋ tızgının ūstaǧandar qai jaǧynan da ülgı körsetuı tiıs. Olardyŋ mınez-qūlqy men qarym-qatynasy arqyly jūrtşylyqtyŋ memlekettık qyzmetke degen közqarasy qalyptasady. Sondyqtan qyzmetkerlerdıŋ jaǧymdy beinesın qalyptastyruǧa arnalǧan normalardyŋ boluy mındettı. Jaŋa zaŋ boiynşa, memlekettık qyzmetkerlerdıŋ etikalyq mınez-qūlqy turaly Ädep Kodeksınde belgılendı. Mūnda qyzmetkerler özderın qalai ūstau kerek, tärtıbı qandai boluy qajet bärı de anyq jazylǧan. Būl mäselelerdı üilestıru ädep jönındegı uäkılge jükteldı. Elorda boiynşa uäkıl bolyp, Astana qalasy äkımınıŋ keŋesşısı Rahat Bekqadamov taǧaiyndaldy.
Basşylarǧa derbes jauapkerşılık
– Elbasy jemqorlyqqa qarsy kürestı küşeitudı de basty mındet etıp qoidy. Osyǧan bailanysty qandai mäseleler qarastyrylyp otyr?
– Memlekettık qyzmet turaly zaŋnamada memlekettık qyzmetşılerdıŋ qyzmettık etika talaptaryn saqtaudan basqa, sybailas jemqorlyqqa qarsy mınez-qūlqy normalary da qarastyryldy. Aitalyq, memlekettık organdardyŋ basşylary, äkımder bolyp tabylatyn memlekettık saiasi qyzmetşıler özı taǧaiyndaǧan, basşylyq lauazymdy atqaratyn baǧynysty memlekettık qyzmetşıler sybailas jemqorlyq qylmys jasaǧan jaǧdaida jäne oǧan qatysty sottyŋ zaŋdyq küşıne engen aiyptau ükımı bolsa, otstavkaǧa ketedı. Sonymen qatar, azamattardy memlekettık lauazymdarǧa zaŋsyz taǧaiyndaǧan, memlekettık lauazymdarǧa ornalasuǧa konkurstar tärtıbın būzǧan, tärtıptık jazany zaŋsyz bergen memlekettık organ basşylary derbes jauapkerşılık arqalaityn bolady.
Jalpy jaŋa zaŋ meritokratiia qaǧidatyn küşeitu, aşyqtyq, ädeptılık, sybailas jemqorlyqqa müldem töz beuşılık arqyly memlekettık apparatty käsıbilendırudı maqsat ettı.
Qymbat TOQTAMŪRAT