Биылғы Астана экономикалық форумына әлемнің 74 елінен 5,5 мыңға жуық делегат қатысты. Солардың бірі – Мәскеу Үкіметінің министрі, Мәскеу қаласының Сыртқы экономикалық және халықаралық байланыстар департаментінің жетекшісі Сергей Череминмен әңгімелескен едік.
Бірегей индустриалдық көлік дәлізі құрылады
– Сергей Евгеньевич, Сіз Астана экономикалық форумы аясында Нұр-Сұлтан қаласының әкімі Бақыт Сұлтановпен кездестіңіз. Қандай келіссөздерге қол қойдыңыздар? Оның қос тарапқа қандай пайдасы бар?
– Ең алдымен, біз бұрыннан қалыптасқан жан-жақты, жүйелі ынтымақтастық қарым-қатынастарымызды одан әрі жалғастыруға мәмілелестік. Ол өзінің өміршеңдігін, тиімділігін дәлелдеді. 2019-2021 жылдарға арналған Мәскеу мен Нұр-Сұлтан қалаларының арасындағы ынтымақтастықтың жаңа бағдарламасында астаналар мэрлерінің сапарлары ұйымдастырылады, сондай-ақ, қала шаруашылығының әр саласындағы сарапшыларды, мамандарды бір-бірімізге жіберіп, озық тәжірибемен бөлісуге келістік. Негізі, Мәскеу мен Нұр-Сұлтан қалаларының мүдделері ортақ.
– Сіз де өзге мэрлермен бірге Жаһандық Жібек жолы – қала мэрлерінің форумына қатыстыңыз. Мегажобаның келешегі туралы не айтасыз?
– «Бір белдеу – бір жол» атты бастама тек әлемдік деңгейдегі көліктік-логистикалық жоба ғана емес, ол, бәрінен бұрын, мегаполистерді өркендетуге мүмкіндік беретін мәдени-гуманитарлық құрылым. Қазір мегаполистер көптеген елдердің экономикасының негізін құрап отыр. Өйткені статистика бойынша оларда ғаламшар тұрғындарының 55 пайызы тірлік кешуде. Біздің ғаламшарымыздың жалпы ішкі өнімінің үштен екі бөлігін 400 қалалық агломерациялар құрады. Өз басым «Бір белдеу – бір жол» бастамасы сауда-саттық, өндіріс көлемі кем дегенде 23 трлн АҚШ долларын құрайтын бірегей индустриалдық көлік дәлізін құруға мүмкіндік беретініне толық сенімдімін. Бұл жоба тек Жібек жолының бойындағы қалалар мен елдердің ғана емес, Еуразиялық экономикалық одақ мемлекеттерінің дамуына да жағымды ықпал ететіні сөзсіз. Қалалар ең үздік тәжірибесімен бөлісуі керек.
Мәскеу халықаралық көлік хабына айналды
– Осы жерде Мәскеудің даму әлеуеті жөнінде әңгімелеп берсеңіз. Ол әлемдегі жетекші мегаполис ретінде ғаламшардың халқын қандай жетістіктерімен таңғалдырды?
– Мәскеудің бүгінгі таңда халықаралық көлік хабына айналғанын күллі әлем мойындап отыр. Әуе қатынасы да үлкен қарқынмен дамып келеді. Алдағы жылдары Шереметьево әуежайының жаңа терминалын пайдалануға береміз. Ол терминал әуежайдың жолаушы өткізу мүмкіндіктерін 100 млн адамға дейін ұлғайтады. Мәскеу көлігі 150 млн-нан астам адамға қызмет көрсетеді. Қаланың базалық инфрақұрылымына инвестиция салу жалғасуда. Бұл жерде Мәскеу метросын дамытуға басымдық берілуде. 2010-2025 жылдар аралығында астаналық метроның ұзындығы екі есеге дейін ұзарады. 2018 жылы бұрын-соңды болмаған рекордтық көрсеткішке жетіп, жаңа 17 станса салдық. Мәскеу мэриясы метроны теміржолмен кіріктіруге белсенді жұмыс жүргізіп жатыр. Бұл бағытта аз ғана уақытта бірегей жобамызды іске асырдық. Ол – Мәскеу орталық айналма теміржолы. Жер үстіндегі метро жолы негізгі метроға түсетін жүктемені айтарлықтай төмендетуге септігін тигізді. Қазір ол 10 млн жолаушыны тасымалдай алады.
– Қоғамдық көлікті дамытуда қандай бағытты ұстанып отырсыздар? Қалалық ортаның жайлылығын арттыру үшін қандай жобаларды іске асырдыңыздар?
– Қала басшылығы қоғамдық көлікті дамытуға инвестиция салуды бәсеңдеткен емес. Автобустар паркін толықтай жаңаладық. Көптеп жаңа трамвайлар сатып алдық. Метро вагондарының паркі де толық жаңарды. Әлемдегі метро салуға қатысты ең ірі жобаның бірі біздің елімізде екенін біреу білсе, біреу білмейді. Мәскеуге барсаңыз, көшелерде электрмен жүретін автобустардың жүйткігенін көресіз. Алдағы 10 жылдың ішінде бүкіл астаналық көлік электрге көшеді. Бұл қадам қаладағы экологиялық ахуалды жақсартады. Әрине, қалалық ортаның жайлылығын қамтамасыз ететін фактордың бірі – осы. Мәскеу жыл сайын миллиондаған туристі өзіне магнитше тартуда. Мысалы, өткен жылы бұл көрсеткіш бойынша да рекордтық деңгейге жеттік. Бас қаламызды 25 млн-нан астам турист тамашалады.
«Ақылды қаланың»артықшылығы
– Сергей Евгеньевич, «Ақылды қала» деген жобаға оралайық. Сіздің түсінігіңіздегі «Ақылды қала» дегеніміз не? Қарапайым сөзбен қалай түсіндіріп берер едіңіз?
– Smart city дегеніміз не? Бұл тек ақпараттық технологиялар ғана емес. Бәрінен бұрын, ол – тек мегаполис тұрғындарының қажеттіліктерін қанағаттандырумен шектелмей, айтарлықтай туристік ағындарды тартатын аса қолайлы қалалық орта қалыптастыру. Менің түсінігімдегі «ақылды қала» дегеніміз тек мәліметтерді өңдейтін орталықтар, жасанды зерде, блокчейн жүйелерін қолдану, ауқымды мәліметтерді жинайтын орталықтар, «ақылды» бағдаршамдар, сенсорлар ғана емес. Smart city-ге электронды білім беру мен медицина, байланыс құралдарын жетілдіру, интеллектуалды қоғамдық көлік, 5-інші буындағы заманауи байланыс жүйелері, қаланы Wi-Fi жүйесімен қамтамасыз ету де жатады. Мысалы, Мәскеуде бірегей технология – электрондық мектеп ашылды. Медициналық мекемелерді ортақ жүйемен басқару дәрігерлердің қабылдауына жазылуды жеңілдетіп, ұзын-сонар кезектерді жойды. Халық медициналық қызмет түрлерін жеңіл, қолайлы жағдайда алатын деңгейге жетті. Бұлардың бәрі бірыңғай инфрақұрылым түзіп, «ақылды қаланы» құрайды. Бұл – тұрғындар мен билік құрылымдарына онлайн тәртібінде қарым-қатынас жасауға мүмкіндік беретін бірыңғай инфоорта.
– Мәселен, Мәскеуде 12 млн-ға жуық халық тұрады. Сіздер көшедегі кептеліс мәселесін қалай шештіңіздер?
– Көшедегі кептеліс – көптеген қалаларға ортақ мәселе. Осы жолы – Нұр-Сұлтан қаласына алғаш келуім. Қызық болғаны, 1 млн халқы бар қалада да кептелісте тұрып қалдық. Әрине, бұл мәселені жедел шешу мүмкін емес. Ол ерік-жігерді, озық тәжірибені және қажымас еңбекті талап етеді. Мәскеуде біз интеллектуалдық көлік жүйесі жобасын қолданысқа енгіздік. Қазірдің өзінде соның нәтижелерін көріп отырмыз. Біз метроны дамытуға ерекше көңіл бөлеміз. Қоғамдық көліктің сапасын жоғары деңгейге жеткіздік. Мәскеуде жаңа, жайлы трамвайлар жүре бастады. Бұлардың бәрі адамдарға жеке көлігінен қоғамдық көлікке ауысуға жол ашты. Ресей астанасында бір көліктен екіншісіне ауысып мінетін тораптар көбейді. Осы жерде «құрғақ аяқ киім» атты жобаны сәтімен жүзеге асырдық. Жолаушылар тораптың аумағынан шықпай, екінші көлікке ауысып мінеді.
Сұхбаттасқан
Төлен ТІЛЕУБАЙ
