باستى اقپاراتءبىلىم

اقسەلەۋ اماناتى

«اسقار تاۋ الىستاعان سايىن زورايا تۇسەدى» دەگەن ءتامسىل بار. ۇلت ماقتانىشتارىنىڭ اراسىنداعى شوقتىعى بيىك, قازاقتىڭ كورنەكتى جازۋشىسى, مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى, قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, عالىم, ادەبيەتتانۋشى, فيلوسوف, فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى, پروفەسسور اقسەلەۋ سەيدىمبەك ارتىنا مول مۇرا قالدىرىپ كەتتى.

2009 جىلى استانا قالاسى اكىمدىگى مەن ءماسليحاتى ەلورداداعى №54 مەكتەپ-ليتسەيىنە اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ ەسىمىن بەرۋ تۋرالى بىرلەسكەن شەشىم شىعاردى. بىراق, اتى بەرىلگەنىمەن, بەلگىسىز ءبىر سەبەپتەرمەن جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ رەسمي تۇردە 2021 جىلدان باستاپ جازۋشىنىڭ 80 جىلدىعىنا وراي مەكتەپ جازۋشىنىڭ اتىمەن اتالا باستادى. ال «اقسەلەۋ سەيدىمبەك اتىنداعى مۋزەي» 2010 جىلدىڭ 11 قىركۇيەگىنەن باستاپ اشىلىپ, جۇمىس جۇرگىزۋدە.

استاناداعى اقسەلەۋ اتىنداعى مۋزەيدە جازۋشى ءوزى قولدانعان مىناداي قۇندى جادىگەرلەر بار: اقسەلەۋ اعانىڭ سىرلى, ادەمى نەشە ءتۇرلى تاياقتارى (11 ءتۇرلى);

كوستيۋم-شالبارى ءىلۋلى تۇر;

بىلعارىدان جاسالعان كرەسلوسى بار (ۋنيۆەرسيتەتتە جۇمىس ىستەپ جۇرگەنىندە قولدانعان ەكەن);

قىزدارى زەرە مەن سالتاناتقا ارنايى ءوزى جاساعان دومبىرالارى ءىلۋلى تۇر;

ءوزى جاساعان 2 شاقشا, شاڭقوبىزى مۋزەي تورىندە ءتۇر;

قولىمەن ونەرلەپ جاساعان تورسىق ىدىس تا مۋزەيدىڭ كورىكتى جادىگەرلەرىنىڭ ءبىرى;

ءوزى جاساعان ناسىباي ۇككىش تە وسىندا.

جازۋشىنىڭ ەڭبەكتەرى جيناقتالعان 6 تومدىق جيناعى, مايلى بوياۋمەن سالىنعان جەكە پورترەتى مۋزەي تورىندە تۇر.

تاعى ءبىر جادىگەر – قازاقتىڭ قوڭىر قوبىزى. اقسەلەۋ سلانۇلى – كوزى تىرىسىندە 5000-نان استام قازاقتىڭ كۇيى تۋرالى اڭىزداردى جيناقتاپ, شىعۋ تاريحىن جازعان قالامگەر.

مۋزەيدى جادىگەرلەرمەن قامتاماسىز ەتكەن جانە جابدىقتاعان عالىمنىڭ ۇل-قىز­دارى.

6 تومدىق جيناقتا قازاق حالقىنىڭ ەتنوگەنەزى مەن ەتنومادەني بايلانىستارىنا قاتىستى ەلەۋلى دەرەككوزدەردىڭ ءتۇرى – شەجىرە ماعلۇماتتارى, كوشپەلى ءومىر-سالتتاعى ءداستۇرلى قازاق قوعامىندا مەملەكەت جاساقتاۋدىڭ ءتول سيپاتتارى جاڭاشا پارىقتالعان. قازاق حالقىنىڭ قۇرامىنداعى رۋ-تايپالاردىڭ قۇرىلىمى تۇڭعىش رەت تولىق قالپىندا جۇيەلەنىپ كورسەتىلگەن. زەرتتەۋ ەڭبەكتە قازاق ەتنولوگيا­سىنا قاتىستى كوپتەگەن تىڭ دا تولىمدى پايىمداۋلار جاسالعان.

مەكتەپ مۋزەيىندەگى ستەندتە اناسى قاتەپ پەن اكەسى سلاننىڭ جانە اكەسىنىڭ ءىنىسى امانبەكتىڭ فوتولارى بار.

– اكەسى سلان اقسەلەۋ 1942 جىلى 12 جەلتوقساندا دۇنيەگە كەلگەسىن ەرتەڭىنە سابيگە قاراپ تۇرىپ «بالامنىڭ توبەسىندەگى شاشى دالاداعى قاسيەتتى سەلەۋ شوبىنە ۇقساس ەكەن, اتى اقسەلەۋ بولسىن دەپ ەسىمىن قويعان ەكەن, – دەيدى مۋزەي مەڭگەرۋشىسى, اقسەلەۋتانۋشى ورىنباسار سەيدەشوۆ.

ستەندتەگى سۋرەتتەردى ول وقۋشىلارعا, كەلۋشىلەرگە كورسەتىپ, تاريحىمەن تانىس­تىرادى.

اكادەميك الكەي مارعۇلانمەن, زاڭعار جازۋشى ءابىش كەكىلباەۆپەن, يمانعالي ­تاسماعامبەتوۆپەن, تاعى باسقا دا كوپتەگەن زيالى قاۋىم وكىلدەرىمەن, اقىن-جازۋشىلارمەن, عالىمدارمەن بىرگە تۇسكەن فوتولارى ساقتالعان.

– اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ ازامات رەتىندەگى بولمىسىن ايعاقتايتىن ايقىن قاسيەتتەرىنىڭ ەڭ باستىسى, ونىڭ جالتاقسىز ۇلتجاندىلىعى, – دەيدى ورىنباسار سەيدەشوۆ ءوز سوزىندە.

شىندىعىندا دا اتتىڭ جالىندا, تۇيەنىڭ قومىندا وسكەن, ۇلى دالادان ءنار العان, كوشپەلى ءومىردىڭ كوزىن كورگەن سلان بالاسى داۋلەسكەر كۇيشى بولاتىن. كۇي شىعارىپ قانا قويماي, ونىڭ تاريحىن زەرتتەگەن. ويتكەنى ول كۇيدە قازاقتىڭ بۇكىل تاريحى جاتقانىن تۇسىنە ءبىلدى.

سىرباز دا سۇڭعىلا تۇلعاسى, ۇلتجاندىلىعى مەن ادالدىعى اڭىزعا اينالعان اقاڭ تۋرالى كوزكورگەندەردىڭ ايتۋىنا سۇيەنسەك, سول ءبىر 70-جىلداردىڭ باسىنا تىماق, اياعىنا ساپتاما ەتىك, ۇستىنە تون كيىپ, ەتىككە قامشى قىستىرىپ الىپ الماتىنىڭ كوشەسىندە الشاڭ باسىپ ءجۇرۋىنىڭ ءوزى كوپ ويدان حابار بەرەدى.

مەكتەپتەگى مۇراجاي وسىلايشا اقسەلەۋ الەمىنەن سىر شەرتىپ, ونىڭ قازاققا قالدىرىپ كەتكەن مول مۇراسىنان حابار بەرىپ تۇر. مەكتەپتە ا.سلانۇلىنىڭ تۋعان كۇنىنە وراي تاقىرىپتىق ساپ تۇزەۋلەر, سىنىپ ساعاتتارى اشىق ەسىك كۇندەرى جىل سايىنعى ءداستۇرلى شاراعا اينالعان.

شىندىعىندا دا اقاڭنىڭ اماناتىن بۇگىنگى ۇرپاققا جەتكىزىپ, ولاردىڭ ءبىلىم كوكجيەگىن كەڭەيتىپ, كەرەمەت, شەدەۆر دۇنيەلەرىن, زەرتتەۋلەرىن جيناقتاعان  مۋزەي – مەكتەپتىڭ عانا ەمەس, بار قازاقتىڭ قۇندى جادىگەرى, باعا جەتپەس بايلىعى.

تاعىدا

admin

«استانا اقشامى» گازەتى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button