ەلىمىزدىڭ ەڭ عاجايىپ كورنەكى ورىندارى مەن ەسكەرتكىشتەرىن 1,7 گەكتار جەرگە سىيعىزعان «اتامەكەن» قازاقستان كارتاسى» ەتنو-مەموريالدى كەشەنىنىڭ جۇمىسى پاندەميادان كەيىن قايتا جانداندى. قازاقستاننىڭ ءپىشىندى كارتاسى, اشىق اسپان استىنداعى بىرەگەي مۇراجايعا كەلۋشىلەر الاتاۋ-ارقا, اتىراۋ-التاي اراسىنداعى بايتاق دالامىزدىڭ باي مادەنيەتى مەن ساۋلەتتى-ءلاندشافتى تاريحى, قۇندى ەسكەرتكىشتەرى جانە اسەم تابيعاتىمەن 500-گە جۋىق ماكەتتەر ارقىلى تانىسا الادى.
21 جىلدىق تاريحى بار مينياتيۋرا پاركى ەلوردانىڭ سول جاعالاۋىندا قورعالجىن تاس جولى كوشەسىندە, «دۋمان» ويىن-ساۋىق كەشەنىنىڭ جانىندا ورنالاسقان. كەشەننىڭ جۇمىسى اۋا-رايىنا تاۋەلدى. سوندىقتان مۇراجاي قىزمەتكەرلەرى اۋا تەمپەراتۋراسىن ۇنەمى باقىلاپ وتىرادى. ادەتتە اۋا تەمپەراتۋراسى 0 س-تان جوعارى بولسا, ياعني مامىر مەن قازان ايلارى ارالىعىندا دەمالىسسىز, تاڭەرتەڭگى ساعات 10.00-دەن كەشكى 19.00-گە قىزمەت كورسەتەدى. وسىنداي ساتتەردە مۇراجايدى كۇنىنە 200-500, ءبىر ماۋسىمدا 36-40 مىڭعا جۋىق ادام كەلىپ ارالايدى.
ءتورت-بەس جاستاعى كىشكەنتاي ساياحاتشىلاردان باستاپ بارلىق قالا حالقى مەن قوناقتارى جانە رەسەي, فرانتسيا, انگليا, اقش, ءۇندىستان, بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى, ت.ب. مەملەكەتتەردەن كەلەتىن شەتەلدىكتەردىڭ ارقاسىندا بۇل كەشەنگە باس سۇعاتىندار قاراسى ۇزىلمەيدى. سەبەبى ەلىمىزدەگى كورنەكتى عيماراتتار مەن تاريحي ەسكەرتكىشتەردىڭ كىشىرەيتىلگەن ماكەتتەرى ورنالاستىرىلعان اشىق اسپان استىنداعى مۇراجاي كىم-كىمدى دە بەي-جاي قالدىرماسى ءسوزسىز. ءارى مۇندا كەلگەن ءاربىر جاننىڭ ۇشى-قيىرى جوق ۇلان-عايىر دالامىزدى بىرەر ساعاتتىڭ ىشىندە «ارالاپ شىعۋعا» مۇمكىندىگى بار. كەشەن ساياباق كونتسەپتسياسىمەن جاسالعان. سوندىقتان اۋا-رايى قولايلى دەمالىس كۇندەرى كەلۋشىلەر سانى ارتادى. مۇراجايعا كىرۋ بيلەتىنىڭ قۇنى – 400 تەڭگە. سوعىس ارداگەرلەرى, مۇگەدەكتەر, جەتىم بالالار جانە 5 جاسقا دەيىنگى بالالارعا تەگىن.
كەشەن قىزمەتكەرلەرى تەك اۋا-رايىن عانا ەمەس, سونىمەن قاتار ەل وڭىرلەرىندەگى قانداي دا ءبىر وزگەرىستەردى, ياعني جاڭادان اشىلعان ماڭىزدى ەسكەرتكىشتەر مەن الىپ ستراتەگيالىق نىسانداردى قاداعالاپ وتىرادى. سوعان ساي مۇراجاي ۇنەمى جاڭا ماكەتتەرمەن تولىقتىرىلادى. ماسەلەن, 2017 جىلى مۇندا 400 ماكەت بولسا سودان بەرى بەس جىل ىشىندە مۇراجاي ماكەتتەرى تاعى 100-گە كوبەيگەن.
– بيىل مۇراجايدى كەلىپ كورۋشىلەر سانى تىم ارتتى, اسىرەسە شەتەلدىكتەر كوپ. بىزگە تۋريستەر, بالاباقشا بالالارى, مەكتەپ وقۋشىلارى, جازعى لاگەردە دەمالۋشىلار, قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ورتالىقتارىنىڭ شاكىرتتەرى دە توپ بولىپ كەلەدى. كەلۋشىلەر سانى ماۋسىم, شىلدە, تامىز ايلارىندا وتە كوپ بولادى, – دەيدى كەشەننىڭ ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى دارينا سادۋ.
مۇراجايعا كىرگەن بەتتە الدىڭىزدان كاسپي تەڭىزى مەن ماڭعىستاۋ ءوڭىرىنىڭ جەر استى مەشىتتەرى جانە تۇبەكتىڭ ەڭ باستى تاريحي ەسكەرتكىشتەرى شىعادى. ەكسكۋرسيا جەتەكشىسى مادينا بەكباەۆانىڭ ايتۋىنشا, كەلۋشىلەر كوبىنە وسى وڭىردەگى شاقپاق اتا جەر استى مەشىتىنە قىزىعۋشىلىق تانىتادى, سەبەبى مەشىتتىڭ شاعىن ماكەت ۇلگىسى تۋرا تۇپنۇسقاسىنا ۇقساتىلىپ, نانىمدى جاسالعان جانە ونىڭ ىشىنە باس سۇعىپ, كىرىپ ارالاپ شىعۋعا بولادى. سونىمەن قاتار اقتاۋ تەڭىز پورتى, «قاراماندى», «قاراجامباس» مۇناي كەن ورىندارى, وتپان تاۋ, شوپان اتا كەسەنەسى, قۇرمانعازى, داۋلەتكەرەي سىندى داۋلەسكەر كۇيشى-كومپوزيتورلاردىڭ قۇرمەتىنە ورناتقان ەسكەرتكىشتەردى كورەسىز.
مۇراجايداعى ەڭ كوپ اۋماقتى الاتىن جانە كوزگە كوركەمدىگىمەن, اسەم الاتاۋىمەن بىردەن تۇسەتىنى – الماتى قالاسىنىڭ ماكەتى. ال باس قالانىڭ ماكەتى توبەسى جابىق بولەك عيماراتتا ورنالاستىرىلعان. ەلوردانىڭ ءزاۋلىم عيماراتتارى مەن زاماناۋي ارحيتەكتۋراسىنا سوڭعى جىلدارى ەكسپو-2017 كورمەسىنىڭ ماكەتى قوسىلىپ, ءبارى بىردەي الىستان كوزدىڭ جاۋىن الادى. بۇلاردان بولەك كونەنىڭ كوزىندەي, شەجىرە بولىپ شەرتىلەتىن اڭىزدارعا تولى اقىرتاس قالاشىعى, رايىمبەك, بايدىبەك, سىپاتاي باتىر ەسكەرتكىشتەرى, قوجا احمەت ياسساۋي, ارىستان باب, قاراشاش انا, بابادجا قاتىن كەسەنەلەرى, ياگيكەنت (جاڭا كەنت) قالاشىعى, قورقىت اتا, جانقوجا باتىر كەسەنەلەرىنىڭ ماكەتتەرى تۇركىستان, قىزىلوردا, جامبىل جانە تاعى باسقا وبلىستاردىڭ اۋماعىندا ورىن تەپكەن. شىعىس ءوڭىرى الدىمەن اباي مەن شاكارىمگە ارنالعان مەموريالدىق كەشەننەن باستالىپ, ۇلى اقىندى وقىتقان احمەت ريزا مەدرەسەسىنىڭ ماكەتى, اڭىزعا اينالعان ەڭلىك-كەبەك, قوزى كورپەش-بايان سۇلۋعا ارنالعان ەسكەرتكىش-كۇمبەزدەرمەن جالعاسادى.
كەشەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا, ماكەتتەرگە ۇنەمى كۇتىم جاسالىپ, تازالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. قىستا ماكەتتەردىڭ ءبىر بولىگى ارنايى قوراپتارمەن قاپتالادى. ال باسقا بولىگى ارنايى قويماعا تاسىمالدانادى.
