25 قازان – رەسپۋبليكا كۇنىنە وراي «Elorda Aqparat» مەدياحولدينگىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن جۋرناليستەر مەن قالامگەرلەر اراسىندا وتكەن بيليارد تۋرنيرىندە بيلياردتان 2 دۇركىن الەم چەمپيونى اتانعان ەرنار چيمباەۆ تورەشى بولدى. «سالەمنىڭ دە ءساتى بار» دەگەندەي, جارىستىڭ ارەدىگىندە الماتىدان ارنايى كەلگەن تورەشىنى اڭگىمەگە تارتىپ, جەڭىس جولى مەن بيلياردتىڭ پايداسى تۋرالى وي بولىسۋگە دە ۋاقىت تاپتىق.
الدىمەن رەسپۋبليكا كۇنىنە وراي جۋرناليستەر مەن قالامگەرلەر اراسىندا بيلياردتان تۋرنير وتكەنىنە ءدان ريزاشىلىعىن بىلدىرگەن ول بيليارد سپورتىن دامىتۋ تۋرالى ويىن دا ورتاعا سالدى. «ەڭ اۋەلى ءتۋرنيردىڭ ەلىمىزدەگى مارتەبەلى مەرەكە – رەسپۋبليكا كۇنىنە تۋرالانۋى جانە وعان استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋ كورسەتۋى بيليارد سپورتىن دامىتۋعا جاسالعان ۇلكەن قولداۋ دەپ بىلەمىن. «Elorda Aqparat» مەدياحولدينگى باسشىسى ولجاس سىدىقبەك حابارلاسىپ, بيلياردتان تۋرنير وتكىزەتىنىن ايتىپ, تورەشى بولۋعا شاقىرعاندا, بىردەن قۋانا كەلىستىم. ويتكەنى بۇل – بيليارد سپورتىنا جاسالعان ۇلكەن قولداۋ. ارينە, بيلياردتى اركىم وينايدى, ءارتۇرلى جارىس ءوتۋى مۇمكىن, بىراق بۇگىنگىدەي قالام ۇستاعان اقساقالدارىمىزدىڭ, اعالارىمىزدىڭ دوداعا بەلسەنە قاتىسۋىنىڭ ءمانى زور. اسىرەسە, قازاق تاريحى مەن ادەبيەتىنە, مادەنيەتىنە ۇلكەن ۇلەس قوسقان قويشىعارا سالعاراۇلى, تولەن ابدىك, نەسىپبەك ايتۇلى, ءۋاليحان قاليجانۇلى, مەيرامبەك بەسباەۆ سىندى ەلگە تانىمال ادامداردىڭ كەلۋى بۇل جارىستىڭ بەدەلىن بيىكتەتىپ, مەرەيىن اسىردى. قالامگەرلەردىڭ بيليارد وينايتىنى – بۇرىننان كەلە جاتقان ءۇردىس, عابيت مۇسىرەپوۆتەن تارتىپ, كەشەگى اقسەلەۋ سەيدىمبەككە دەيىن بيلياردتىڭ شەبەرى بولعان» دەدى ول اعىنان اقتارىلىپ.
بيليارد – جاي عانا ويىن ەمەس, سپورت. جالىنداعان جاستاردان باستاپ قالتىلداعان قارتتارعا دەيىن قىزىعاتىن بۇل ويىن ءتۇرى اۋەلدە كورولدار مەن يمپەراتورلاردىڭ, اقسۇيەكتەردىڭ ويىنى سانالسا, بۇل كۇندە بارلىق ادامعا قولجەتىمدى. بەيىمىڭ بولىپ, قىزىعۋشىلىق تانىتساڭ, كەز كەلگەن ۋاقىتتا ويناۋعا مۇمكىندىك بار. قازاقستاندا دا بۇل سپورت ءتۇرى جاقسى دامىپ كەلەدى, بىلايشا ايتقاندا, اق تاياقتى ۇستاپ مال باققان ۇلتتىڭ ۇرپاعى قازىر تاستاياقپەن دە بۇكىل الەمگە تانىلىپ ءجۇر دەسەك, سولاردىڭ قاتارىندا ەرنار چيمباەۆتىڭ اتى الدىمەن اتالادى.
ەرنار چيمباەۆ 1988 جىلى قاراقالپاقستاننىڭ نۇكىس قالاسىندا دۇنيەگە كەلگەن. نۇكىستەگى قۇقىقتانۋ كوللەدجىن بىتىرگەن. 1999 جىلى وتباسىمەن بىرگە قازاقستانعا كوشىپ كەلىپ, الماتىعا قونىستانعان. 15 جاسىنان باستاپ تاستاياقتى قولعا العان ول ارادا ەكى جىل بيليارد ويناماي كەتىپتى.
«بۇل سپورتقا 15 جاسىمدا قىزىعىپ, 17 جاسقا دەيىن وينادىم. ارالىقتا ەكى جىل تاستاپ كەتتىم دە, 19 جاسىمدا تاياقتى قايتا قولعا الدىم. 2010 جىلى «كومبيناتسيالىق پيراميدا» بويىنشا الەم چەمپيوناتىنىڭ فينالىندا قىرعىزستاندىق قانىبەك ساعىنباەۆتى جەڭىپ, جيىرما ەكى جاسىمدا الەم چەمپيونى اتاندىم. جەڭىس جولىم دا «كەرى» باعىت بويىنشا جالعاستى. الدىمەن الەم چەمپيونى اتانىپ, كەيىن قازاقستاندا چەمپيون اتاندىم» دەيدى ول.
ەرناردىڭ بيلياردتاعى جەڭىسى مۇنىمەن توقتاعان جوق. 11 جىلدان كەيىن, ياعني 2021 جىلى رەسەيدىڭ حانتى-مانسيسك قالاسىندا وتكەن الەم چەمپيوناتىندا «ەركىن پيراميدا» بويىنشا 3 دۇركىن الەم چەمپيونى نيكيتا ليۆادانى 7:4 ەسەبىمەن ۇتىپ, ەكىنشى مارتە چەمپيون اتاندى.
بيىل 23-27 تامىزدا ماسكەۋدە بيليارد سپورتى بويىنشا «الەم كۋبوگى» – كرەمل كۋبوگى مارتەبەسى بار حالىقارالىق تۋرنير وتكەن بولاتىن. اتالمىش تۋرنيرگە الەمنىڭ 9 ەلىنەن, اتاپ ايتقاندا, قازاقستان, رەسەي, قىرعىزستان, بەلارۋس, ۋكراينا, ارمەنيا, مولدوۆا, وزبەكستان, كورەيا ەلىنەن 392 ادام قاتىسىپ, جارىس 3 ءپان («بىرىكتىرىلگەن پيراميدا», «ەركىن پيراميدا» جانە «باسسەين») بويىنشا وتكىزىلدى. وسى جارىستا دا ەرنار چيمباەۆ قارسىلاسىن 5:2 ەسەبىمەن جەڭىپ, 1-ورىن العان بولاتىن.
– ءبىزدىڭ ەلدە دە نەگە ماسكەۋدەگى سياقتى حالىقارالىق تۋرنير وتكىزبەسكە؟! بۇگىنگى جارىس سونداي ءىرى دودانىڭ باستاماسى بولۋى دا مۇمكىن. ويتكەنى جان-جاقتى قولداۋ بولسا مۇنداي جارىس وتكىزۋ قيىن ەمەس. ءبىزدىڭ ەلدە دە بيليارد سپورتىن دامىتۋعا دەن قويۋ كەرەك. «استانا كۋبوگى», «الماتى كۋبوگى», «قازاقستان كۋبوگى» سياقتى جارىستار بىزدە دە ءوتۋى كەرەك. وسىنداي ءىرى جارىستار وتكىزبەسەك, بيليارد سپورتىن دامىتۋ قيىن. كورشى ەل رەسەيدە ايىنا بىرنەشە ءىرى جارىس ءوتىپ تۇرادى. قازاقستاندا بۇل ءۇردىس ءالى تولىق قالىپتاسىپ بولعان جوق, – دەدى ەرنار چيمباەۆ.
بيليارد ويىنىنىڭ دەنساۋلىققا پايداسى مەن ەرەكشەلىگى تۋرالى دا توقتالعان ەرنار چيمباەۆ ازاماتتاردى ايىنا كەمىندە ءبىر رەت بيليارد ويناۋعا بارىپ تۇرۋعا شاقىردى.
«بيليارد – سپورت. ءوز باسىم بيلياردتان كوپ نارسە ۇيرەندىم. مىسالى, ءبىر كەزدەسۋگە ورتا ەسەپپەن ءبىر جارىم ساعات ۋاقىت كەتەدى. ول جەردە ءار سوققىڭىزدى جوسپارلايسىز. بۇل ءتوزىمدى بولۋدى تالاپ ەتەدى. بۇل – اقىل-وي, دەنە ارەكەتى ۇشتاسقان سپورت. ءسىز 2-3 شاقىرىم جۇرسەڭىز, ازدان سوڭ جالىعىپ كەتۋىڭىز مۇمكىن. ال بيليارد ۇستەلىنىڭ باسىندا ەسىل-دەرتىڭ شاردى تۇسىرۋگە اۋىپ ءجۇرىپ, قانشا شاقىرىم جۇرگەنىڭدى ۇمىتىپ كەتەسىڭ. ەكى-ءۇش ساعات ويناساڭىز, بىرنەشە شاقىرىم جول جۇرگەندەي ەنەرگيا سارپ ەتەسىز. ونىڭ ۇستىنە ويىن بارىسىندا شالقاياسىز, ەڭكەيەسىز, سىعالايسىز, قىرىنداپ تۇرىپ شار سوعاسىز – بۇكىل دەنە ارەكەتتەنەدى, باسقا نارسەنى ۇمىتىپ, نازارىڭىز شوعىرلانادى. بيليارد ويناعان ادام اۋرۋىن دا ۇمىتىپ كەتەدى. كوزدىڭ دە قىزمەتىن جاقسارتادى. سوندىقتان بيليارد ويناپ تۇرعان دۇرىس. بۇل – جاس تالعامايتىن تاماشا سپورت!» دەدى ول.
بيليارد ويىنى فيزيكالىق تۇرعىدان جاقسى سەزىنۋگە پايدالى ينگرەديەنتتەرگە تولى. بيليارد ويناعان كەزدە تىنىس الۋدىڭ ءوزى وزگەرەدى, دەمىڭىزدى ىشىڭىزگە تارتاسىز, وسىلايشا ءاربىر ينسۋلتتە وڭتايلى كونتسەنتراتسياعا ورىن جاساۋ ءۇشىن ءىشىڭىز جيىرىلادى. بۇل ويىن دەنەڭىزدەگى بۇلشىق ەتتەرگە, سونداي-اق ونىڭ تەپە-تەڭدىگىنە دە اسەر ەتەدى.
«قاراسى مەن كوزىڭنىڭ اعى سىندى,
جاقىنداتار جاقسىلار
الىسىڭدى.
سوققىلاردان قاشاسىڭ
جانىڭ ىرشىپ,
زىرىلداعان بيلياردتىڭ شارى سىندى…» دەپ اقىن يبراگيم يسا «بيليارد» دەگەن ولەڭىندە ايتقانداي, بيليارد – دوستارىڭمەن, جاقسى ارالاسقىڭ كەلگەن ادامدارمەن كەزدەسۋدىڭ جاقسى ءتاسىلى, بىلايشا ايتقاندا, بۇل ويىن قوعامدىق قارىم-قاتىناس شەڭبەرىن كەڭەيتىپ, جۇمىس ونىمدىلىگىڭىزدى دە ارتتىرادى.
