بۇگىنگى تاڭدا وسكەلەڭ ۇرپاقتى تاربيەلەۋ – اتا-انانىڭ, قوعامنىڭ جانە ەڭ باستىسى ۇcتازداردىڭ ەنشىسىندە. ساپالى ءبىلىم بەرۋ ماسەلەسى تەك قانا ءبىلىم بەرۋ سالاسىن ەمەس, بۇكىل ەلدى الاڭداتادى. سەبەبى بولاشاقتىڭ جارقىن بولۋى بۇگىنگى ءبىلىم جۇيەسىنىڭ مىقتىلىعىمەن انىقتالادى.
جاڭا زامان تالابىنا ساي بولۋ ءۇشىن تالپىنىس كەرەك. مەن دە كوپتەگەن ارىپتەستەرىمدەي, ەلباسى تاعايىنداعان «بولاشاق» حالىقارالىق باعدارلاماسىنا قاتىسىپ, لوندون قالاسىنداعى برۋنەل ۋنيۆەرسيتەتىندە ءبىلىمىمدى جەتىلدىرىپ, تاجىريبەدەن ءوتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدىم. مۇندا قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جينالعان وقىتۋشىلار يننوۆاتسيالىق ءبىلىم بەرۋ تەحنولوگياسى جانە وقۋ تاجىريبيەسىن جاقسارتۋ باعدارلاماسى بويىنشا بىلىكتەرىن ارتتىرۋدا. باعدارلاما وقۋ پروتسەسىن ۇيىمداستىرۋ, باسقارۋ, ءبىلىم بەرۋ ادىستەرى, ستۋدەنتتەرمەن جۇمىس ىستەۋ, وزدىگىنەن ءبىلىم الۋدى جەتىلدىرۋ, كاسىبي دامۋ, ءبىلىم بەرۋ سترەتەگياسى, زەرتتەۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋ, ماقالا جازۋ جانە شەتەلدىك باسىلىمداردا شىعارۋ سياقتى بىرنەشە باعىتتى قامتيدى. وقۋ بارىسىندا ءتۇرلى ەكسكۋرسيالار دا ۇيىمداستىرىلادى.
برۋنەل – حالىقارالىق دەڭگەيدەگى, لوندوننىڭ باتىسىندا ورنالاسقان كونە ۋنيۆەرسيتەت. ول ءحىح عاسىرداعى ونەركاسىپ رەۆوليۋتسياسىنىڭ باستى تۇلعاسىنىڭ ءبىرى, جاڭاشىل, عالىم, ينجەنەر يزامبارد برۋنەلدىڭ اتىمەن اتالادى. ۋنيۆەرسيتەت جانىنداعى بيزنەس مەكتەپ وتكەن جىلى «ەڭ ۇزدىك بيزنەس مەكتەبى» اتاعىن جەڭىپ العان. ارينە, اعىلشىنداردان ۇيرەنەرىمىز ءالى دە كوپ. دەگەنمەن, ەرەكشە ءمان بەرىپ, وي تۇيگەن ارتىقشىلىقتارىنا توقتالا كەتەلىك.
ۇلىبريتانيا ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ساباققا قاتىسۋ مىندەتتى ەمەس. بۇل ەلدە ستۋدەنتتەر ءوز ەركىمەن ءبىلىم الاتىن ىزدەنىمپاز, ءوز بەتىنشە شەشىم شىعارا الاتىن, ءوز بولاشاعىنا جاۋاپ بەرە الاتىنداي بولۋى ءتيىس. ستۋدەنتتەرگە باعىت بەرۋ ءۇشىن وقىتۋشىلار دا ۇدايى ىزدەنىستە بولۋى كەرەك. قازىرگى ۋاقىتتا عالامتور ارقىلى بارلىق سالاداعى اقپاراتتارعا قول جەتكىزۋگە بولادى. اركىم عىلىمنىڭ, تەحنيكانىڭ, مادەنيەتتىڭ, ساياسي ءومىردىڭ قانداي دا ءبىر سالاسىنان جۇيەلى تۇردە تانىم كوكجيەگىن كەڭەيتەتىن بولسا, ونى ورنىمەن قولدانا بىلەتىن بولسا كوپ نارسەگە قول جەتكىزەدى. وكىنىشكە قاراي, سانالى تۇردە ءبىلىم الۋ, ونى شىعارماشىلىق دەڭگەيدە ىسكە اسىرۋ كوپ ادامنىڭ قولىنان كەلە بەرمەيدى. سول سەبەپتى, ءبىلىمدى باسقارۋ ماسەلەسى قازىرگى ۋاقىتتا كوپتەگەن عالىمداردى ويلاندىرۋدا.
جاڭاشىل پەداگوگيكالىق ءادىستەردى ۇيرەنۋ ءبىزدىڭ انگلياداعى كۇندەرىمىزدىڭ ءمانىن اشتى دەسەك بولادى. ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ەرەكشەلىگى تەك قانا اكادەميالىق ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي, ستۋدەنتتەردى بيزنەس ومىرگە بەيىمدەيدى. «Business life» باعدارلاماسى جاستاردى جۇمىسقا ماشىقتاندىرۋ ءۇشىن ءارى قازىرگى كەزدەگى كاسىپورىندار سۇرانىسىنا نەگىزدەلىپ جاسالعان باعدارلاما. وعان ستۋدەنتتەر قالاۋى بويىنشا تىركەلەدى. كوممۋنيكاتسيا, ياعني ءوز ويىن ەركىن جەتكىزۋ, توپپەن جۇمىس ىستەۋ, تالداۋ مەن زەرتتەۋ, شەشىم شىعارۋ, ءوز ءىس-ارەكەتىن جوسپارلاۋ, جاڭا ءوزگەرىستەرگە تەز بەيىمدەلۋ سەكىلدى قابىلەتتەردى ۇشتايتىن ارنايى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرادى, ءىرى كاسىپورىنداردان ماماندار كەلىپ وي-پىكىرلەرىمەن الماسادى.
تاعى دا ءبىر ويلاندىراتىن ماسەلە – ستۋدەنتتەردىڭ جۇمىسىن باعالاۋ ءادىسى. بۇل ۋنيۆەرسيتەتتە ءار ءپاننىڭ ەمتيحانىن تەكسەرۋگە ءپان وقىتۋشىسىنان بولەك, تاعى دا ءبىر وقىتۋشى تاعايىندالادى. ورىن العان ولقىلىقتار بولسا, بىرلەسە وتىرىپ شەشەدى. شارۋا مۇنىمەن تۇگەسىلمەيدى. بۇدان كەيىن جۇمىستاردى الدىن الا تاعايىندالعان توپ تەكسەرەدى. ءسويتىپ, بىرنەشە تەكسەرىستەن ءوتكەننەن كەيىن عانا سوڭعى ناقتى باعاسى انىقتالادى. بۇل ءوز كەزەگىندە ستۋدەنتتەر جۇمىسىن تەكسەرگەندە ادىلدىككە, جان جاقتى باعالاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى جانە كەلىسىپ پىشكەن شەشىمگە ستۋدەنتتەر تاراپىنان دا كوپ ءۋاج تۋىندامايدى.
تاعى ءبىر تاڭعالاتىنى, ۋنيۆەرسيتەتتە «feedback», ياعني كەرى بايلانىس وتە جاقسى جولعا قويىلعان. ستۋدەنتتەردىڭ بارلىق جۇمىستارىنا اۋىزشا نەمەسە جازباشا كەرى بايلانىس بەرىلەدى. ەگەر قاتەلىكتەرى بولسا ايتىلادى, وتە جاقسى جاسالعان جۇمىستار دا تالقىلانادى. ول ستۋدەنتەرگە ءوز جۇمىستارىنىڭ جاقسى جاقتارىن انىقتاۋعا, ونى ءارى قاراي دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ياعني, ستۋدەنتتەر وقىتۋشىلاردىڭ قانشالىقتى كاسىبي مامان ەكەنىن بىلەدى.
تاعىلىمداما بارىسىندا ءار ءتۇرلى ءبىلىم بەرۋ تەحنيكاسى مەن ادىستەرىن دە مەڭگەرىپ جاتىرمىز.العان تاجىريبيەمىزدى ءوزىمىزدىڭ ارىپتەستەرىمىزبەن ءبولىسىپ, ۇلتتىق ەرەكشەلىگىمىزگە قاراي جەتىلدىرە بەرمەكپىز.
ءامينا ۋايسوۆا,
ابىلايحان اتىنداعى حالىقارالىق قاتىناس جانە الەم تىلدەرى ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى, «بولاشاق» ستيپەنديانتى
