بۇگىندە استانا قالاسىندا بيزنەسكە, اسىرەسە, شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. وسىنىڭ ناتيجەسىندە تۇرعىنداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسى جاقسارىپ, ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەرىمىز جوعارىلاپ كەلەدى. سول شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارى قالا حالقىنىڭ ءاربىر ءۇشىنشى تۇرعىنىن, ياعني, شامامەن 300 مىڭعا جۋىق ادامدى جۇمىسپەن قامتىپ وتىر.
ءارتۇرلى سالاداعى كاسىپ يەلەرىنىڭ قولىن ۇزارتقان سونداي شارانىڭ ءبىرى دەپ ەلوردا اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان «1000 ساۋدا ورنى» جوباسىن ايتۋعا بولادى.
بۇل جوبانىڭ تيىمدىلىگىن قالا تۇرعىندارى الدەن-اق ايتىپ جاتىر. «بۇرىندارى قالا كوشەلەرى اڭعال-ساڭعال ساۋدا ورىندارىنا تولىپ تۇراتىن ەدى. سوڭعى جىلدارى بۇل كەمشىلىكتىڭ ورنى تولتىرىلىپ جاتىر. كەرىسىنشە, سىرتقى كورىنىسى كوركەيگەن ساۋدا نىساندارى قويىلىپ جاتقانىن بايقاپ ءجۇرمىز. مۇنداي جەردەن ەش قورىقپاستان قاجەتتى ازىق-تۇلىگىمىز بەن قاجەتتى باسقا دا زاتتارىمىزدى ساتىپ الۋعا بولادى» دەيدى مارالبەك حيساەۆ ەسىمدى قالا تۇرعىنى.
اتالمىش جوبا ءۇش كەزەڭ بويىنشا ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. باسىندا قالا اكىمدىگى كوشە ساۋداسىن رەتكە كەلتىرۋ جانە سانيتارلىق تالاپتارعا ساي كەلەتىن زاماناۋي پاۆيلوندار جۇيەسىن قۇرۋ ماقساتىندا 274 ورىن بولگەن بولاتىن. الايدا, كاسىپكەرلەردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا بيىلعى جىلى ۇسىنىلعان ورىندار سانىن مىڭعا دەيىن كوبەيتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانىپ, شاھاردىڭ تۇس-تۇسىنا تاعى 558 ساۋدا نۇكتەسىنىڭ تۇراعى بەلگىلەندى. قالعان ورىندار ءۇشىنشى كەزەڭ بويىنشا ىسكە اسىرىلاتىن بولادى. قازىرگى ۋاقىتتا وسى جوبا ناقتى جولعا قويىلىپ, كاسىپكەرلەرگە تەڭ كونكۋرستىق نەگىزدە جالعا بەرىلگەن ورىنداردا اسەم دە ءساندى ساۋدا پاۆيلوندار بوي كوتەرىپ جاتىر. بۇل نىسانداردىڭ 303-ءى – ەسىل اۋدانىندا, 305-ءى – الماتى اۋدانىندا, ال قالعان 377-ءسى سارىارقا اۋدانىندا ورىن تەبەدى.
كوشە ساۋداسىن ءتيىمدى ۇيىمداستىرۋ استاناداعى ورىن تاپشىلىعى ماسەلەسىن شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى دەپ جوسپارلانعان 1000 ورىننىڭ كوبى – جىلجىمالى دۇڭگىر¬شەكتەر. بۇلاردىڭ ىشىندە قوس دوڭعالاقتى ءموبيلدى پۋنكتتەر دە بار. مۇنداي دۇڭگىرشەكتەر كادىمگى اربا سياقتى قوزعالىپ, كوشىپ-قونۋى جەڭىل بولادى. بۇلار كوپ ورىن دا المايدى, ساتۋشىلار بار بولعانى 1 شارشى مەتر جەردە ساۋداسىن جۇرگىزە بەرەدى. قوس دوڭعالاقتى نىساندارعا 100 ورىن بەلگىلەنگەن.
استانا قالاسى كاسىپكەرلىك جانە ونەركاسىپ باسقارماسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا, جىلدام تاماقتانۋ جۇيەسىن ۇيىمداستىرۋ جانە شاعىن بيزنەستى دامىتۋ ماقساتىندا ءبولىنىپ وتىرعان مىڭ ورىنعا بارلىعى 1 800 ءوتىنىش كەلىپ تۇسكەن ەكەن. بارلىق تالاپتارعا ساي دەپ تابىلعان نىساندارمەن جەكە شارتقا قول قويىلىپ, وسى كەلىسىم شارت اياسىندا كاسىپكەرلەر جەر تەلىمىن 5-7 جىل مەرزىمگە جالعا الىپ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىر. ءموبيلدى كوفەينيا, جىلجىمالى اۆتوسەرۆيس, نان جانە جەمىس-جيدەك دۇڭگىرشىكتەرى, گۇل جانە كادەسىي دۇكەندەرى, سونداي-اق, ستريت-فۋد جۇيەلەرىنەن تۇراتىن بۇل ساۋدا نۇكتەلەرى قالانىڭ ساۋلەت كەلبەتىنە, بارلىق سانيتارلىق جانە ورتكە قارسى تالاپتارعا تولىقتاي جاۋاپ بەرەدى.
رىسكۇل قاۋعاباەۆا, استانا قالاسى كاسىپكەرلىك جانە ونەركاسىپ باسقارماسى باستىعىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى:
– جىلجىمالى ساۋدا نىساندارى نەگىزىنەن 9, 12 جانە 18 شارشى مەترگە شاقتالىپ جاسالعانىن ايتا كەتۋ كەرەك. جوبالانعان بۇل نىساندار ءۇش ءتۇرلى ۇلگىدە, ياعني, جەمىس-جيدەك, كونديتەرلىك ونىمدەر جانە نان-توقاش, ءسۇت, شۇجىق ساتۋعا ارنالىپ جاسالسا, ەكىنشىسى – گازەت ساتۋ كيوسكىسى, تىگىن شەبەرحاناسى جانە اياق كيىم جوندەۋ شەبەرحاناسىنا لايىقتالدى. ال ءۇشىنشى ءتۇرى – فاستفۋد, سۋسىن, بالمۇزداق سياقتى دايىن ونىمدەر ساتاتىن ورىندار مەن گۇل پاۆيلوندارىنا ارنالىپ جاسالعان. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى, ەلوردانىڭ كوشە ساۋداسىنا 1000 ساۋدا ورنىن ءبولۋ تاجىريبەسىنە بۇگىندە وزگە دە وبلىستار قىزىعۋشىلىق ءبىلدىرىپ وتىر. اتالعان جوبا قالاعا دا, كاسىپكەرگە دە قاجەت. ءبىر جاعىنان بۇل كوشە ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋعا, سونداي-اق, جەتى جىلدىڭ ىشىندە سالىنعان ينۆەستيتسيانى قايتارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
اتالمىش جوبا شەڭ¬بەرىندە بالالاردىڭ ويىن-ساۋىعىن ۇيىم-داستىرۋعا ارنالعان الاڭدار دا قاراستىرىلعانىن ايتا كەتۋ كەرەك. وسىنداي 23 الاڭ ەسىل اۋدانىندا ورىن تەپكەن. ونىڭ تورتەۋى د.قوناەۆ, دوستىق كوشەلەرىندە جانە سارايشىق پەن اراي كوشەلەرىنىڭ قيىلىسىندا بولسا, قالعانىنىڭ ءبارى «نۇرجول» جەلەكجولىنا ورنالاسادى. بۇنىڭ ىشىندە ويىنشىق كولىك, سەگۆەي جانە ءوزى سىرعانايتىن تاقتايشالاردى جالعا بەرەتىن 1 پۋنكت جۇمىس ىستەيدى.
وسىنداي جان-جاقتى قولداۋدىڭ ارقاسىندا ەلوردامىزداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەس نىساندارىنىڭ سانى ءبىرشاما ارتىپ 105 مىڭعا جۋىقتاپ وتىر. بۇلاردىڭ 70 مىڭنان استامى – جەكە كاسىپكەر, 27 مىڭى – زاڭدى تۇلعا رەتىندە تىركەلگەندەر. قالعاندارى – جەكە شارۋا قوجالىقتارى. شاعىن جانە ورتا بيزنەس سەكتورىنداعى قوسىمشا قۇننىڭ جيىنتىق ۇلەسى قالا ەكونوميكاسىنىڭ جالپى كولەمىنىڭ 62 پايىزىنا جەتىپ وتىر.
وسىلايشا استانا قالاسى وڭىرلىك جالپى ءونىمىنىڭ كولەمى 4 تريلليون 560 ميلليارد تەڭگەگە جەتىپ, ءوسىم قارقىنى بويىنشا ەل اۋماعىندا ءبىرىنشى بولىپ تۇر. 2020 جىلعا قاراي بۇل كورسەتكىش 80,5 پايىزدى قۇرايدى دەپ كۇتىلىپ وتىر.
بۇركىت نۇراسىل
