قازاقستاندا «كريپتوۆاليۋتا», ونىڭ تولەم جۇيەسى «بيتكوين» جانە ولاردى پروگراممالىق تۇرعىدا قامتاماسىز ەتەتىن «ماينينگ» سىندى سوزدەر قولدانىسقا ەنە باستاعانىنا از عانا ۋاقىت ءوتتى.
وڭاي جولمەن ولجاعا كەنەلگىسى كەلەتىندەر بۇل ساندىق ۆاليۋتانىڭ ءتۇرىن ساتىپ الۋ ءۇشىن بار جيعان-تەرگەنىن جيناقتاپ, ايىرباستاپ جاتقاندارى دا جاسىرىن ەمەس. ال ەل قارجىسىن قوردا ۇستاپ وتىرعان ۇلتتىق بانك توراعاسى دانيار اقىشەۆ پەن ەلوردادا بوي كوتەرگەن «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ باسقارۋشىسى قايرات كەلىمبەتوۆ جاڭا ۆاليۋتاعا كەلگەندە, «ءالىپتىڭ ارتىن باعايىق» دەپ حالىقتى ەسكەرتكەن ەدى. سونىمەن, جاڭا ۆاليۋتانىڭ جاقتاستارى كىمدەر؟ نەدەن اباي بولۋ كەرەك؟
جاقىندا Google ينتەرنەت الپاۋىتى 2018 جىلدىڭ ماۋسىمىنان باستاپ كريپتوۆاليۋتاعا جارناما جاساۋعا تىيىم سالاتىنىن مالىمدەدى. بۇل جاڭالىقتىڭ جارق ەتە قالعانى سول ەدى, بيتكوين كۋرسى ايتارلىقتاي قۇلدىرادى. وسىعان دەيىن كۋرس 8 مىڭ دوللار شاماسىندا بولسا, كەلەسى كۇنى ۆاليۋتا باعامى ءبىر بيتكوين ءۇشىن 7,5 مىڭ دوللارعا دەيىن ءتۇستى. ونىڭ ىزىنشە Ethereum جانە Ripple كريپتوۆاليۋتالارى 10-11 پايىزعا ارزاندادى. بۇدان بۇرىن Facebook جانە Instagram باسشىلىعى وسىنداي قادامعا باردى. كريپتوۆاليۋتا مەن ونى ناسيحاتتايتىنداردى بۇعاتتاۋدى Twitter دە قولعا الماق.
ال الەم ەلدەرى بۇل ساندىق ۆاليۋتاعا قاتىستى ءالى كۇنگە دەيىن ءبىر توقتامعا كەلگەن جوق. بۇل ءسوز, اسىرەسە, قازاقستانعا قاراپ ايتىلادى. HowMuch اناليتيكالىق سايتى كريپتوۆاليۋتاعا قاتىستى وپەراتسيالارعا شەكتەۋ قويعان جانە رۇقسات ەتكەن دۇنيە ءجۇزى مەملەكەتتەردىڭ كارتاسىن جاريالادى. وندا القىزىل تۇسكە بويالعان 7 ەل بۇل ۆاليۋتاعا جول بەرسە-داعى, بىرقاتار شەكتەۋ قويعان. قويۋ قىزعىلت تۇسپەن بەلگىلەنگەن 10 مەملەكەت زاڭ جۇزىندە تىيىم سالعان. ال قالعان 130 مەملەكەت سۇر تۇسپەن بويالىپ, ءوز ۇستانىمى تۋرالى ەشقانداي اقپارات جاريالاماي وتىر. قازىرگى تاڭدا 246 مەملەكەتتىڭ 99-ى, دەمەك, 40 پايىزى بيتكوينداردى زاڭداستىرعان نەمەسە وعان شەكتەۋ قويماعان.
كارتاعا بايقاپ قاراساڭىز, اقش, كانادا, ەۋروپا جانە اۋستراليا سىندى باتىس ەلدەرى كريپتوۆاليۋتاعا ەركىندىك بەرسە, جەر كولەمى جاعىنان ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان رەسەي وعان مۇلدەم قارسى. ال الەمدىك ساۋدا-ساتتىقتا ەرەكشە ورنى بار قىتاي مەن وڭتۇستىك كورەيا ەل ىشىندە كريپتوۆاليۋتاعا قارسى زاڭ ويلاستىرىپ جاتىر. بۇل – بيتكوين قۇنىنىڭ قۇلدىراۋىنان كەيىن تۋىنداعان شەشىم. الايدا وڭتۇستىككورەيالىقتار مۇنىمەن كەلىسپەي, بۇگىندە وعان قارسى 10 مىڭعا جۋىق داۋىس جيناعان ەكەن.
وسىنداي دەرەكتەردى ەسەپكە العاندا, «قازاقستان ەل اۋزىندا جۇرگەن كريپتوۆاليۋتا تەندەنتسياسىنان ارتتا قالىپ قويدى» دەگەن وي بولماۋى كەرەك. بۇل تۋرالى وسى سالا ماماندارىنىڭ پىكىرلەرىنە قۇلاق اسايىق. ۇلتتىق بانك توراعاسى دانيار اقىشەۆ تاسس اگەنتتىگىنە بەرگەن سۇحباتىندا كريپتونارىقتىڭ ەشقانداي ەكونوميكالىق ءمانى مەن نەگىزى جوق ەكەنىن ايتىپ, ەلىمىزدە ەشقانداي زاڭدى كۇشى جوق ەكەنىن مالىمدەدى. «بۇل نارىق ءابسوليۋتتى تۇردە قۇبىلمالى. ونىڭ بولاشاعىن بولجاۋ قيىن. قازاقستاندا كريپتوۆاليۋتا اقشاعا جاتپايدى, سوندىقتان ونى پايدالانۋ زاڭعا قايشى. ۆاليۋتا مامىلەسى ونلاين تۇردە جاسالعاندىقتان, ترانزاكتسيالاردى باقىلاۋ جانە بەلگىلەنگەن ءتارتىپ پەن شەكتەۋلەردىڭ ورىندالۋىن قاداعالاۋ قيىن. ءبىز حالىقتى بۇل وپەراتسيالاردان اۋلاق بولۋعا ەسكەرتەمىز, ويتكەنى ونىڭ قاتەرىن اركىم ءوز موينىنا الادى. مەملەكەت ەشبىر قورعاي المايدى. قازىرگى تاڭدا ۇلتتىق بانك پەن ۇكىمەت كريپتوۆاليۋتانى قولدانۋعا قاتىستى شەكتەۋ ورناتۋدى قولعا الماق» دەدى ول.
بۇل نارىق ءابسوليۋتتى تۇردە قۇبىلمالى. ونىڭ بولاشاعىن بولجاۋ قيىن. قازاقستاندا كريپتوۆاليۋتا اقشاعا جاتپايدى, سوندىقتان ونى پايدالانۋ زاڭعا قايشى.
«استانا» حقو باسقارۋشىسى قايرات كەلىمبەتوۆ ەلىمىزدىڭ قارجى يادروسىنا اينالۋعا ءۇمىتتى ورتالىقتىڭ كريپتوۆاليۋتاعا قاتىستى ۇستانىمىن ءتۇسىندىردى. – قارجى ورتالىعى كريپتوۆاليۋتا شىعارۋمەن اينالىسپايدى, تەك ونى زەرتتەۋمەن شۇعىلدانادى, – دەگەن ورتالىق باسشىسى, – قانداي دا ءبىر ونىمگە ينۆەستيتسيا سالعاندا ءوسىم ۇنەمى جوعارىلاي بەرەدى دەپ ويلاماۋ كەرەك. ەرتە مە, كەش پە مۇنىڭ ءبارى كوپىرشىك سەكىلدى جارىلاتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز. بىراق بۇل كۇيرەۋدىڭ قاشان بولاتىنىن ەشكىم دە بىلمەيدى. سول سەبەپتى حالىقتىڭ جاپپاي مۇنداي نارسەلەرمەن بەلسەندى تۇردە اينالىسۋى قاۋىپتى. مۇنىمەن كاسىبي ينۆەستورلار اينالىسۋى ءتيىس. دەگەنمەن ولارعا كەپىلدىكتى ەشكىم بەرە المايدى دەپ ەسكەرتتى.
قانداي دا ءبىر ونىمگە ينۆەستيتسيا سالعاندا ءوسىم ۇنەمى جوعارىلاي بەرەدى دەپ ويلاماۋ كەرەك. ەرتە مە, كەش پە مۇنىڭ ءبارى كوپىرشىك سەكىلدى جارىلاتىنىن ءبارىمىز بىلەمىز. بىراق بۇل كۇيرەۋدىڭ قاشان بولاتىنىن ەشكىم دە ايتا المايدى.
ال كريپتوۆاليۋتانىڭ قىزىعىنا كەنەلگەندەر نە دەيدى؟ Asia Blockchain قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى, كاسىبي ترەيدەر تەيمۋر تمۋسليم كريپتوۆاليۋتا ينۆەستيتسيا ەمەستىگىنە سەنىمدى. «بۇل نارىقتا اقىلعا قونىمدى ەشنارسە جوق. بىزدە بۇل تەك الىپ- ساتارلىق ارەكەتتەر. ال ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى ءۇشىن بۇل كادىمگىدەي قارجىنى ساقتاۋدىڭ ءتاسىلى, ءبىرى دەپوزيتتى تاڭداسا, ءبىرى كريپتوۆاليۋتانى ءجون كورەدى» دەيدى ول. ماماننىڭ پىكىرىنشە, حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتىن كوتەرگەندە عانا بۇل تىعىرىقتان شىعۋعا بولادى.
قارجىگەر ازامات جولداسبەكوۆ بيتكوين سىندى كريپتوۆاليۋتاعا سالىم سالۋعا كەدەرگى ەلىمىزدە كەدەيلەردىڭ كوپتىگىندە دەپ بىلەدى. «ەگەر قازاقستان دجينني كوەففيتسيەنتىن تۇزەپ, جاعدايى جاقسى ازاماتتار كوبەيسە, كريپتوۆاليۋتاعا قاتىستى داۋ-داماي ەشكىمدى مازالاماۋشى ەدى» دەپ ەسەپتەيدى.
ەلوردادا جاقىندا باسى جاستاردان قۇرىلعان «Digital Network» ساندىق تەحنولوگيالار مەن كريپتويندۋستريا قاۋىمداستىعى قۇرىلدى. قاۋىمداستىق جەتەكشى ۇيىمداردى بىرىكتىرە وتىرىپ, ادامداردىڭ كۇندەلىكتى ومىرىندە ساندىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ ارقىلى وڭ ناتيجەگە جەتۋدى كوزدەيدى. قۇرىلىم باسشىلارى جاڭا جوبانى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا قوسىمشا دەم بەرەتىن, ەلىمىزدە بلوكچەين تەحنولوگياسى مەن كريپتويندۋسترياعا جايلى ورتا جاساپ, ونىڭ قارقىندى دامۋىنا جاعداي جاساۋعا ارنالعان دەپ تانىستىرادى.
P.S: حالىق بولاشاقتا كريپتوۆاليۋتانىڭ قۇنى شارىقتاپ وسەدى دەگەن ويمەن ونى ساتىپ الىپ قالعىسى كەلەدى. بيتكوين الەمدەگى شەكتەۋلى ورتادا عانا بولسا, ەرتەڭگى كۇنى بۇكىل الەم ونى پايدالانۋعا ءماجبۇر بولاتىنداي كورىنەدى. وزدەرىن ينۆەستور دەپ اتاعاندار سالىمشىلاردى كوپتەپ تارتۋ ءۇشىن وسىنداي امال قولداناتىن سەكىلدى. ال ءار سالىمشى ينۆەستيتسيادان كەلەتىن پايدانى ەسەلەيدى. ماسەلەن, بيتكوينداردى نەعۇرلىم كوپ ادام ساتىپ السا, ونىڭ قۇنى سوعۇرلىم ارتا تۇسپەك. بيتكوينداردى ساتىپ الا وتىرىپ, پايداعا كەنەلۋىڭىز مۇمكىن. بىراق بۇل قاشانعا دەيىن جالعاساتىنىن ەشكىم بىلمەيدى.
گۇلدانا تالعاتقىزى
