مادەنيەت

مىڭ كۇن اتان بولعانشا…

ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا كەزەكتى پرەمەرا ءوتتى. امەريكالىق جازۋشى كەن كيزيدىڭ بەستسەللەرگە اينالعان «كوكەك ۇياسىنىڭ ۇستىنەن ۇشىپ وتكەندە» رومانىنىڭ جەلىسىمەن قويىلعان «7+1» دراماسى استانانىڭ 20 جىلدىعىنا ارنالدى. شىعارمانى قازاق تىلىنە اۋدارىپ, ساحنالاعان – قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى الىمبەك ورازبەكوۆ.

قويىلىم باستالماس بۇرىن جازۋشى, دراماتۋرگ وتەن احمەتپەن سويلەسىپ قالدىق. قالامگەر اۋدارما قازاق تەاترىن بيىككە شىعارمايتىنىن, بۇل كەزەڭنەن وتكەنىمىزدى, ەندى ۇلتتىڭ ءتول تۋىندىلارى قويىلاتىن ۋاقىت كەلگەنىن ايتىپ ءوتتى.
جالپى, «كوكەك ۇياسىنىڭ ۇستىنەن ۇشىپ وتكەندە» رومانىنىڭ جازىلعانىنا 60 جىلعا جۋىقتادى. بەلگىلى رەجيسسەر ميلوش فورمان ونىڭ نەگىزىندە 1975 جىلى كوركەم فيلم ءتۇسىردى. كەلەسى جىلى كينوتۋىندى بىرنەشە اتالىم بويىنشا «وسكار» سىيلىعىن يەلەندى. دەيل ۆاسسەرمان تەاتر قويىلىمىنا لايىقتاعان شىعارما سپەكتاكل رەتىندە ءبىراز مەملەكەتتە قويىلدى. قازاق تىلىندە العاش رەت وسى جولى قاللەكيلىكتەر ساحنالادى.
وقيعا جىندىحانادا ءوربيدى. جەتى ناۋقاس جاتقان پالاتاعا سەگىزىنشىسى جاتقىزىلادى. سپەكتاكلدىڭ «7+1» دەپ اتالۋىنىڭ ءبىر سەبەبى – سول. ماكمەرفي اتتى (قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى نۇركەن وتەۋىل) جاڭا پاتسيەنت كەلگەننەن كەيىن ناۋقاستاردىڭ كۇندەلىكتى قالىپتى ءومىرى وزگەرەدى. درامالىق شىعارمالارعا قاجەت شيەلىنىس, تارتىس سول ۋاقىتتا باستالادى.
ءبىر پالاتادا ورنالاسقان ادامداردىڭ ىشىندە ەڭ ساۋى – وسى ماكمەرفي. ال جىندىحانا الەمنىڭ ءبىر شاعىن مودەلى, ۇلگىسى ىسپەتتەس. مۇنداعى ماكمەرفيدەن باسقالار – قوعامدا وزدىگىنەن ارەكەت ەتۋگە قورقىپ, ءوز ىشتەرىنە وزدەرى تىعىلىپ العان ادامدار. ولارعا رەتچەد ەسىمدى (قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى التىناي نوگەربەك) اعا مەيىربيكە بيلىك جۇرگىزەدى. «مىڭ كۇن اتان بولعانشا, ءبىر كۇن بۋرا بول» دەيتىن قاعيدانى ۇستانعان ماكمەرفي وسىنداعى قالىپتاسقان جۇيەگە قارسى شىعادى. جانىنداعىلارعا ادامدا ءوز ويى, ەركىندىگى بولۋى كەرەكتىگىن ۇقتىرادى. بۇل جولدا ماكمەرفي قۇربان بولىپ كەتكەنىمەن, ونىڭ ازاتتىققا دەگەن ۇمتىلىسى باسقالاردىڭ سانا-سەزىمدەرىنە ايتارلىقتاي وزگەرىس اكەلەدى.
مۇندا جاقسى اكتەرلىك انسامبل تاڭدالعان. ۇندىلەردىڭ ءبىر تايپاسىنىڭ كوسەمى برومدەننىڭ بەينەسىن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى مەيرام قايسانوۆ سومدايدى. باسقا كەيىپكەرلەردى قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى بورانباي مولداباەۆ, ەرجان نۇرىمبەت, سامات بايىروۆ, امانجول مولداحمەت, شاح-مۇرات ورداباەۆ, جانات وسپانوۆ وينايدى.
بۇل كورەرمەن قابىلداۋعا اۋىر قويىلىمداردىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. قاللەكيلىكتەر سپەكتاكلگە دايىندالۋ بارىسىندا وبرازداردى شىنايى سومداۋ ءۇشىن پسيحيكالىق ديسپانسەرگە باردى. ال رومان امەريكا قۇراما شتاتتارى اۋماعىندا تىيىم سالىنعان توپ-ليستكە كىرەدى. سونىمەن قاتار, بۇل تىزىمگە «ۇلى گەتسبي», «ۋليسس» جانە «قارا بيداي اراسىنداعى قۇردىم» تۋىندىلارى دا ەنەدى.

تاعىدا

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button