جۇرت نە دەسە, و دەر, ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن سالا بويىنشا كورشىلەردەن وزىپ وتىرعانى مەنىڭ كوڭىلىمدى توعايتادى. بۇل «قاعاناعىمىز قارق, ساعاناعىمىز سارق» الاڭسىز عۇمىر كەشىپ جاتىرمىن دەگەندى بىلدىرمەيدى. مەنىڭ جەكە باسىمنىڭ پروبلەمالارى جەتكىلىكتى-اق. الايدا, ول ەلدىك تۇرعىدان كەلگەندە, سونشاما كوكەيكەستى ەمەس. بۇل ورايدا بازبىرەۋ ءوز باسىڭدى, وتباسىڭدى ويلامايتىن قانداي ادامسىڭ؟ – دەپ سوگۋى دە مۇمكىن. بىراق… سولاي!
قوعامداعى تۇيىندەردى, بالكىم, تۇگەندەپ ايتىپ تاۋىسا الماسپىز. بۇل جەردە توقتالماعىم – مەديتسينا سالاسى.
ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىندا ءسال ەرتەرەكتە «جەدەل جاردەم اۋرۋحاناسى», كەيىنىرەك «ۇلتتىق ترانسپلانتولوگيا جانە ونكولوگيا ورتالىعى» دەپ اتالعان ەمدەۋ مەكەمەسى بار. سىرقاتتاردىڭ ءۇمىت ارتىپ, مەدەت تابار جەرىنىڭ ءبىرى – وسى. ويتكەنى, ونىڭ ەمدەۋ مۇمكىندىگى مول. مىسال ءۇشىن ءبىر عانا سالاسىن الايىق. ەندوسكوپيا! ول – ءىش قۇرىلىسى اعزالارىنا دياگنوز قويۋدان باستاپ, كۇردەلى وتالار جاساۋعا دەيىن باراتىن بولىمشە. جالپى بولىمشە بۇرىننان بار بولعانىمەن, شىنى كەرەك, وعان دەگەن قىزىعۋشىلىق قازىرگىدەي ەمەس ەدى. «كوكىرەك تىنىسى اشىلدى» دەسە بولعانداي. ولاي دەۋىمىزگە نەگىز بولارلىق سەبەپ بولىمشەنىڭ ورتالىقتىڭ باسقا دا سالالارى سياقتى ساپالىق جاڭارۋى. ەكى عاسىردىڭ جۇمىس ۇلگىسىن كورىپ, جاقسىلىقتارىن كوڭىلگە تۇيگەن تارلاندارمەن قاتار جاڭالىققا جانى ءۇيىر جاستاردىڭ يىقتاسا جۇمىس ىستەپ, ءبىرىن-ءبىرى تولىقتىرۋى وڭ ناتيجەلەرىن بەرگەنى داۋسىز. ولاردىڭ ءبارى دە شەتەلدەردە تاجىريبە الماسىپ قايتتى. ءارىسى جاپونيا, اقش, تۇركيا, كورەيادا بىلىكتىلىگىن ارتتىرسا, بەرگىسى رەسەي ماماندارىنان ءتالىم الىپ كەلدى. ءبىزدىڭ ماماندارعا بىلگەنىن ۇيرەتىپ جۇرگەن رەسەيلىك پروفەسسور دميتري ۋليانوۆ وسى كۇنگە دەيىن استاناداعى وتالارعا ءوزى قاتىسىپ كەلەدى.
بۇل تاقىرىپتا تىلگە تيەك ەتۋگە ابدەن لايىق فاكتوردىڭ نەگىزگىسى – ءسوزسىز شەتەلدىك تەحنولوگيا. اپپاراتۋرالار جاپونيادان الىنعان. ارنايى ساباق الماسا, ونىڭ «قۇپيالارىن اشۋ» وڭايعا تۇسپەيتىنى انىق. جاپونداردىڭ ءوزى دە تۇنىپ تۇرعان قۇپيا عوي…
مەديتسينالىق تەحنيكالاردى مەڭگەرۋ جايىندا وتكەن كەمشىلىكتەردى ەسكەرە وتىرىپ, ءسال-ءپال تارتىنا سويلەۋ قاجەت سياقتى. باردى جالاۋلاتىپ ماقتانۋعا قاشان دا ۇلگەرەمىز. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن قىرۋار قارجىعا ساتىپ الىنعان اپپاراتۋرالاردىڭ اۋرۋحانا, ەمحانا قويمالارىندا ىسكە قوسىلماي شاڭ باسىپ تۇرعانىن, كەيىن عانا شەتەلدىك مامانداردىڭ جارامدى ەتىپ كەتكەنىن ءباسپاسوزدىڭ ۇلكەن ماسەلە عىپ كوتەرگەنى بار.
ال ەندى «اقىلدى» اپپاراتتىڭ ارتىقشىلىعى نەدە؟ بىرىنشىدەن, پىشاققا تۇسپەيسىڭ. بۇرىن وتا دەسە, الدىمەن ويىمىزعا پىشاق (سكالپەل), كەسىلىپ-تىگىلگەن دەنە كەلەتىن. قازىر ولاي ەمەس. سكالپەلدىڭ ورنىن لازەرلىك ساۋلە الماستىردى. ماسەلەن, بۇيرەكتەگى بارماقتاي تاسىڭىزدى لازەر تاس-تالقان قىپ ۋاتادى. اسقازان ىسىكتەرىن ساۋلەمەن سىلىپ تاستاۋ اسا قايرات تالاپ ەتپەيدى. جالپى, اسقازان-ىشەككە جاسالاتىن (بۇل اسا كوپ سىرقاتتاردىڭ قاتارىندا) وتالاردىڭ ءبارى قيىندىقسىز اتقارىلادى. سونداي ارەكەتتىڭ ءبىرى – ەمبوليزاتسيا دەپ اتالادى. بۇل – باۋىر اۋرۋلارى كەزىندە وڭەش پەن كوكباۋىر جولىنداعى كۇرە تامىرعا جاسالاتىن شارا. باۋىردىڭ ءوز مۇمكىندىگىندە جۇمىس ىستەمەۋى الدىمەن قان جولى تۇتىكتەرىنە اسەر بەرەتىن كورىنەدى. ياعني, جۇرەكتەن قارقىنمەن كەلگەن قان الگى ەكى اعزانىڭ تۇسىندا بوگەلەدى. ويتكەنى, باۋىر ءوزىنىڭ باستى قىزمەتى – كەلگەن قاندى بۇرىنعىداي (ساۋ كەزىندەگىدەي) ءسۇزىپ ۇلگەرە المايدى. سودان باۋىرعا باراتىن تامىرلار لىقسىپ كەلگەن قاننىڭ پارمەنىنە شىداماي كەڭەيە بەرەدى. كەڭەيۋدىڭ دە شەگى بار. اقىرى تامىر جارىلىپ تىنادى. قان كەتۋ دەگەنىمىز – وسى. ال, قان جوعالتقان ادامنىڭ ودان ارعى جاعدايىن ءوزىڭىز باعامداي بەرىڭىز. السىزدىك, لوقسۋ, تابەتسىزدىك, باس اينالۋ, قۇلاۋ ودان ءارى ەم قولدانىلماسا, ومىرمەن قوشتاسۋ…
مىنە, ەمبوليزاتسيا وسى كەزدە كەرەك. ول اسقازانعا جىبەرىلەتىن زوند ارقىلى بەينەكورىنىس جاسايتىن فليۋوروسكوپپەن باسقارىلادى. ماماندار مونيتوردا جارىلعان تۇتىكتەر ايدان انىق كورىنەدى دەيدى. قان تولىپ «ءبۇيەندەي» بولعان تامىرلار جان-جاقتان قىسىلىپ ورنىنا كەلتىرىلەدى. ودان ءارى تاعى دا قان جولى تۇتىكتەرى جارىلماس ءۇشىن ارنايى پلاتينادان جاسالعان سپيرالدار سالىنىپ, ول قاۋىپسىزدىك شارالارىن قامتاماسىز ەتەدى. نەسىنە جاسىرايىق, بۇرىن مۇنداي وپەراتسيالىق ەمدەۋ پىشاق ارقىلى جاسالىپ, دەنەدە تىرتىق تاڭبا قالدىراتىن. سىرقاتتىڭ ودان ارعى وڭالۋ تاعدىرى دا كۇردەلى بولاتىن. قازىر بەلگىلى ءبىر مەرزىمنەن سوڭ وپەراتسيانىڭ ناتيجەسى سول زوندپەن مونيتور ارقىلى تەكسەرىلەدى. بۇل دا ۇلكەن جەتىستىك ەمەس پە؟ وسىناۋ مەديتسينا شاپاعاتىن كورگەن ادامنىڭ ءبىرى رەتىندە سول يگىلىكتى ايتۋدى ءجون كوردىم. «جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت…!» عىلىمنىڭ وسىناۋ جاڭالىعى ەلىمىزگە سوڭعى ءبىر-ەكى جىلدا عانا كەلگەن ەكەن. سايكەسىنشە, بۇگىنگى كۇنى ماماندار دا سوعان «ساقاداي ساي». ءبارى دە شەت ەلدەردە بىلىكتىلىگىن جەتىلدىرىپ كەلگەندەر. نەبارى 7-8 ادام عانا جۇمىس ىستەيتىن بولىمشەدە ءار كۇنى قىزعان ەڭبەك. ەندوسكوپيا بولىمشەسىندە العاشقى وتا وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسانىندا جاسالدى, – دەيدى بىزگە جاڭا اپپاراتۋرالاردى تانىستىرا جۇرگەن ەندوسكوپيست-ونكولوگ اسەت ءۋاليحانوۆ.
بۇل جاقسىلىقتىڭ تيىمدىلىگىن ۇلكەن اسەرمەن اڭگىمەلەگەن اسەت مۇنىڭ اركىمگە دە قولجەتىمدىلىگىن, ناتيجەسىنىڭ زور ەكەنىن, بولاشاقتا تاعى ءبىر كۇردەلى اپپارات الىناتىنىن ايتىپ ءوتتى. ول قولعا تيسە ۋزي, كومپيۋتەرلىك توموگرافيا نەمەسە ماگنيتتىك رەزونانستىق توموگرافيا وسىندا جاسالىناتىنىن دا قۋانىشپەن حابارلادى. ازىرگە مۇنداي مۇمكىندىك جوق. ۋزي, كومپيۋتەرلىك توموگرافيا قىزمەتتەرى سىرقاتتاردان ەداۋىر قارجىنى تالاپ ەتەدى. بولىمشە مەڭگەرۋشىسى باقتيار امانجولوۆتىڭ سوزىنە قاراعاندا, بۇلاردىڭ ءبارى بولىمشەنىڭ وزىندە بولسا, بار شارۋا ءبىر پورتال ارقىلى اتقارىلار ەدى. بۇل پاتسيەنتكە وتە ءتيىمدى. ونىڭ جوسپار بويىنشا وسى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي الىناتىن ءتۇرى بار. تاپسىرىس بەرىلگەن. ال, اقىلى مەديتسينالىق قىزمەتكە جۇگىنەتىندەردىڭ وسىناۋ اسقازان-ىشەك جولدارى وتالارى – ەمبوليزاتسيا ءۇشىن 1 ملن 200 مىڭ تەڭگەنى قالتاسىنان شىعارۋىنا تۋرا كەلەدى. بۇل – بەكىتىلگەن پرەيسكۋرانت.
اقىلى مەديتسينالىق قىزمەت مۇنداي اپپاراتۋرالاردى پايدالاناتىن ەمدەۋ مەكەمەلەرى ءۇشىن قاجەت. بۇل قۇرىلعى العاشقىدا قازىنا اقشاسىنا نەمەسە باسقا دا قارجىلىق كوزدەر ارقىلى الىنعانىمەن, بۇگىندە ونىڭ ءار وتا ءۇشىن جۇمسالاتىن ماتەريالدارىن ساتىپ الۋعا قىرۋار اقشا كەتەدى. ونداي ماتەريالدىڭ وزىمىزدەن شىقپايتىنى – ارماندارىمىزدىڭ جۇزەگە اسۋىنا ازىرگە تۇساۋ. ارمان – مەديتسينانى ءار قازاقستاندىق ءۇشىن قولجەتىمدى ەتۋ.
ول كۇنگە دە جەتەمىز, – دەيتىن مەديتسينا ماماندارىنىڭ سوزىنە قاراعاندا:
– قازىرگى قيىندىق وتپەلى اۋىرتپالىق, ماقساتى – جەرلەستەرىمىزدىڭ شەتەل كلينيكالارىنان گورى ءوزىمىزدى تاڭداۋىنا قول جەتكىزۋ.
بۇگىنگى ناقتى كورىنىس ول ماقساتقا جەتۋ كۇنىنىڭ الىس ەمەستىگىنە سەندىرە تۇسەدى. كوكجيەك كورىنىپ تۇر.
ايتقادىر تىلەۋوۆ
