ءدال وسىنداي اتاۋمەن, سىرتىندا قىپ-قىزىل وتتاي بولىپ باتىپ بارا جاتقان كۇن مەن شەگى كوكجيەكپەن استاسقان ءموپ-ءمولدىر سۋدىڭ, الدە كوك تەڭىزدىڭ سۋرەتى بار قالىڭ كىتاپ جارىققا شىقتى. وقىرمان قولىنا جاڭا تيگەن باسىلىمنىڭ اۆتورى – قالامى قارىمدى جۋرناليست, «ۋ» رومان-ەسسەسىن جازعان, «الاش-الجير» كىتاپتارىن شىعارعان بولات جۇنىسبەكوۆ.
كىتاپتىڭ اتى نەگە «وتاسۋ»؟ ويتكەنى, «ءومىردىڭ ءوزى وتاسۋ. جاي عانا وتاسۋ, تاعدىر قوسۋ ەمەس, ناعىز وت پەن سۋدان اسۋ, ياعني, «وتاسۋ». رومان-ديولوگيا جاسىندا جالىندى, «ەسەيگەندە» سابىردى سەرىك ەتكەن تاۋ تۇلعا, تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ تۇڭعىش قورعانىس ءمينيسترى, حالىق قاھارمانى ساعادات نۇراماعامبەتوۆكە ارنالعان. ەكى بولىمنەن تۇرادى: ءبىرىنشىسى – «وت», ەكىنشىسى – «سۋ».
قولعا تيگەن سۋ جاڭا كىتاپتى پاراقتادىق, سارالادىق, وقىدىق, وي تۇيدىك… العىسوز ورنىندا اۆتوردىڭ ءباھادۇر باتىرمەن سىر-سۇحباتى. «ءبىرتۋار تۇلعالاردىڭ ورنى تاريحتا وراسان, – دەيدى وندا بولات جۇنىسبەكوۆ. – بۇل – جۇرت مويىنداعان شىندىق. زامانالار كوشىندە اسىل اقىل-وي مەن ەرەسەن ەرىك-جىگەر ادامزاتتىڭ دامۋ ءۇردىسىن سان مارتە سەڭدەي سوعىستىرىپ, تالاي رەت كۇرت وزگەرتتى».
ءيا, بۇل جولدارعا دالەل ىزدەۋدىڭ قاجەتى شامالى. 1917-دەگى قازان جانە باسقا توڭكەرىستەر, 1941 جىلعى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس… وسىنىڭ سوڭعىسىندا-اق الەم حالىقتارىنىڭ سەكسەن پايىزى شارپىلىپ, ءجۇز ون ميلليون كىسى اجال قۇشاعىنا ورانعان. سەرگەلدەڭ تاعدىرلار مەن توگىلگەن كوز جاستارىن ايتپاعاندا…
مىنە, وسىنداي جاھاندىق دۇربەلەڭنىڭ بىرەگەي كەيىپكەرى – ساعادات. ادامزاتتىق تاعدىردىڭ شاتقالدارى مەن شىرعالاڭدارىندا شىڭدالعان ساعادات… ازات ەلدىڭ قورعانىسىن تۇرعىزعان, ۇلتتىق رۋح پەن قازاق نامىسىن تۋ قىلعان ساعادات. ءتورت ءجۇز وتىز بەتتىڭ تۇلا بويىندا قان كەشەدى, وت ورانادى, ەرلىك پەن ورلىكتىڭ بيىگىنەن كورىنەدى. ماشاقات پەن كەدەرگىلەرگە, ازاپ پەن قاسىرەتكە تولى عۇمىرىندا سابىرلىلىعىمەن, قايراتىمەن, اقىلىمەن سان مىڭ اسۋلاردى باعىندىرىپ, مەجەلى بەلەستىڭ شىڭىنان ءومىر ايدىنىنا ءدال قازىرگى نارتۇلعا قالپىندا بايسالدىلىقپەن كوز تاستايدى.
«بىزدىڭشە, وت – جاناردا ءمولت ەتكەن ساۋلە, جۇرەكتە ءلۇپ قاققان سەزىم, شاپاعى كەڭ-بايتاق كۇن-شۋاق…
سۋ دا سولاي, جاناردا ءمولت ەتكەن تامشى, سانادان ءتىل قاتقان سابىر – قۇشاعى شالقار مۇحيت, دارحان جۇرەك, مەلدەكتەگەن مەيىرىم ەمەس پە؟!
تەگەۋرىندى تۇلعانىڭ تەمىردەي سەنىمى ويدى تەربەپ, نامىستى تەرگەپ, وت سەزىم مەن جالىن جىگەرگە سالقىن سابىردى سەرىك ەتەدى. بۇل ەندى ەرەكشە ءحال!» اۆتور كىتاپتاعى مۇقىم جولدا وسىنداي ەرەكشە حالدەردى سۋرەتتەيدى, باتىردىڭ ىشكى ءھام سىرتقى بەينەسىن سومدايدى. سىن ساعاتتارىنداعى وي مەن سەزىمدى, قيمىل مەن ارەكەتتى ءسوز ەتەدى.
حوش, ەرلىك پەن ەلدىك, باتىلدىق پەن كىسىلىك قاسيەتتەرى توعىسقان «وتاسۋ» ءسىزدىڭ دە تورىڭىزدەن تابىلسىن!
اسحات رايقۇل
