وسى جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا قازاقستاننىڭ حالىق اعارتۋ سالاسىن ۇزاق ۋاقىت باسقارعان ۇستاز, مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى قاجاحمەت بالاحمەتوۆتىڭ تۋعانىنا 90 جىل تولادى.
ول 1926 جىلى كوكشەتاۋ ۋەزىنىڭ ورتاقشىل بولىسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ەڭبەك جولىن ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ءارتۇرلى سالالارىندا جۇمىس ىستەۋدەن باستايدى. تاريح ءپانىنىڭ مۇعالىمى ماماندىعى بويىنشا جوعارى وقۋ ورنىن اياقتاعان سوڭ 1948 جىلى قازىرگى سىرىمبەت ورتا مەكتەبىنە ورنالاسادى. ۇستازدىق قىزمەت ەتكەنىنە ءتورت جىل وتىسىمەن وبلىستىق ءبىلىم ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارلىعىنا تاعايىندالادى. وسى كەزدەرى قاجاحمەت بالاحمەتوۆ اۋىلدىق, قالالىق, وبلىستىق كەڭەستەردىڭ دەپۋتاتى بولا ءجۇرىپ, حالىققا ءبىلىم بەرۋ ءىسىن وركەندەتۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوستى. شەبەر ۇستاز, جاقسى ۇيىمداستىرۋشى, ءارى ساياسي-قوعامدىق قۇبىلىستاردىڭ بەتالىسىن سارالاي بىلەتىن مامان رەتىندە ول ورتالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ عىلىم جانە وقۋ ورىندارى ءبولىم مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارلىعىنا قىزمەتكە الىنادى.
1974 جىلدىڭ 14 تامىزىندا قاجاحمەت بالاحمەتوۆ قازاق سسر جوعارعى كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ جارلىعىمەن رەسپۋبليكانىڭ حالىق اعارتۋ ءمينيسترى بولىپ تاعايىندالادى. جاۋاپكەرشىلىگى مول وسىناۋ قىزمەتتى ون ءۇش جىل بويى ابىرويمەن اتقاردى.
ەلىمىزدىڭ پەداگوگيكاسىن عىلىمنىڭ جەتىستىكتەرىمەن, ءبىلىم بەرۋدى ۇيىمداستىرۋدىڭ وزىق تاجىريبەلەرىمەن بايىتۋعا مينيستر رەتىندە قاجاعاڭ كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى. اسىرەسە, ۇستازداردىڭ بىلىكتىلىگىن كوتەرۋدىڭ ناقتى شارالارى جۇزەگە اسىرىلدى. ورتا ءبىلىم بەرۋدىڭ بەرىك ىرگەتاسىنا اينالعان جۇزدەن استام ادىستەمەلىك نۇسقاۋلىقتار مەن كىتاپتار جىل سايىن «مەكتەپ» باسپاسىنان جارىق كورىپ وتىردى.
كەڭەستەر وداعىنىڭ يمپەريالدىق ساياساتىنىڭ مىقتاپ جۇرگىزىلگەن كەزەڭىندە سىڭارجاق ساياساتتان جول تاۋىپ, مۇمكىندىگىنشە قازاق مەكتەپتەرىن ساقتاپ قالۋعا, مەكتەپتەردە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتىنىڭ جۇرگىزىلۋىنە, قازاق تىلىندە كىتاپتار مەن وقۋلىقتار شىعارۋعا, «قازاقستان مەكتەبى», «قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى» جۋرنالدارىن شىعارۋعا يگى ىقپال ەتتى. ش.ءۋاليحانوۆ اتىنداعى كوكشەتاۋ پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىندا قازاق فيلولوگياسى ءبولىمىنىڭ اشىلۋىنا جول باستاپ, ينستيتۋت ۇستازى جاعىپار مۋسين باستاعان ۇستازدار ءوتىنىشىن قولداپ, العاش ءبولىم اشقىزدى.
قاجاحمەت بالاحمەتوۆ – قازاق حالقىنىڭ بىلىمگە دەگەن ەرەكشە قابىلەتىن ماقتان تۇتقان ۇستاز رەتىندە تانىلعان تۇلعا. ول ماتەماتيكا, ينفورماتيكا, فيزيكا, حيميا, جاراتىلىستانۋ سياقتى عىلىمداردى الەمدىك بايلانىستا وقىپ ۇيرەنۋ كەرەكتىگىن ياعني, ءدال بۇگىنگى وزەكتى ماسەلەنى ايتقان.
قازاقستاننىڭ ءبىلىم سالاسىندا ءوزىنىڭ جاڭاشىلدىق قاسيەتتەرىمەن ەرەكشەلەنگەن ۇستازدىڭ ايتقاندارى ءالى دە ماڭىزىن جوعالتقان جوق. ماسەلەن, ايتارلىقتاي ءرولى جوق, الۋان ءتۇرلى ماجىلىستەر مەن كەڭەستەر, كوپتەگەن ادامداردى قاتىستىرۋمەن وتكىزىلەتىن باسقا دا شارالاردىڭ ورنىنا ۇيىمداستىرۋشىلىق جۇمىستارىن جانداندىرۋ الدەقايدا ءتيىمدى. باسقاشا ايتقاندا, نەگىزگى كەمشىلىك – فورماليزم. ەسەپتەر مەن ينفورماتسيالاردى جيناۋمەن شەكتەلۋ ءبىر ماسەلە بويىنشا بۇيرىقتار مەن شەشىمدەردىڭ قايتالانىپ قابىلدانۋىنا الىپ كەلەدى.
حالىققا ءبىلىم بەرۋ سالاسىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسقان, اعارتۋ ءىسىنىڭ شىن شەبەرى قاجاحمەت بالاحمەتوۆ تەك وقۋ پروتسەسىنە عانا ەمەس, تاربيە جۇمىسىنا دا كوپ كوڭىل ءبولدى. ويتكەنى, تاربيە – مەكتەپتىڭ ۇلەسىندە. ادامنىڭ دۇنيەتانىمى مەن مىنەز-قۇلقى دا مەكتەپتە قالىپتاسادى. سوندىقتان دا بولار, ءوزىنىڭ سانالى عۇمىرىن بالا وقىتۋ مەن ونى تاربيەلەۋ ىسىنە ارناعان ۇلاعاتتى ۇستاز زەينەتكە شىققان سوڭ قازاقستان بالالار قورىنىڭ توراعاسى بولىپ جۇمىسىن جالعاستىرعان ەدى.
شارا باتتالعازيەۆا
