اراكىدىك تەلەارنالاردان وركەنيەتتى ەلدەردىڭ جاسىل جەلەك كومكەرىپ, اق قايىڭ سىڭسىعان, مۇنتازداي تازا سايا-لى باقتارىن ءجيى كورىپ قالامىز. الگى جاپ-جاسىل كىلەم توسەگەندەي الاڭدا ادامدار ەمىن-ەركىن سەرۋەندەپ جۇرەدى. ءبىر ءتۇرلى قىزىعا قاراپ, ەرىكسىز تامساناسىز. «شىركىن, بىزدە دە وسىنداي دەمالىس ورىندارى كوپ بولسا عوي» دەگەن وي دا كوكەيىمىزدە تۇرادى. ايتەۋىر, جۇمىر باستى پەندە بولعاسىن وزگەنىكى وزگەشە كورىنىپ تۇراتىنى انىق. بايقاساق, بۇگىندە ەلوردامىزدا دا توعايى سىبدىر قاققان باقتاردىڭ سانى كوبەيگەن. قالا بىرتىندەپ جاسىل ايماققا اينالىپ بارادى. ءبىز بۇعان بەك قۋانامىز.
كوكورىم كوكتەم ايى كەلگەننەن بەرى ساياباقتاردا سەرۋەندەپ جۇرگەندەر سانى مولايا تۇسكەن. اسىرەسە, ادام قاراسى كەشكى مەزگىلدە جيىلەيدى. كىشكەنتاي بالعىندار ءتۇرلى-ءتۇستى ويىنشىق كولىكتەرىمەن ىزعىپ جۇرسە, ۇلكەندەر تابيعاتتىڭ تىلسىم كورىنىسىن تاماشالاپ بارا جاتادى. الايدا, سول جۇرتتى كۇندەلىكتى كۇيكى تىرشىلىكتەن ارىلتىپ, جان راحاتىن سەزىندىرەتىن ساياباقتاردىڭ بۇگىنگى حال-جاعدايى قانداي؟ بەلگىلەنگەن تالاپتارعا ساي قىزمەت كورسەتۋدە مە؟ وسى ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىن ءبىلۋ نيەتىمەن, باس شاھارداعى ەل كوپ جينالاتىن ساياباقتارعا بارىپ, ءمان-جايدى كوزىمىزبەن كورىپ, كوڭىلگە تۇيدىك…
جوندەۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر
ورتالىق ساياباقتىڭ تاريحى وتكەن عاسىردان باستالادى. ارينە, ول كەزدە وبلىس دەڭگەيىندەگى شاعىن عانا باق بولاتىن. بۇگىنگى تاڭدا اتالعان دەمالىس ورنىنىڭ اۋماعى دا, اجار-كوركى دە مۇلدەم وزگەرگەن. سوڭعى ءۇش جىلدان بەرى مۇندا رەكونسترۋكتسيا جۇرگىزىلۋدە. الداعى جىلى جوندەۋ جۇمىستارى تولىق تامامدالماق. ءۇش جىل ىشىندە بىرقاتار شارۋا اتقارىلعان. العاشقى جىلىندا ساياباقتىڭ باستى اللەياسى مەن مادەني شارالار وتكiزەتىن الاڭدار جانە جاعاجاي اۋماعى جاڭارعان. ەكىنشىسىندە – ورتالىق سۋبۇرقاق پەن شاڭعى-روللەر جول, دەنە شىنىقتىرۋ مەن ساۋىقتىرۋ ورىندارى جوندەلگەن. ءۇشiنشi كەزەڭدە – اكۆاپارك پەن توعاندى قايتا قالپىنا كەلتiرۋ, اشىق اتتراكتسيوندار ايماعىن سالۋ جوبالانعان. وسى اتالعان جۇمىستاردىڭ بارلىعى ءوز بابىمەن ىسكە اسۋدا. ءبىز ساياباقتى ارالاعاندا اناۋ ايتقانداي كەلەڭسىز دۇنيە كوزگە كورىنبەدى. راس, ءار جەردە ءۇيىلىپ جينالعان قوقىس قالدىقتارى كەزدەستى. بىراق ولاردى ءاپ-ساتتە اينالانى تازالاۋشى جۇمىسشىلار سيىر جالاعانداي سىپىرىپ اكەتتى. ءبىر قىنجىلارلىعى, كوپ جاعدايدا ساياباقتا سەرۋەندەپ جۇرگەندەردىڭ وزدەرى قاجەتىنە جاراعاننان كەيىن بوس سۋسىننىڭ ىدىستارى مەن قاعاز جۇرناقتارىن ارنايى قوقىس جاشىگىنە ەمەس, جول شەتىنە لاقتىرىپ كەتەدى ەكەن. ارينە, بۇل – ءار ادامنىڭ جەكە مادەنيەتىنە بايلانىستى ايتىلاتىن دۇنيە.
– ءبىزدىڭ ورتالىق قالاداعى ەڭ ۇلكەن ساياباق سانالادى. سوندىقتان دا ادامدار وتە كوپ كەلەدى. ءتىپتى, استاناعا ات باسىن بۇرعان شەت جەردىڭ ازاماتتارى دا الدىمەن وسىندا باس سۇعادى. جىل سايىن ساياباقتىڭ كوكجيەگى كەڭەيىپ, كوركەيىپ كەلەدى. ءۇش جىلدان بەرى رەكونسترۋكتسيا جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. ولاردىڭ بارلىعى كەزەڭ-كەزەڭمەن ىسكە اسۋدا. وسى جۇمىستارعا تاپسىرىس بەرۋشى – ەلوردالىق كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسى. مەردىگەر – «استانا-زەلەنستروي» اكتسيونەرلىك قوعامى. بيىلعى ماۋسىم – 1 مامىردا اشىلدى. وعان دەيىن دەمالىس اۋماعىن تازالاپ, سىرلاپ, جونگە كەلتىرىپ قويامىز. جۋىردا اققۋلاردى دا سۋعا جىبەردىك. ولار ءبىزدىڭ باقتىڭ كيەلى قۇسى سانالادى. بالالارعا ارنالعان ءتۇرلى اتتراكتسيوندار بار. ولاردىڭ قاۋىپسىزدىك تەحنيكاسى دا مۇقيات باقىلاۋدا. ارينە, ەشقانداي پروبلەما جوق دەپ ايتۋعا بولمايدى. تولاسسىز جاۋعان جاڭبىر دا ىسىمىزگە كەدەرگى كەلتىرۋدە. اۋا رايىنىڭ قولايسىزدىعىنا بايلانىستى, گۇل ەگۋ, كوك وسكىن, كەسپە تاس توسەۋ جۇمىستارى سايابىرلاپ تۇر. بۇگىنگى تاڭدا ساياباق الاڭىندا اشىق باسسەيىن سالىنىپ جاتىر. وسى قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ دەمالۋشىلارعا ەپتەپ قولايسىزدىق تۋدىراتىنىن تۇسىنەمىز. بىراق, بۇل ۇدەرىستى توقتاتۋعا بولمايدى. سوسىن, تازالىق شارالارىنا اسا ءمان بەرەمىز, – دەيدى استانا قالالىق «كوممۋنالدىق مەنشىك قورى» مكك پايدالانۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى يرينا ماسلەنكو.
ءبۇتىندى بۇلدىرمەس بولار
ەلورداداعى ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جانىنداعى – «ستۋدەنتتەر» ساياباعى 2005 جىلى اشىلعان. جاستاردىڭ سۇيىكتى ورنىنا اينالعان مەكەن تاڭعى ساعات 9:00-دەن كەشكى 22:00-گە دەيىن دەمالىسسىز جۇمىس ىستەيدى. بۇل جەردە بالالارعا ارنالعان ەكى ۇلكەن الاڭقاي بار. ونداعى ءتۇرلى ويىن قۇرالدارىمەن بالاڭىز دا, ءوزىڭىز دە الدانا الاسىز. بوي جازىپ جۇرگەن جۇرتقا جايلى ورىندىق تا قويىلعان. «مەن بۇل ساياباققا جاقىن تۇراتىندىقتان, بالالارىمدى ويناتۋعا ءجيى كەلەمىن. ولارعا دا ساياباق قاتتى ۇنايدى. اسىرەسە, ىمىرت جابىلعان, ادام اياعى سيرەگەن شاقتا بۇل ماڭايعا جاسوسپىرىمدەر ءجيى كەلەدى. البەتتە, ولار دەمالىپ, تىنىش جۇرسە جاقسى عوي. بالالارعا ارنالعان الاڭدار مەن ويىن قۇرالدارىن ءبۇلدىرىپ, سىندىرۋعا دەيىن بارادى. شەكىلدەۋىك شاعىپ, ىشكەن-جەگەنىن شاشىپ-توگەدى. ەڭ سوراقىسى سول, كەيدە ۇلكەن دارەتكە وتىرىپ كەتەدى. وسى ماسەلەگە توقتام بولسا عوي…» دەيدى ەكى ۇلىن ويناتىپ جۇرگەن مۇراتجان شىنتاەۆ ەسىمدى قالا تۇرعىنى.
وسى ساياباقتا بالالار وينايتىن الاڭعا اسفالت ورنىنا, ارنايى رەزەڭكە جابىن توسەلگەن. ەگەر دە ويىن بالاسى جازاتايىم قۇلاپ قالسا, قاتتى جاراقات المايدى. ساياباق ىشىندە ءتاتتى سۋسىندار مەن جەڭىل تاعامدار ساتادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا, كەلىمدى-كەتىمدى كىسىلەردىڭ بوي جازۋىنا بار مۇمكىندىك جاسالعان. تەك, ءبىر ماسەلە ۇمىت قالعان. ماڭايدان كوزگە دارەتحانا شالىنباي, ءبىراز اۋرە-سارساڭعا تۇستىك. سودان بالالار الاڭقايىنان شىعابەرىستەگى بۇرىش باعانىندا «دارەتحانا» دەگەن تاقتايشانى كوردىك. بىراق, ول جەردەن دە ىزدەگەن جوعىمىز تابىلمادى. سول ماڭدا وتىرعان ويىنشىق ساتۋشىدان سۇراعان ەدىك, توسىن جاۋاپقا تاپ بولدىق: «ساياباققا كەلۋشىلەرگە ارنالعان دارەتحانا جوق. ارا-تۇرا «استانا زەلەنستروي» ماماندارى جۇمىس ىستەگەندە بيودارەتحانالاردى قوياتىن. الايدا, وعان ءبىزدى دە, كەلۋشىلەردى دە كىرگىزبەيدى. سول سەبەپتى, «قازاقستان» سپورت كەشەنىنە بارۋعا ءماجبۇرمىز» دەدى. بۇل جاعداي, اسىرەسە, ساياباققا كەلۋشىلەرگە قيىنداۋ تيەتىنىن ءتۇيسىنىپ قالدىق.
«جەرۇيىقتىڭ» جەرى كەڭ…
جۋىردا عانا گەنەرال پانفيلوۆتىڭ ەڭسەلى ەسكەرتكىشى بوي كوتەرگەن «جەرۇيىق» ساياباعىنا قالا جۇرتشىلىعى كوپ كەلەدى. ويتكەنى, تاڭعى 6:00-دەن تۇنگى 00:00-گە دەيىن ونىڭ ەسىگى اشىق. ال تۇنگى ون ەكىدەن كەيىن قاقپاعا قارا قۇلىپ سالىنادى. مۇندا كىشكەنتاي قوناقتاردىڭ ويناۋىنا دا, ءتىپتى, ۆەلوسيپەد, روليك تەبۋگە دە جاعداي جاسالعان. ءبىز بۇل ماڭايدان ءتارتىپ ساقشىسىن دا كەزدەستىردىك. باقتىڭ شەت جاعىنان كوگالداندىرۋ قىزمەتكەرلەرىن دە كوردىك. ولار اينالاداعى ارام شوپتەردى جۇلىپ, اعاشتاردى سۋارۋدا. ساياباق ءىشىن ارالاعاندا ءالى دە بولسا اسفالت توسەلمەگەن جەرلەر نازارىمىزعا ىلىكتى. ول جەردىڭ بارلىعى جاڭبىردان كەيىن ساز-بالشىققا اينالىپ كەتكەن. ەلباسىنىڭ 1999 جىلى 12 قازاندا وتىرعىزعان ەمەن اعاشى – بۇگىنگى تاڭدا تامىرىن تەرەڭگە جايىپ, جاپىراعى جايقالىپ وسكەن. اسىرەسە, ساياباقتا ءتۇرلى جاسىل جەلەكتەردى كورۋگە بولادى. ءبارى دە ءبىر تارتىپپەن ەگىلگەن. تازالىعى دا جىلان جالاعانداي جالتىراپ تۇر. تەك, جوعارىدا ايتىپ وتكەن جاعداي وسىندا دا وزەكتى ەكەن. دارەتحانا باقتىڭ ءبىر شەتىندە ورنالاسقان. بىراق, لاستىعى مەن قولقانى قاباتىن يىسىنەن ىشىنە كىرۋ تۇگىلى, قاسىنا بارۋ مۇمكىن ەمەس. قالاي دەگەنمەن, اتى دارداي ساياباقتىڭ قىزمەتى زاتىنا لايىق بولعانى ءجون عوي…
ساۋلەتى ەرەك سۋبۇرقاق
باس قالامىزدا عاشىق جاندارعا ارنالعان رومانتيكالىق باق بار ەكەنىن جاستار جاعى جاقسى بىلەدى. ول – ەركە ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىنداعى «قازمۇنايگاز» ۇلتتىق كومپانياسىنىڭ عيماراتى مەن سارىارقا داڭعىلى اراسىنان ورىن تەپكەن «عاشىقتار ساياباعى». اتالمىش ورىندى «USB Group» كومپانياسى جوبالاپ, قۇرىلىسىن «قازگەرستروي» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى جۇزەگە اسىرعان. «عاشىقتار ساياباعى» 2005 جىلى تاۋەلسىزدىك كۇنىنە وراي اشىلعان.
ونىڭ «عاشىقتار» دەپ اتالۋىنىڭ وزىندىك ءمانى بار. ەكى جاستىڭ ءبىر-بىرىنە ىنتىعىپ تۇرعان سۋرەتى – «باقىتىم مەنىڭ» اتتى مۇسىندىك كومپوزيتسياعا اينالعان. ساياباقتىڭ ءدال ورتاسىندا ساۋلەتتىك ءسانى ەرەكشە سۋبۇرقاق ورنالاسقان. سۋى تازا, مولدىرەپ تۇر. ونى ءجيى تازالاپ, سۇزگىدەن وتكىزىپ تۇراتىنى بايقالادى. باقتىڭ ورتالىق الاڭىنان كولدەنەڭ جاتقان كەسە ءشوپ كورىنبەيدى. دەسە دە, «بايتەرەك» مونۋمەنتىنە اپارار جاقتاعى نەگىزگى ۇلكەن باسپالداق پەن ودان ارىرەك كوپىردىڭ استىندا ورنالاسقان سۋبۇرقاقتاردا ءالى كۇنگە دەيىن جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. سوندىقتان بولار, ونىڭ اينالاسىنا قوقىستار ءۇيىلىپ قالعان. اتالمىش باقتىڭ ادام ءىزى سيرەك تۇسەتىن شەت جاعىنا ادەيى باردىق. الايدا, سول ارادان سونشالىقتى اسەرلىلىكتى بايقاي المادىق. ءبىرتۇرلى, جۇتاڭ, جۇدەۋ كورىندى…
