باس قالامىزدىڭ ەكولوگياسى – باستى ماسەلەنىڭ ءبىرى. اۋا لاستانباي, تازالىق ساقتالعان جەردە عانا قورشاعان ورتاعا زيان كەلمەيدى. وسى توڭىرەكتە استانا قالاسى بويىنشا مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق اعا ينسپەكتور م.وشۋرباەۆ اڭگىمەلەيدى.
– استانا قالاسىنىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى قالاي ؟
– قالانىڭ تابيعي ورتاسى (سۋ كوزدەرى, اۋا, جەر قاباتى جانە ت.ب.) بەلسەندى انتروپوگەندىك اسەرگە ۇشىراپ وتىرادى. بارىمىزگە ءمالىم, كەز كەلگەن اۋماقتىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى اتموسفەرالىق اۋانىڭ لاستانۋ يندەكسى (الي5) ينتەگرالدى كورسەتكىشپەن سيپاتتالادى. استانا قالاسىنداعى اتموسفەرالىق اۋا لاستانۋىنىڭ ورتاشا يندەكسى 2013 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا 3,25 بىرلىكتى قۇرادى, ياعني, بۇل 2012 جىلعى لاستانۋ يندەكسىمەن سالىستىرعاندا (3,78) 0,53 بىرلىككە از دەگەن ءسوز.
اتموسفەرالىق اۋانىڭ لاستانۋى يندەكسى بويىنشا استانا قالاسىنىڭ ەكولوگيالىق جاعدايى قالىپتى بولىپ تابىلادى, ءارى جاعىمدى دەپ سيپاتتالادى.
– قورشاعان ورتانى لاستاۋشى كاسىپورىندار مەن جەكە تۇلعالارعا قانداي شارالار قولدانىلادى?
– ەكولوگيالىق زاڭ نورمالارى مەن
تالاپتارىن بۇزۋشىلىق فاكتىلەرى انىقتالعان جاعدايدا, قر ەكولوگيا كودەكسىنىڭ 117-بابىنا سايكەس مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق ينسپەكتور:
– قورشاعان ورتاعا نەمەسە حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا اسا ءىرى زالال كەلتiرۋگە اكەپ سوققان جايلاردىڭ الدىن الىپ, ەكولوگيالىق نورمالار مەن تالاپتاردى قاتاڭ ساقتاۋعا شاقىرادى. تابيعات پايدالانۋ شارتتارى بۇزىلعان رەتتە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا بەلگiلەنگەن تارتiپپەن ليتسەنزيانى توقتاتا تۇرۋ نەمەسە ودان ايىرۋ جونiندە ۇسىنىستار ەنگiزۋگە;
– جەكە جانە زاڭدى تۇلعالارعا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەكولوگيا زاڭىن بۇزۋشىلىق كورىنىستەرىن جويۋ جونىندە نۇسقامالار بەرۋگە;
– قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭ تالاپتارىن بۇزا وتىرىپ جۇزەگە اسىرىلاتىن شارۋاشىلىق جانە وزگە دە قىزمەتتi شەكتەۋ, توقتاتا تۇرۋ جانە تىيىم سالۋ تۋرالى سوتقا تالاپ-ارىزدار تۇسىرۋگە قۇقىلى.
ماسەلەن, اعىمداعى جىلدىڭ توعىز ايى ىشىندە مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ ماماندارى ەكولوگيالىق زاڭ نورمالارى مەن تالاپتارىن بۇزۋلارعا 18,0 ملن. تەڭگە كولەمىندە 165 اكىمشىلىك ايىپپۇل سالىندى. 28,0 ملن تەڭگە كولەمىندە 26 شاعىم ءتۇسىرىلىپ, شارۋاشىلىق قىزمەتىن توقتاتا تۇرۋ تۋرالى سوتقا 5 ماتەريال جانە قىلمىستىق ءىس قوزعاۋ تۋرالى ىشكى ىستەر ورگاندارىنا 18 ۇسىنىس جولداندى.
– استانا قالاسىنداعى قالدىقتار قالاي وڭدەلەدى?
– قالادا قاتقىل تۇرمىستىق قالدىقتاردى كومۋگە رۇقسات ەتىلگەن ءبىر پوليگون بار. سونىمەن قاتار, قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردى وڭدەۋ بويىنشا «التىن تەت» جشس زاۋىتى ىسكە قوسىلدى. اتالعان قوقىس وڭدەۋ كەشەنىن ىسكە قوسۋ قالدىقتاردى پايداعا اسىرۋعا وڭتايلى اسەر ەتۋدە. كەشەننىڭ جوبالىق قۋاتىنا تولىق كوشۋى قاتقىل تۇرمىستىق قالدىقتاردىڭ 80%-ىن قايتا وڭدەۋگە, ال 20 %-ىن كومىپ تاستاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
مەديتسينالىق قالدىقتار ارناۋلى قوندىرعىلاردا ورتەلەدى, ەكولوگيالىق زاڭ باپتارىنا سايكەس, اتالعان قىزمەت تۇرىمەن اينالىساتىن كاسىپورىننىڭ قولىندا مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق ساراپتامانىڭ قورىتىندىسى مەن قورشاعان ورتا ەميسسيالارىنا رۇقساتى بولۋعا ءتيىس.
