جۇمىسقا اسىعىس جينالىپ جاتقانىمدا قالتالى تەلەفون «شىر» ەتە قالدى. بىشكەكتەگى قىرعىز تانىسىم ەكەن. قۋانىشى قوينىنا سىيماي, ۇيىنە بىلتىر ۇيا سالعان قوس قارلىعاشتىڭ قايتىپ ورالعانىن ايتتى. جىلى ۇياسىن تاپقان قۇستارعا ءىشىم جىلىسا دا, بەيمەزگىلدە تەلەفون شالعان بەيمازا تانىسىمنىڭ جاڭالىعىنا ەلەڭ ەتپەدىم. سودان جۇمىسقا جەتكەنشە قىرعىزدىڭ «كارلىگاچ ۋچات زىمىراپ» دەگەن ءانىنىڭ ىرعاعى تىلىمە ورالا بەردى. كۇن قۇبىلىپ, جىلى كوكتەمنەن كۇدەر ۇزگەلى قاشان. ەندى جايدارى جاز بولسا دا دەيمىز ىشىمىزدەن… ۇشىپ جۇرگەن قارلىعاشتاردى ىزدەپ, جان-جاعىما قارادىم. كوزىمە تۇسپەدى…
بالا كۇنىمىزدە قارلىعاشتار ءبىزدىڭ ۇيگە دە ۇيا سالاتىن. اجەمىز قارلىعاشتىڭ سارى اۋىز بالاپاندارى قاناتتانىپ كەتكەنشە ەسىكتى جاپقىزبايتىن. ەكى قۇستىڭ الا جازداي تىرلىگى كوز الدىمىزدا وتەتىن. قوڭىر كۇزدە قارلىعاش تىرلىكتىڭ ءانى تىيىلىپ, قۇستار ءبىر كۇندە جوق بولىپ كەتەتىن ەدى. ءبىر جىلى سەكسەننەن اسىپ, قارلىعاشتار كەلمەي تۇرىپ, ەرتە كوكتەمدە اجەمىز قايتىس بولدى. سودان بەرى ۇيگە قارلىعاشتار جولاماي كەتتى.
ايتقانداي, بىلتىر كوكتەمدە ەسكى ءۇيدى بۇزىپ, جاڭاسىن تۇرعىزدى. جاڭا ءۇيدىڭ قابىرعاسى تۇرىسىمەن قارلىعاشتار ۇيا سالا باستاپتى. مەن ونى جاقسىلىققا بالادىم.
جۇمىسقا كەلە سالا, ۇستەلىمنىڭ ۇستىندە جاتقان استانا قالاسىنىڭ مۇگەدەك بالالار قوعامىنىڭ اقپارات پاراقشاسىنا كوزىم ءتۇستى. قوعامنىڭ ءتولتاڭباسى رەتىندە قارشاداي قۇس – قارلىعاش بەينەلەنىپتى. وسى قوعامنىڭ جەتەكشىسى قامقا جاسانوۆامەن بولعان اڭگىمە ەسىمە ءتۇستى:
– قاناتىمەن سۋ تاسىعان قارلىعاشتاي قانشاما انا مۇگەدەك ءسابيىنىڭ تىرشىلىگىنە ءنار بەرىپ, ايالاي كۇتىپ ءجۇر. سال اۋرۋىنا شالدىققان پەرزەنتىنىڭ بويىنا كىر جۇقتىرماي, ءىشىپ-جەمنەن تارىقتىرماي ماپەلەپ باعادى. جىلدان جىلعا ءۇمىتىن جالعاپ, مۇمكىندىگى شەكتەۋلى بالاسىنىڭ بەتىنە تەلمىرىپ, جۇرەگى ەزىلىپ جۇرگەن قايران انالاردىڭ ەڭبەگىن كىم جەڭىلدەتەر؟! سوڭعى جىلدارى بالا 18 جاسقا تولعانعا دەيىن جاردەماقى تولەنەتىن بولدى. جالپى, كەيىنگى كەزدە مەملەكەت مۇگەدەكتەر پروبلەماسىنا مويىن بۇرىپ, كوپتەگەن ورتالىقتار اشىپ, ولاردى ەمدەپ, وڭالتۋ شارالارىن قولعا الىپ جاتىر. بۇرىنعىداي «شەتەلدە ەمدەتەمىز» دەپ, الاشاپقىن ابىگەرگە تۇسپەيتىن بولدىق. ءدال سونداي تەحنيكا, تەحنولوگيالار دا ءوزىمىزدىڭ مەديتسينا مەكەمەلەرىندە دە بار. بىلىكتى دارىگەرلەر دە جەتكىلىكتى. ناۋقاستارعا ءتۇرلى جاردەماقى, تولەمدەر تولەنىپ, ءدارى-دارمەكتەرىن جەڭىلدىكتەرمەن بەرۋ جولى قاراستىرىلعان. ەڭ باستىسى, انا مەن بالا ءوز قايعىسىمەن, ءوز دەرتىمەن قوعامنان سىرتتاپ, وقشاۋ قالمايتىن بولدى, – دەگەن ەدى.
قارلىعاشتار ادام مەن تابيعات ۇندەسىپ, ۇيلەسىم ورناعان جەردە عانا ۇيا سالادى دەيدى. جاراسىم جوعالعان جەردە قۇس ەكەش قۇس تا تۇراقتامايدى ەكەن. ال, قاناتىمەن سۋ تاسىعانداي جەر بەتىنە جاقسىلىق جاساپ جۇرگەن جانداردىڭ قارلىعاش تىرلىگى دە سول جاراسىمدى دۇنيەنىڭ كىرپىشىن قالاعانداي كورىندى ماعان.
ايگۇل ۋايسوۆا,
a.uaisova@astana-akshamy.kz
