استانادا «شەتكى ايماقسىز شاھار» دەگەن تاماشا باعدارلاما بار. بۇل بويىنشا ەلوردانىڭ ورتالىعى عانا ەمەس, شەتكى ايماعىن زامانعا ساي دامىتۋ كوزدەلدى. دۇرىس باستاما! بىراق قالانىڭ ءدال ورتالىعىندا ورنالاسقان شۇباردىڭ «شۇبارالا ماسەلەسى» تاۋسىلماي كەلەدى.
تۇرعىندار نە دەيدى؟
رەداكتسياعا حابارلاسقان ەلۋباي تايبەكوۆ كوشەسىنىڭ تۇرعىنى زاۋرە بەكتەمىروۆا «وڭتۇستىكتەن ەلورداعا گاز كەلەدى دەگەن حاباردى ەستىپ, ەندى كومىر تاسىپ, كۇل شىعارۋدان قۇتىلاتىن بولدىق دەپ قۋانعان ەدىك. ەلورداعا كوگىلدىر وتىننىڭ كەلگەنى قاشان, بىزگە ءالى كەلگەن جوق. 2024 جىلدىڭ باسىندا ىسكە قوسىلادى دەگەن ەدى. ەندى قىركۇيەك ايىندا بەرىلەدى دەگەن اقپاراتتى ەستىدىك. تاڭەرتەڭگى ۋاقىتتا شۇبار كوك ءتۇتىن بولادى. دالاعا شىعىپ تازا اۋا جۇتۋ مۇمكىن ەمەس» دەپ ەنتىگىن باستى.
بىرنەشە مينۋتتىق ۇنسىزدىكتى بۇزىپ: «قالانىڭ نىشانى نە؟ بىزدىڭشە, ورتالىق كارىز جۇيەسى مەن اۋىز سۋى. بىزدە بۇل دا جوق. شۇباردىڭ ورتالىق كوشەسى – تايبەكوۆتە بىردە-ءبىر باعدارشام جوق. وسى سەبەپتى ءجيى-ءجيى اۆتوكولىك ءبىر-بىرىمەن سوقتىعىسادى. مەكتەپ تە, بالاباقشا دا جوق. بالالارعا ارنالعان ويىن الاڭى دا جوق. ازىرگە «جوقتان» كوز اشپاي تۇرمىز» دەدى زاۋرە.
بىلتىر پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ ەلوردانى دامىتۋ ماسەلەلەرى جونىندە كەڭەس وتكىزىپ, قىس مەزگىلىندە قالا تۇتىنگە ورانىپ, تۇرعىندار مەن ديپلوماتيالىق كورپۋس الدىندا ىڭعايسىزدىق تۋىندايتىنىن ايتتى. شۇبار اۋماعى ديپلوماتيالىق كورپۋسقا جاقىن ەكەنىن ەسكەرسەك, مەملەكەت باسشىسى وسى اۋماقتى تەزدەتىپ گازداندىرۋ كەرەكتىگىن ايتقانىن تۇسىنۋگە بولادى.
شۇبارعا ارنايى بارىپ, سونداعى تۇرعىندارمەن كەزدەستىك. قايىرجان باكىروۆ دەپ تانىستىرعان تۇرعىننىڭ ايتارى كوپ ەكەن.
«شۇباردىڭ بايىرعى تۇرعىنىمىز. حح عاسىردىڭ 90-جىلداردىڭ باسىندا قونىستاندىق. اقمولاعا ەل استاناسى كوشكەندە «ءبىزدىڭ القاپقا وركەنيەت ءورىسى كەلەدى» دەپ قاتتى قۋانعان ەدىك. سودان بەرى ەلوردامىز دامۋدىڭ جولىنا ءتۇستى. بىراق شۇبار ۇمىت قالدى. استاناعا گاز كەلەدى دەگەندى ەستىپ تاعى قۋاندىق. ءالى كۇنگە دەيىن كومىر جاعىپ, كۇل تاسۋدىڭ بەينەتىن كورۋدەمىز. وسىندا بالالارىمىز تۋىپ, جەتىلدى. ەندى نەمەرەلەرىمىز ءوسىپ كەلەدى. ءۇش ۇرپاقتان بەرى شۇباردىڭ شاراپاتىن كورە الماي بەينەت كەشۋدەمىز. اكىمدەر ۋادە بەرەدى. الايدا ىسكە اسقانىن كورگەنىمىز جوق, – دەپ رەنجىسىن ءبىلدىردى قايىرجان اقساقال. ال تەمىرقازىق كوشەسىنىڭ تۇرعىنى مۇرات ارالباەۆ: «شۇباردىڭ ءبىر ماسەلەسى – قوقىس. قوقىس جاشىگى تۇرعىندارعا ارنالعانمەن, كوبىنە كوممەرتسيالىق قۇرىلىمدار قولدانادى. وسىنداي نىسانداردان شىققان قالدىقتىڭ ءيىسى تىم جاعىمسىز. كوشەلەرى تار, ەكى كولىك قاتار ءجۇرۋى قيىن. سولاي بولا تۇرا, كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى كوپتەپ اشىلادى. بىلتىر ءبىر نىساننان گاز باللون جارىلىپ, ادام قايتىس بولعان-دى. بىراق كافە قايتا اشىلىپ, جۇمىسىن جالعاستىرۋدا. ءار ءۇي شاما-شارقى كەلگەنىنشە كارىز (سەپتيك) قازىپ العان. وندا سۋ تولعان كەزدە ارنايى تەحنيكا شاقىرتىپ, سۋىن تارتادى. وسىنداي كەزدە دە شۇباردا جاعىمسىز ءيىس جايلايدى» دەدى.
شۇبار تۇرعىن الابىندا 50 كوشە بار. جالپى ۇزىندىعى – 27 شاقىرىم. ناركەسكەن مەن سارايشىق كوشەسى ارالىعىنداعى مۇقاعالي ماقاتاەۆ كوشەسى – ەڭ ۇزىنى. بىراق كوشەلەرى تىم تار, جاياۋ جۇرگىنشى جولى جوق, ادامدار كولىكپەن تالاسىپ, كوشەدە جۇرەدى. كوپ كوشەدە جارىق قامتىلماعان. بۇل تۋرالى شۇباردىڭ تۇرعىنى مايرا شاحمۇراتوۆا ايتىپ بەردى. قىسقاسى, باس قالانىڭ ورتالىعىندا تۇراتىن تۇرعىندار وزدەرىن شالعاي ەلدى مەكەندە تۇراتىنداي سەزىنەتىنىن جايىپ سالدى.
باسشىلار نە دەيدى؟
تۇرعىنداردان ءمان-جايدى بىلگەننەن كەيىن جاۋاپتى باسشىلارعا حات جولداپ, اتقارىلاتىن جۇمىستار جونىندە بىلدىك. ەسىل اۋدانىنان قار تازالاۋ جانە اباتتاندىرۋ جۇمىستارىنا عانا جاۋاپتى ەكەنىن بىلدىك. گازداندىرۋدى وتىن-ەنەرگەتيكالىق كەشەنى جانە كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسى ىسكە اسىرادى. باسقارما باسشىسى ەرلان سىزدىقوۆ: «شۇباردى گازداندىرۋ جوباسى بويىنشا ساراپتامانىڭ وڭ قورىتىندىسى الىندى. قۇرىلىس-مونتاج جۇمىسىن جۇرگىزەتىن كومپانيا انىقتالدى. قازىر مەردىگەر كومپانيا 5 شاقىرىم گاز تاراتۋ جەلىسىن سالدى. گازداندىرۋ جىل سوڭىنا دەيىن اياقتالادى. بۇدان باسقا, القاپتى سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ بۇرۋ جەلىسىن سالۋ بويىنشا جوبانى ازىرلەۋ جۇرگىزەدى. بۇل جوبا 2025-2026 جىلى ىسكە اسادى» دەدى.
وندا مەكتەپ تە, بالاباقشا دا بولماۋى قىزىق. قانشا ءجاسوسپىرىم بار؟ بۇل تۋرالى دا اقپارات قولجەتىمسىز. الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمى دامىماعان القاپتا تۇراتىن وقۋشىلاردان ساپالى ءبىلىم الۋدى تالاپ ەتۋدىڭ ءوزى ارتىق سىندى. بۇل سۇراققا ءبىلىم باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى مارجانگۇل قايرباەۆا جاۋاپ بەردى.
– شۇباردا تۇراتىن مەكتەپ وقۋشىلارى №17 مەكتەپ-گيمنازيادا ءبىلىم الادى. مەكتەپكە كولىكپەن تاسىمالداۋ قاراستىرىلماعان. 2027 جىلعا دەيىن قالادا 60 مەملەكەتتىك مەكتەپكە دەيىنگى ۇيىم سالۋ جوسپارلاندى. قازىر جەر تەلىمىن ءبولۋ جاعى قاراستىرىلۋدا. 2025 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىجىلدىعىندا شۇباردا بالاباقشا سالۋ جوسپارلاندى. ال مەكتەپ قۇرىلىسى, قالانىڭ باس جوسپارىنا سايكەس, 2026-2027 جىلدارى قاراستىرىلادى, – دەدى مارجانگۇل قايرباەۆا.
ياعني شۇبارلىق وقۋشىلار 3-4 جىلعا دەيىن مەكتەپتەرگە قاتىناپ ءبىلىم الۋىنا تۋرا كەلەدى. بالكىم, باسقارما قاتىناس كولىگىن شەشىپ بەرەتىن شىعار. مۇنداي تاجىريبە وزگە وڭىرلەردە قارالعانىن جاقسى بىلەمىز.
ال كولىك جانە جول-كولىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ باسقارماسى باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ەرجان ديحانباەۆ:
– شۇباردا كوشەلەردى كەڭەيتۋ مۇمكىن ەمەس. وندا كولىك قىزمەتى №121 مارشرۋتپەن جۇزەگە اسادى. كەستەلەردىڭ جالپى سانى 5 بىرلىك جانە قوزعالىس ارالىعى 10 مينۋتتى قۇرايدى, – دەپ قىسقا جاۋاپ بەردى.
P.S: ەلدىڭ ايناسى – استانا دەسەك, ەلوردانىڭ ءدال ورتاسى – شۇبار دەپ قاراستىرىپ, القاپتىڭ ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرىپ, تۇرعىندارعا جايلى جاعداي قالىپتاستىرۋ ماڭىزدى. تۇرعىندارمەن تىلدەسۋ بارىسىندا وسىنداي وي تۇيدىك.
