تۇتاس تۇركى دۇنيەسىنىڭ قارا شاڭىراعى – قازاقستان مەملەكەتىنىڭ تاريحى كەيبىرەۋلەر ويلاعانداي تاۋەلسىزدىكتى العان جيىرمادان اسا جىلمەن شەكتەلمەيدى. ونىڭ باستاۋى سوناۋ ارىدە, ساق, عۇن زامانىندا جاتىر. ول كەزدە قازاق دەگەن اتاۋىمىز بولماسا دا, ەرلىك, ورلىك قاسيەتتەرىمىز بىزدەرگە سول زامانداعى اتا-بابالارىمىزدان دارىعان. بەرتىن كەلە, حV عاسىردا ءوز ەنشىسىن الىپ, كەرەي مەن جانىبەك حاندار قازاق حاندىعىن قۇردى. التايدان اتىراۋعا دەيىنگى ۇلان-عايىر اۋماقتى الىپ جاتقان دالامىز قازىرگىدەن دە كەڭ ەدى ول كەزدە. ارينە, بۇگىنگى كۇنگى ەلىمىزگە تيەسىلى 2 724 900 شارشى شاقىرىمدى از كورىپ وتىرعان جوقپىز, جەر كولەمى جاعىنان الەم ەلدەرى اراسىندا 9-شى ورىندا تۇرمىز. بۇل دا – سۇيەم جەردى بەرمەۋ ءۇشىن جاۋمەن ارپالىسقان باتىر بابالارىمىزدىڭ ارقاسى.
ەندىگى ماقسات – مەندەلەەۆ كەستەسىنىڭ بارلىق ەلەمەنتتەرى كەزدەسەتىن ءۇستى دە, استى دا باي وسى جەردى ءوزىمىز ءۇشىن دە, كەلەر ۇرپاق ءۇشىن دە كوزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاپ,
قازاقستان حالقىنىڭ سانىن ارتتىرۋ.
بۇل جونىندە ەلباسى دا ۇنەمى ايتىپ كەلەدى. ۇلت كوشباسشىسىنىڭ قويىپ وتىرعان مەجەسى – جۋىق ارادا حالقىمىزدىڭ سانىن 20 ميلليونعا جەتكىزۋ.
قازىردىڭ وزىندە ەلىمىزدە تۇرعىلىقتى حالىق سانى 17 ميلليونعا جاقىندادى. جانە قانداستارىمىزدىڭ ۇلەسى جاعىنان وزگە ەتنوس-تاردان العا شىعىپ, قازاقتاردىڭ سانى 65 پايىزدى قۇرادى. 1913 جىلى ۇلت ۇستازى احمەت بايتۇرسىنوۆ «ءالحامدۋليللا, التى ميلليون قازاقپىز» دەسە, وسىدان تۋرا ءبىر عاسىر ۋاقىتتان كەيىن 11 ميلليونعا جەتىپ وتىرمىز. ول تۋرالى وسى اپتادا ەلىمىزدەگى باق-تار جار سالدى. 11 ميلليونىنشى قازاق – وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ قازىعۇرت اۋدانىندا وتكەن جىلدىڭ 28 جەلتوقسانىندا دۇنيەگە كەلگەن مۇحتار ءابدىراحىم دەگەن ءسابي.
وزىمىزگە جاقىن بولعاسىن قازاقتاردى ايتىپ جاتىرمىز, ال, نەگىزىنەن, ەلىمىزدە تاتۋ-ءتاتتى 130-عا تارتا ۇلت تۇرادى.
ەلىمىزدىڭ اتا زاڭى – كونستيتۋتسيامىزدا: «مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ بىردەن-ءبىر باستاۋى – حالىق» دەپ جازىلعان. ياعني, حالىق بيلىكتى رەفەرەندۋم نەمەسە ەركىن سايلاۋ ارقىلى تاعايىندايدى. سوعان سايكەس بيلىكتىڭ جۇمىسى دا قازاقستاندىقتاردىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋعا باعىتتالۋى شارت. بۇل جولدا دا بىرقاتار ىستەر قولعا الىندى. ءتۇرلى باعدارلامالار قابىلدانىپ, كەيدە جىلدام, كەيدە باياۋ ءجۇرىپ كەلەدى. سولاردىڭ بىرنەشەۋىن اتاپ وتەيىك: ەل حالقىنىڭ دەنساۋلىعىنا قاتىستى «سالاماتتى قازاقستان», حالىققا اسا قاجەت «قولجەتىمدى باسپانا», جوعارى وقۋ ورنىن بىتىرگەن جاستار ءۇشىن «ديپلوممەن – اۋىلعا», كاسىپكەرلىك ءىستى العا جىلجىتۋ ءۇشىن «بيزنەستىڭ جول كارتاسى», ءوندىرىستى دامىتۋ ماقساتىندا بىرنەشە جىلدار كولەمىندە جۇزەگە اسىپ كەلە جاتقان ۇدەمەلى يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلامالارى.
وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا ەلباسى «قازاقستان – 2050» ستراتەگياسى اتتى ەلدى دامىتۋعا باعىتتالعان ۇزاق مەرزىمدىك باعدارلاماسىن دا ۇسىندى. وسىندا الداعى ون جىلدىقتارعا قاتىستى بارلىق ماسەلەلەر قامتىلعان.
باعانا جەرىمىز جونىندە ايتقانىمىزدا ءبىر ماقتانۋعا تۇرارلىقتاي جايدى اتتاپ كەتتىك. بىزدەردە نەبىر كوركەم جەرلەر بار: ساكەن ايتقان «ارقانىڭ كەربەز, سۇلۋ كوكشەتاۋى», اۋماعىندا تىلسىمعا تولى شايتانكول ورنالاسقان قارقارالى, جاسىباي, اقبەتىمەن ايگىلى باياناۋىل. سونىمەن قوسا اڭ-قۇس, وسىمدىككە تولى قورىقتارىمىز دا بار.
ەندەشە, نە كەرەك, الىستان ىزدەمەي, ءوز ەلىمىزدەن تابۋعا بولادى. ولاي بولسا, ەلىمىزدى ماقتايىق تا, ماقتانايىق تا جانە قولىمىزدان كەلگەنشە ونىڭ ءالى دە وركەندەي تۇسۋىنە ءوز ۇلەسىمىزدى قوسايىق.
امانعالي قالجانوۆ
