اباي اتامىز «قازاقتىڭ ءمىنى – مال ۇرلىعى» دەۋمەن ءوتتى. ال قازىر قازاقتا ۇرلىقتىڭ بۇدان وتكەن نەبىر زۇلىم ءتۇرى «ءوسىپ-ونگەنىن» ەستىسە, ابىز اقىن نە كۇيدە بولار ەكەن؟
ەلىمىزدە ۇرلانباعان نە قالدى؟ مال ۇرلىعى, قالتاعا قول سالاتىن ۇساق-تۇيەك ۇرىلار قازىر «تۇيەنى جۇگىمەن, بيەنى بۇگىمەن» جۇتاتىنداردىڭ قاسىندا «اينالايىن» بولىپ قالدى.
«ۇرلىق» اتتى اۋىر دەرتتىڭ ىشىندە, اسىرەسە, «جەمقور» سيندرومى اسقىنىپ تۇر. بەتتىڭ ارىن بەلگە تۇيگەندەر ءبۇكىل ءبۇتىن ءبىر ەلدىڭ قورجىنىنا قول سالىپ, ابدەن قۇنىعىپ الدى. جەمقورلىقپەن كۇرەس كۇشەيگەن سايىن ولار دا ەرەگىسە تۇسەدى عوي دەيمىن, ايىلىن جيار ءتۇرى جوق. بيۋدجەت قارجىسىن تالان-تاراجعا سالىپ, قالتاسىن قامپايتقانداردىڭ الدى شەتەلگە قاشىپ كەتتى. قاپ-قاپ قارجى قىمقىرعانداردى قۇزىرلى ورگاندار «بولارى بولىپ, بوياۋى سىڭگەننەن كەيىن» عانا ىزدەيتىنىنە تاڭقالام.
بۇگىندە ءان, كۇي ۇرلانسا دا سەلت ەتپەيتىن بولدىق. ونەر زەرتتەۋشىلەردىڭ ايتۋىنشا, ۇرلانعان اندەر دە, بۇرمالانعان اندەر دە جەتەرلىك. ۇرلانعان اۋەندەر توڭىرەگىندە بىلتىر ۇلكەن داۋ تۇتانعانى ەسىمىزدە. كومپوزيتورلار مۇراتحان ەگىنباەۆ پەن مارات ءىلياسوۆ «اڭساعان اۋىلىم» مەن «قىزىم, ساعان ايتامىن» اندەرىنىڭ ۇقساستىعىنا بايلانىستى بەلگىلى سازگەر التىنبەك قورازباەۆتى سوتقا بەرگەن ەدى. وسى داۋ باسىلار-باسىلماستا سەكەن تۇرىسبەك ەلگە كەڭىنەن تارالعان «كوڭىل تولقىنى» كۇيىن ۇرلاپ الىپتى دەگەن سىبىس بۇرق ەتە قالدى. بۇل – اقىن جارىلقاسىن امانۇلىنىڭ «بوزداقتار» اتتى كۇيى كورىنەدى.
ەڭ سۇمدىعى, قازىر ۇرىلار ادامعا دا اۋىز سالا باستادى. تاپا-تال تۇستە ادام جوعالاتىن بولدى. كۇنى كەشە شىمكەنتتە 6 جاستاعى قىز مەكتەپ اۋلاسىنان جوعالىپ كەتكەن. باسىنا ورامال تاققان جاسامىس ايەل الىپ كەتىپتى. ون كۇن بويى بالاسىن شارق ۇرىپ ىزدەگەن بايعۇس اتا-انا قىزدى تاۋىپ بەرگەندەرگە 50 مىڭ دوللار بەرەمىز دەپ تە جار سالدى. قايتا امان-ەسەن تابىلدى. الگى ۇرى ايەل بالانى بازارلاردىڭ بىرىنە اكەپ تاستاپتى. ءبۇلدىرشىندى قايدا, نە ماقساتپەن الىپ كەتكەنى ازىرشە بەلگىسىز.
مۇنداي سۇمدىقتاردى ەستىگەندە بالالارىمىز ءۇشىن قورقاتىن بولدىق. بارا-بارا ءبىر-ءبىرىمىزدى جەتەكتەپ جۇرەتىن سياقتىمىز.
ادام ۇرلىعى سەكىلدى اۋىر قىلمىستاردىڭ كوبەيۋى – يماننىڭ جوقتىعىندا. جۇرەگىندە جىلت ەتكەن جىلىلىعى جوق ادام ەشكىمدى دە ايامايدى. ادام ۇرلىعىمەن, ءاسىرەسە, ومىردەگى قۋلىق-سۇمدىقتاردان بەيحابار بەيكۇنا بالالاردى ۇرلاعان, ولارعا زورلىق-زومبىلىق كورسەتكەن ازعىندارعا زاڭ قاتال بولۋ كەرەك. ال, بىزدە كەرىسىنشە. سوندىقتان ءوز-وزىمىزگە عانا ارقا سۇيەۋگە تۋرا كەلەدى. پسيحولوگتاردىڭ ايتۋىنشا, وتباسىندا ءوزىن قور ساناپ, ۇرىس-كەرىس پەن ۇرىپ-سوعۋدى كوپ كورگەن بالا ەرتەڭكۇنى كەكشىل, مەيىرىمسىز بولىپ وسەدى. قىلمىسكەرلەردىڭ كوبى وسىنداي بالالاردىڭ اراسىنان شىعاتىن كورىنەدى. سوندىقتان ءار وتباسى ءتاربيەنى ۋىستان شىعارماي, جەلكىلدەپ ءوسىپ كەلە جاتقان قۇلىنشاقتارىنىڭ بويىنا ادامگەرشىلىكتى, پاراساتتىلىق پەن يماندىلىقتى ءسىڭىرۋگە باستى كوڭىل بولگەنى ءجون.
قىمبات
توقتامۇرات,
q.togtamurat@astana-akshamy.kz
