Ötken apta soŋynda Ortalyq kommunikasiialar qyzmetınıŋ alaŋynda Memleket basşysy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ «Nūrly jol – bolaşaqqa bastar jol» atty Joldauyna arnalǧan qos brifing öttı. Onyŋ alǧaşqysyna «Aq jol» demokratiialyq partiiasynyŋ Parlament mäjılısındegı fraksiia jetekşısı Azat Peruaşev, ekınşısıne Ūlttyq käsıpkerler palatasynyŋ basqarma basşysy Abylai Myrzahmetov qatysty.
«Memleket ömırındegı köpten berı şeşımın tappai kele jatqan sūraqtarǧa jauapty bız Elbasynyŋ jaŋa Joldauynan tauyp otyrmyz. Jäne būl jauaptar «Aq jol» partiiasynyŋ ūstanymyna öte jaqyn. Nūrsūltan Äbışūly ūsynǧan jaŋa ekonomikalyq saiasat uaqyt talabyna säikes kelıp otyr. Ol baǧdarlama kömegımen qazırgı tuyndap jatqan qiyndyqtardy jeŋemız dep senemın» dep sözın bastaǧan Azat Peruaşev Joldauda aitylǧan oilarǧa jalpaq älem qyzyǧyp otyrǧanyn jetkızdı. Dälel retınde özıne Mäskeuden jurnalister habarlasyp, Joldauǧa qatysty közqarasyn bılgısı kelgenın alǧa tartty.
Elbasynyŋ köregendıgıne toqtalǧan deputat 2008-2009 jyldary älemdık daǧdarys kezınde bükıl älem «şyqpa, janym, şyqpa» dep otyrǧanda, Memleket basşysy, kerısınşe, eldıŋ alǧa ılgerıleuın oilap, Üdemelı industriialyq damu baǧdarlamasyn ıske qosyp, ekonomikany jaŋǧyrtuǧa tapsyrma bergenın atap öttı.
Elbasy «Nūrly jol» baǧdarlamasynda bastalǧan jobalardy aiaqtau jäne asa ötkır mäselelerdı şeşu üşın Ükımetke Ūlttyq qordan 500 milliard teŋge kölemındegı ekınşı tranş qarjysyn qoldaudy qajet etıp otyrǧan bes baǧytqa bölu jönınde tapsyrma bergenı belgılı. Azat Peruaşevtyŋ pıkırınşe, bölınetın qarjynyŋ jūmsaluyn qadaǧalaityn komissiia qūru kerek. Onyŋ qūramyna Parlamenttegı partiialardyŋ barlyq fraksiialary ökılderı engenı jön. Ol qarjynyŋ beibereket şaşylmauyn, naqty maqsatty ısterge baǧyttaluyn baqylauǧa alu üşın kerek.
Sondai-aq, deputat moratoriige qatysty öz közqarasyn bıldırdı. Onyŋ aituynşa, moratorii tiıstı zaŋnamalardy retteu maqsatynda jariialanady. Moratorii biznestı alaŋsyz jürgızuge mümkındık beredı degen aqiqatty atap ötken ol atalmyş şaranyŋ sozyluymen kelıspeitının jetkızdı. «Memleket pen qoǧam tarapynan käsıpkerlıkke qoiylatyn talaptar men tiıstı zaŋdar bar. Käsıpkerler osy talaptardy oryndap, zaŋdy būzbaulary kerek» dedı Azat Peruaşev.
«El ekonomikasynyŋ damu ısınde otandyq käsıpkerler orasan röl atqarady. Al, Elbasynyŋ Joldauynda älemde tuyndap jatqan qiyndyqtarǧa qaramai, käsıpkerlerge memleket tarapynan qomaqty qarjy bölınetını aityldy. Būl – biznes ökılderıne degen ülken kömek. Sondyqtan, käsıpkerler Joldaudy qoldaidy» dedı öz sözınıŋ älqissasynda Ūlttyq käsıpkerler palatasynyŋ basqarma töraǧasy Abylai Myrzahmetov.
Osydan keiın ol Joldaudaǧy käsıpkerlerge jüktelgen mındetterge toqtaldy. Onyŋ sözınen eŋ basty mındetter retınde älemdık daǧdarys jaǧdaiynda ekonomikamyzdyŋ qarqynyna qarqyn qosu, qoǧamnyŋ käsıpkerlerge degen senımın älsıretıp almau, memleket pen qoǧam aldyndaǧy jauapkerşılıktı ūmytpau sekıldı mäseleler belgılengenı aiqyndaldy. Sondai-aq, eksport kölemın arttyrudy da közdep jatqandaryn aitty.
Sonymen qatar, Palata töraǧasynyŋ sözınşe, moratoriige qaramai, käsıpkerlık ıstıŋ damuyna kedergı keltıretın şeneunıkter kezdesedı. Öŋırlerdı aralau barysynda osyndai keleŋsız jaǧdailarǧa jolyqqandaryn aityp ötken ol osylai sozyla beretın bolsa, eşteŋege qaramai olardyŋ attaryn jariia qyludy ūiǧarǧandaryn jetkızdı. Alaida, biznestı döŋgeletuge tosqauyl bolatyn jaǧdailardy syrttan ızdemei, ışkı jaǧdailardy da nazarda ūstaudyŋ maŋyzy ülkendıgın atap öttı. Sonyŋ ışınde käsıpkerlerdıŋ taza biznes jürgızgenı memleketke de, özderıne de tiımdı bolatynyna toqtaldy.
SÜBELI SÖZ
Talǧat ERMEGİIаEV, «Astana EKSPO-2017» ūlttyq kompaniiasynyŋ basqarma töraǧasy:
Älem aldyndaǧy maŋyzdy uaqiǧa
Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev Qazaqstan halqyna arnaǧan kezektı Joldauynda memleketımızdıŋ «Nūrly jol» jaŋa ekonomikalyq saiasatyn jariia ettı. Būl baǧdarlama elımızdıŋ barlyq salasyndaǧy ahualdardyŋ örkendei tüsuıne ülken jol aşary sözsız.
Osy jaŋa ekonomikalyq baǧdarlama aiasynda elordany elımızdıŋ är aimaǧymen bailanystyratyn alyp torapty jetıldıru şarasy josparlanǧan. Atap aitqanda, äue, avtokölık, temır joldardy jaqsartu, industriia, energetika, şaǧyn jäne orta biznes, äleumettık salalar, tūrǧyn üi infraqūrylymy jäne tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyq salasyn modernizasiialau baǧyttary qamtylǧan.
Prezident Joldauynda «EKSPO-2017» körmesınıŋ ötkızu barysyna da erekşe nazar audardy. Älbette, būl – tarihta kez kelgen eldıŋ maŋdaiyna būiyra bermeitın ūlttyq joba. Sondyqtan, būl «Astana EKSPO-2017» kompaniiasynyŋ moinyna ülken jauapkerşılık jüktep, aianbai ter tögudı qajet etedı.
Körme kezınde ekı millionnan astam qatysuşy bolady dep kütılıp otyr. Demek, elorda äuejaiynda jaŋa terminal salu, ūşyp-qonu jolaǧyn jöndeu, sol siiaqty jaŋa temır jol vokzalynyŋ qūrylysy osy josparlarymyzdy erkın jüzege asyruymyzǧa mümkındık beredı.
«EKSPO-2017» ıs-şarasy elımızdıŋ ainasy, bet-beinesı desek te bolady. Halyqtyŋ tūrmys-tırşılıgınen bastap, infraqūrylymnyŋ damu ürdısı älemnıŋ nazaryna ılınedı. Sondyqtan, Elbasynyŋ Joldauynda Astananyŋ kelbetın jaqsarta tüsıp, älemdık deŋgeidegı alyp şaharǧa ainaldyru turaly tapsyrmasy barşamyzdyŋ asqan jauapkerşılıgımız ben eren eŋbek etuımızge tıkelei bailanysty bolmaq.
Erhat ESQALİEV, «KAZLOGISTICS» Qazaqstannyŋ kölık odaǧynyŋ bas direktory:
Strategiialyq qam–qareketımızdıŋ nūsqaulyǧy ıspettes
Joldauda älemde oryn alyp jatqan daǧdarys jaǧdaiynan elımızdıŋ meilınşe zardapsyz şyǧuy men şikızattyq täueldılıkten arylu joldary keŋınen qamtyldy. Äsırese, kölık-logistikalyq infraqūrylymnyŋ damuyna, Qazaqstannyŋ öŋırlık kölık-logistikalyq hab retınde qalyptasu mäselesıne airyqşa män berıldı. Būl saladaǧy auqymdy jobalardyŋ bırazy qazırdıŋ özınde eŋserılıp tastaǧanyn aita ketuımız kerek.
Ükımet 2020 jylǧa deiın kölık infraqūrylymyna 58 mlrd dollar investisiia qūimaqşy. Özderıŋızge mälım, Qazaqstan «Batys Qytai – Batys Europa» halyqaralyq kölık dälızınıŋ qūrylysyna qatysyp jatyr. Jaŋǧyrǧan Jıbek jolynyŋ 2787 myŋ şaqyrymy bızdıŋ el arqyly ötedı. Būdan bölek Astana – Almaty, Astana – Öskemen, Astana-Aqtöbe, Atyrau, Almaty – Öskemen, Qaraǧandy-Jezqazǧan – Qyzylorda, Atyrau-Astrahan joldary salynady.
Kölık qatynasynyŋ kökjiegın keŋeitetın taǧy bır joba – «Qorǧas-Şyǧys qaqpasy» arnaiy ekonomikalyq aimaǧy. Onyŋ aiasynda arnaiy äuejai, qūrǧaq jük porty, Jetıgen-Qorǧas temır joly jäne Aqtau teŋız portymen tıkelei jalǧanatyn avtojol paida bolady.
Qorǧas öte maŋyzdy halyqaralyq kölık dälızı sanalatyn «Batys-Şyǧys» jolynyŋ boiynda jatyr, ol odan ärı eldıŋ batysyna taman «Şyǧys-Oŋtüstık» jol tarmaǧyna baryp qosylady.
Prezident atap ötkendei, «Batys baǧytta Kaspii porty arqyly eksporttyq äleuettı arttyruǧa Qūryq portynan auqymdy parom ötkelı jäne Borjaqty – Ersai temırjol jelısı yqpal etuı tiıs».
Düniejüzılık banktıŋ qalyptasqan paiymynşa, halyqaralyq saudadaǧy tömen körsetkış şyǧyny köp logistikanyŋ saldarynan bolady. Iаǧni, kölık infraqūrylymynyŋ naşarlyǧy logistikalyq qyzmet körsetudıŋ uaqytyly oryndaluyna, baǧasyna, sapasyna terıs äser etıp, jeme-jemge kelgende saudanyŋ tūralauyna, säikesınşe jük jöneltuşılerdıŋ basqa qolaily tasymaldau jolyn ızdestıruıne äkep soǧady.
Sondyqtan bızdıŋ aldymyzda myqty kölık-logistikalyq operator qūrumen qatar, osy saladaǧy halyqaralyq köşbasşylarmen ärıptestıktı keŋeitu, baǧa jäne marketing saiasatyn jürgıze otyryp kölık-logistika naryǧynyŋ infraqūrylymyna investisiia jasau, qyzmet körsetudıŋ naqty sapa standarttaryn qalyptastyru mındetı tūr.
Jahandyq bäsekelestık jaǧdaiynda saiasi, ekonomikalyq üderısterdı aŋdap otyrǧan elımız özınıŋ jeke josparyn jasady. Atalmyş Joldau, onyŋ aiasynda jariia etılgen «Nūrly jol» jaŋa ekonomikalyq saiasaty – osy qam-qareketımızdıŋ nūsqaulyǧy ıspettes.
Amanǧali QALJANOV
