«Astana Opera» teatry elordadaǧy 5-10 synyp aralyǧyndaǧy mektep oquşylaryna tegın ekskursiia jürgıze bastady. Bır ai ışınde (10-qaraşada bastau alǧan) elımızdıŋ bas öner ordasyn 2000-ǧa juyq bala tamaşalaǧan. Atalǧan şarany ūiymdastyrudyŋ maŋyzy zor, sebebı, halyq üşın salynǧan teatr körermenın kışkentaiynan baulyp, tärbieleu kerek. Taǧy bır jaŋalyq, bolaşaqta teatr basşylyǧy balalarǧa arnalǧan än, bi jäne hor studiialaryn aşpaqşy.
Osy oraida, «Astana Opera» teatrynyŋ tūsaukeserı aiasynda «Bügıngı opera önerı: dästürler, jaŋaşyldyq jäne bolaşaq» atty halyqaralyq ǧylymi konferensiia ūiymdastyrǧany öte oryndy bolǧanyn aita ketu kerek. Däl osy basqosuda Angliia, Resei, Qytai, İtaliia, İspaniia, Qazaqstan jäne t.b. elderden qatysqan baiandamaşylar arasynda balany opera önerıne jastaiynan qyzyqtyru mäselesın kötergender de boldy. Älemnıŋ ırı opera teatrlarynyŋ direktorlary men teatr synşylary qatysqan konferensiia taqyryby zamanui muzykalyq teatrdyŋ tynys-tırşılıgın, özektı mäselelerın qozǧaǧan. Teatr direktory Tölegen Mūhamedjanov konferensiia qatysuşylary men qonaqtaryna arnaǧan sözınde «Jas teatr üşın atalǧan forumdy ötkızu öte maŋyzdy. Pıkırtalasta muzykalyq teatr salasynda şeşımın kütken sūraqtarǧa jauaptar berılıp, şyǧarmaşylyq özara tanym, opera janrlary joǧary deŋgeide qalyptasqan eldermen täjıribe almasu tuyndaidy» degen bolatyn. Konferensiiany ūiymdastyruşylardyŋ sol ümıtı aqtalǧan siiaqty. Irı europalyq opera kompaniialary, olardyŋ jetekşılerı «Astana Opera» teatrynyŋ alysty közdegen ülken maqsattary men mındetterın tanyp bılıp, olarmen şyǧarmaşylyq bailanys ornatuǧa müddelı ekendıgın bıldırdı. Nätijesınde, teatr toǧyz älemdık teatrmen ärıptestık jönınde kelısımge qol qoidy. Bızdıŋ oiymyzşa, «Astana Operanyŋ» europalyq deŋgeidegı joǧary sapaly opera jäne balet önımderın şyǧaruyna, keleşekte ekı jaqty tyǧyz da tiımdı özara şyǧarmaşylyq bailanystar ornatuyna alǧaşqy qadamdar jasaldy.
Konferensiia barysynda «Opera Europa» halyqaralyq qauymdastyǧynyŋ direktory Nikolas Pein (Opera Europa) «Opera Europa» «Astana Operany» qarsy alady» atty baiandama jasady. Ol Europanyŋ opera teatrlary atynan «Astana Opera» teatryn müşelıkke ötuımen qūttyqtap, bügıngı taŋdaǧy Europa muzykalyq teatrlarynyŋ jai-ahualyna şolu jasady. Europalyq är memleket ekonomikalyq damuy, özındık dästürı men daǧdysyna sai opera önerın damytyp jatqanyn, özındık erekşelıkterıne sai qarjylandyru jüiesın qalyptastyrǧanyn atap kettı. Qazaqstandyq opera teatrynyŋ «Europa operasy» ūiymyna müşelıkke enuı älemdık opera bazasyna (Operabase) tolyqtai qoljetımdı boluyna, būryn bolmaǧan jaŋa mümkındıkterge jol aşpaq.
«As.Li.Co» Komo qoǧamdyq teatrynyŋ prezidentı Barbara Mingetti – (İtaliia) Europada «Şekarasyz teatr» ūstanymyn basty qaǧida tūtyp, belsendı jūmys jasap jatqan ūjymdardyŋ bırı. Baiandamaşy qazırgı taŋdaǧy älemde opera teatryn damytu, önerdı jalpy köpşılıktıŋ qajetıne jaraityndai etıp nasihattau mäselesın köterdı. Europa halqynyŋ dıni nanymǧa qyzyǧuşylyǧy tömendegen kezde sahna önerı men qoǧamdaǧy adamdar sanasyna ruhanilyqtyŋ dänın egetın teatrdyŋ rölı artyp, būrynǧy oǧaştanǧan aqsüiektıktıŋ ornyna, barşaǧa aşyq, qoǧamnyŋ sana-sezımıne aǧartuşylyq tūrǧyda yqpal etetın qūrylym retınde qaraudy ūsyndy. Operaǧa kelgen körermen bırjaqty baqylauşy bolyp qalmai, spektakl uaqiǧasyna qatysuşy, qoiylymnyŋ belsendı keiıpkerı bolu jaǧy da jan-jaqty qarastyrylyp jatqandyǧy söz boldy.
İtaliia opera teatrlary assosiasiiasynyŋ direktory Roberto Djiovanardi «HHI ǧasyrdaǧy balet önerı» özektı mäselelerıne toqtaldy. Bügıngı taŋda postkeŋestık keŋıstıktegı egız ūǧym bolyp opera men balettıŋ qatar jüruınıŋ jaqsy täjıribesı europalyq teatrlar üşın joǧalyp bara jatqan ürdıs ekendıgın ökınışpen tılge tiek ettı.
Sondai-aq, osy konferensiiada söz alǧan «Opera Actual» jurnalynyŋ redaktory, synşy Fernando Sans Riviere (İspaniia), P.İ.Chaikovskii atyndaǧy Mäskeu memlekettık konservatoriiasynyŋ professory Nikolai Kuznesov, Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ professory, önertanu ǧylymynyŋ doktory Ümıtjan Jūmaqova jäne t.b. zamanaui opera önerınıŋ tüiındı mäselelerıne toqtaldy.
Qoryta aitqanda, teatrdyŋ bügını men bolaşaǧyn baǧamdauǧa arnalǧan ǧylymi konferensiia barysynda özındık kelbetı men ūlttyq boiauy aiqyn «Astana Opera» teatrynyŋ keleşekte biık mejelerdı baǧyndyru üşın aldyna qoiǧan taudai talaptarynyŋ baǧyt-baǧdaryn aiqyndauǧa, dūrys-būrystyǧyna europalyq mamandar közımen mejeleuge mümkındık aldy. Teatrdyŋ ūstanǧan baǧyty – belgılı, älemdık üzdık teatrlar qataryna enıp, sol üzdıkterdıŋ aldyŋǧy legınde körınu. Bärı aldaǧy uaqyt synşynyŋ enşısınde.
Amankeldı MŪQAN,
M.Äuezov atyndaǧy Ädebiet jäne öner instituty teatr jäne kino bölımınıŋ meŋgeruşısı
