Özımız kündelıktı tūtynyp jürgen azyq-tülıktıŋ qauıpsızdıgı men sapasy qandai deŋgeide? Bız qandai önımder satyp alyp jürmız? Astana qalasy boiynşa Tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau departamentı men «Ädılet» tūtynuşylar qūqyǧyn qorǧau qoǧamdyq bırlestıgı jürgızgen saraptamaǧa süiensek, sauda oryndarynda satylatyn tauarlardyŋ sapasy köŋıl könşıterlık emes sekıldı. Äsırese, syrttan tasymaldanatyn önımderdıŋ jaǧdaiy jaǧaŋdy ūstatady.
Bükılälemdık tūtynuşylar qūqyǧyn qorǧau künı qarsaŋynda Astanadaǧy «Ädılet» tūtynuşylar qūqyǧyn qorǧau qoǧamdyq bırlestıgınıŋ töraǧasy Qabyken Zakarianov jurnalisterge azyq-tülıktıŋ sapasyna jasaǧan tekserudıŋ nätijesın jariialai kele, käsıbın adal atqaryp jürgen bırqatar ısker azamattardy da marapattaudy ūmytpady.
Būl qoǧamdyq bırlestık Astana qalasy boiynşa Tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau departamentımen bırlesıp, negızınen süt önımderınıŋ qūramyna zertteu jürgızgen eken. Azyq-tülıktıŋ būl türı negızınen Reseiden tasymaldanatyny belgılı. Tekseru nätijesı körsetkendei, olardyŋ köpşılıgınen zeŋ, ışek taiaqşalary siiaqty adam densaulyǧyna ziiandy bakteriialar şyqqan. Mysaly, «Derevenskoe» sary maiy, «Domik v derevne», «Liubavinka», «Şadrinskoe» sütı, «Rossiiskii» ırımşıgı sapaǧa sai emes. Olardyŋ qūramynda joǧaryda atalǧan bakteriialar köptep tabylǧan. Bärı de Reseiden äkelıngen azyq-tülıkter. Änebır jyldary «Şadrinskoe» sütınıŋ syrtyndaǧy «Resei Federasiiasynda satyluǧa tyiym salynady» degen jazu bıraz dauǧa ūlasqany belgılı. Keiın öndıruşıler «būl süttı bızdıkıler de ışedı, onyŋ eşqandai ziiany joq, al jazuda qatelık ketıptı» dep qūtylǧan. Keiın süt qalbyrlaryndaǧy älgı jazu alynyp tastaldy. Bıraq, bärıbır köŋılımızde küdık qalǧanyn nesın jasyraiyq. Basqany qaidam, özımız osy süttı sodan berı satyp almaimyz. Kezınde Qytaidan äkelıngen jemıs-jidekterdıŋ qūramynda pestisidter köbeigenı, Amerikadan alyp kelgen aspirinderdıŋ qorabynda «Amerikada qoldanuǧa bolmaidy» degen jazu jazylǧany da talai şu tuǧyzǧany esımızde. Osynyŋ bärın eskergende, şetelden äkelıngen azyq-tülıktıŋ qauıpsızdıgıne senım joq-au. Qandai tyŋaitqyştarmen baptalyp, qalai şyǧarylǧany belgısız önımderdı jep ösken ūrpaqtyŋ erteŋgı densaulyǧy ne bolmaq? Ökınıştısı sol, bızdıŋ elde adamnyŋ densaulyǧy emes, sauda men aqşa mäselesı bırınşı kezekte. Elınıŋ bolaşaǧyna, örenderdıŋ densaulyǧyna közjūmbailyqpen qarap, aqşaǧa qūnyqqandar azyq-tülıktıŋ qauıpsızdıgın qaitsın?!
Jalpy azyq-tülıktıŋ sapaly ärı adam densaulyǧyna qauıpsız boluyna Amerika men batys elderı erekşe den qoiady. Mysaly, AQŞ-ta azyq-tülıkpen qamtamasyz etu baǧytynda ondaǧan baǧdarlamalar boiynşa jyl saiyn 35-40 mlrd dollar bölınedı. Syrttan äkelınetın önımderge talap qatal. Tıptı, köp yǧa qoimaityn Qytaidyŋ özı olardan aiaǧyn tartady eken. Aitalyq, bızde eŋ sapaly dep esepteletın şūjyq-qazylardyŋ özın Amerikaǧa aparsaŋyz, şekaradan ötpeitın körınedı.
Elımız süt önımınıŋ 40 paiyzǧa juyǧyn, ettıŋ 29 paiyzyn jäne kökönıstıŋ 43 paiyzyn syrttan äkeledı. Osy jaǧdaiymyzben azyq-tülıktıŋ qauıpsızdıgı turaly aitu artyq. Sondyqtan, būl jerde özımızdı özımız qorǧauǧa tura keledı. Eŋ dūrysy, sapasy men qūramy belgısız şeteldık önımderdı satyp aludan görı özımızde öndırılgen ekologiialyq taza önımdı tūtynu. Būlardyŋ sapasy özge önımderden kem tüspeidı. Mysaly, «Rodina», «Adal» syndy käsıporyndardyŋ önımı qai jaǧynan da özın däleldegen sapaly ärı paidaly önımder deuge bolady. Adal bäsekelestıgı üşın olardyŋ basşylary künı keşe «Ädılet» qoǧamdyq qorynyŋ alǧys hatyn da aldy. Özgege jaltaqtamai, özımızdıŋ önımderdı satyp alsaq, būl bır jaǧynan otandyq öndırısterdıŋ damuyna da qosqan ülesımız bolar edı.
Qymbat TOQTAMŪRAT
