Qaztuǧan Qazanǧaptyŋ küiımen söileidı

Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ «Dombyra» kafedrasy äigılı küişı, halyq kompozitory Qazanǧap Tılepbergenūlynyŋ tuǧanyna 165 jyl toluyna arnap «Küi şaqyrǧyş Aqjeleŋ» atty küi keşın ūiymdastyrdy.Qazanǧaptyŋ küilerı öz kezınde qazaqtyŋ ūlttyq muzyka ülgılerın jinaqtaǧan etnograf Aleksandr Zataevichtı qyzyqtyrǧan. Al klassik küişınıŋ mūrasyn alǧaşqy zerttegen adam – akademik Ahmet Jūbanov. Jalpy ­Qazanǧaptyŋ küilerı halyqqa Jäleke ­Aipaqov, Kädıraly Erjanov, Matai Quantaiūly, ­Qūrmanǧali Ömırzaqov, Nūrqat Qosuaqūly, Medeubai Baqtybergenūly syndy şäkırtterı arqyly jettı.
Öner zertteuşı, küişı Äbdılhamit Raiymbergenov bıraz jyldan berı būl küilerdı zerttep, nasihattaumen ainalysyp kele jatyr. Küişı Baqyt Basyǧaraev uaqytynda Qazanǧaptyŋ küilerınıŋ nasihattaluyna mol üles qossa, qazır onyŋ ūly, Qazaq ūlttyq öner universitetınıŋ dosentı Edıl Basyǧaraev äke ısın jalǧas­tyryp otyr. Mäselen, biyl ol «Serper Aqjeleŋ» atty kıtap şyǧardy. Osy keşte Edıl Baqytūly bırneşe küidıŋ şyǧu tarihyn tarqatyp, «Küi şaqyrǧyş Aqjeleŋ», «Kärı Aqjeleŋ», «Qoŋyr Aqjeleŋ», «Tory jorǧanyŋ bögelek qaqpaiy» syndy küilerdı ­kümbırlettı.
Qazanǧap Tılepbergenūly Aqtöbe oblysynyŋ Şalqar audanynyŋ Aqbauyr degen jerınde tuǧan. Alaida atajūrty qazırgı Türkıstan oblysynyŋ aumaǧynda. Öz zamanynda kışı jüzdıŋ batyry Kötıbar ūly jüzdıŋ Şaŋyşqyly ruyndaǧy bır bidıŋ qyzyn alyp, qalyŋdyq jalǧyzsyramasyn dep onyŋ soŋynan osy rudan şyqqan 100 otbasy Aqtöbe öŋırıne köşıp barǧan. Arasynda Qazanǧaptyŋ atalary da boldy. Osy derektı küi keşenıŋ qonaǧy bolǧan «Şaŋyşqyly Berdıqoja batyr» qorynyŋ töraǧasy Baqtybai ­Qasymbekov aitty.
Qazanǧap – epik küişı. Onyŋ mūrasynan erte jäne özı ömır sürgen zamandar tynysyn aŋduǧa bolady. Osy tūrǧydan «Kökıl» küiı «Qazaq handyǧy» kinodastanynyŋ muzykalyq ärlenuıne taŋdalǧany jäne «Qaztuǧannyŋ termesıne» ainalǧany tegın emes. Al Baljan qyzǧa arnalǧan küiler siklı – bölek dünie. Küi keşınde «On segız jasar Baljan qyz» atalatyn sonyŋ bır tarauyn Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı, professor Tūrar Älıpbaev tartty. «Tırı Qazanǧap» atanǧan Säduaqas Balmaǧambetovtıŋ şäkırtı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Orynbai Düisen «Kökıldı» jäne ūstazyna arnaǧan «Säduaqas qaratös» küilerımen susyndatty. Sondai-aq Jūmabek Qadyrqūlov, Erbolat Sapuanov, Batyrlan Äbenov, Nūrbek Tapalov, ­Dosym Maqsūtov Qazanǧaptyŋ küilerın bebeulettı.