Qiiaǧa qanat qaqtyrǧan…
Jaqynda «Än jüregım – Astana» baiqauynyŋ şymyldyǧy üşınşı ret türılmekşı. Basty maqsaty elımızdıŋ bas qalasy turaly avtorlyq änderdı nasihattau bolyp tabylatyn būl än dodasyna sodan berı respublikamyzdyŋ tükpır-tükpırınen 18 ben 30 jas aralyǧyndaǧy jüzden astam änşı qatysty. Osy baiqauǧa qatysu arqyly keibıreuınıŋ ülken sahnaǧa joly da aşyldy. Solardyŋ bırı qazırgı taŋda jastardyŋ arasynda tanymal – Erkın Mäulen. 2011 jyly ūiymdastyrylǧan alǧaşqy baiqauǧa aqyn Näzira Berdaly men änşı Marjan Arapbaevanyŋ «Tuǧan jer» änımen qatysqan, oǧan qazylar alqasy bırauyzdan baiqau laureaty ataǧyn berdı. Än jönınde, sonyŋ ışınde osy jyldar ışınde baiqauǧa kelıp tüsken änder turaly sözımızdı ärı qarai sabaqtaityn bolsaq, olar negızınen qazırgı taŋda tyŋdarman qauymǧa ötımdı estrada janrynda jazyldy. Baiqaudy ūiymdastyruşylardyŋ aituynşa da, ol änderdıŋ köpşılıgı otandyq radiolardan berılıp, tyŋdarmandardyŋ süiıktı muzykalyq tuyndylaryna ainaldy. Byltyr ekınşı ret ötkızılgen baiqaudyŋ Gran-pri iegerı pavlodarlyq Karina Qalymova boldy. Atap ötetın jait, sol baiqauda qos elordalyq önerpaz, Astana qalasy memlekettık filarmoniiasynyŋ änşılerı Nūrbol Balapanov pen Diana Maevanyŋ duetı jüldegerlerdıŋ qataryna endı. Atap ötuge tūrarlyq bır erekşelık – baiqaudyŋ änūranynyŋ jazyluynda. Ol aqyn Äbdırahman Asylbek pen kompozitor Jeŋıs Seidollaūlynyŋ bırlestıgınen tudy. Baiqaumen attas, iaǧni, «Än jüregım – Astana» atalatyn būl ändı qazaqstandyq jūldyzdar şoǧyry oryndap, arnaiy beinebaian da tüsırıldı. Ekınşı baiqauǧa qatysuşylardyŋ önerın baǧalaǧan qazylar alqasynyŋ töraiymy, Halyq ärtısı Nūrjamal Üsenbaeva baiqau jönınde: «Än – jüregım Astana» maǧan ülken äser qaldyrdy, erekşe dauys, şynaiy sezımder. Būl sahnada öner körsetu – festivalǧa qatysuşylardyŋ barlyǧyna ülken qūrmet. Jas talanttardyŋ qazır köpşılıkke tanymal maitalman änşıler oryndaityn änderdı jüreksınbei oryndaǧandary ūnady jäne osyndai qadam olarǧa degen qūrmettı arttyra tüsedı. Sebebı, jas oryndauşylar tanymal änderdı jaŋaşa jäne özıne tän mazmūnda oryndauǧa tyrysady» degen de edı. Sol kezde Kurchatov qalasynyŋ atynan baiqauǧa qatysyp, ekınşı oryn alǧan Külaiym Qaiyrbaevanyŋ da jolyn «Än jüregım – Astana» baiqauy aşqan siiaqty. Sebebı, baiqaudan keiın oǧan Qorǧanys ministrlıgınıŋ Ortalyq ansamblı «qūda tüstı». Baiqaudyŋ ekınşı erekşelıgı – älı tanylmaǧan jastardyŋ önerı moiyndalǧan änşılermen sahnada qatar tūryp, än saluy. Mäselen, byltyrǧy gala-konsertke Marjan Arapbaeva, Maira Nūrkenova, Baqyt Şadaeva, Älışer Kärımov, Jeŋıs Seidollaūly, Zivara, «Ūlar» men «Keşiu» toptary qatysty. Biyl da jūldyzdardyŋ qatary az bolmasy anyq. Endeşe, biylǧy baiqaudy tek kelıp körıp, şynaiy önerden läzzat alu kerek siiaqty.
Amanǧali QALJANOV
«Taŋǧajaiyp planeta»
«Sahnadan sälem» teatrlar şeruı aiasynda Qalibek Quanyşbaev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatrynda Quanyş Jienbaidyŋ «Taŋǧajaiyp planeta» atty fantasmagoriia janryndaǧy tuyndysynyŋ premerasy ötedı.
Qoiuşy rejisserı – QR eŋbek sıŋırgen qairatkerı Bolat Ūzaqov.
Jalpy, ekı bölımdı dramanyŋ negızgı ideiasy – Astanaǧa eldıŋ bolaşaǧy üşın boiyndaǧy jıger-küşın aiamaityn, äsırese, qazaqtyŋ keleşegı üşın qandai qiyndyqtan bolmasyn bas tartpaityn adamdardyŋ jaŋa tūrpaty, sanaly, jıgerlı, patriot ūrpaǧyn qonystandyru.
Şyǧarma Astana turaly bolǧanymen, Astana jaiynda bırde-bır söz aitylmaidy. Körermen keiıpkerlerdıŋ qimyl-äreketterı, oi-tolǧanystary ar-qyly qoiylymnyŋ ne aitqysy kelgendıgın anyq tüsınedı. Jaŋa planeta–Astana simvoly! Täuelsızdıktıŋ arqasynda qazaq dalasynda būryn-soŋdy bolmaǧan jaŋa planeta paida boldy! Qazaq älemge tek osy planeta arqyly ǧana tanylady. HHI ǧasyr – Qazaq halqynyŋ jaŋa örleu satysyna köterıletın ǧasyry!.. Jaŋa planetada ömır süretın adamdardyŋ jaŋa qauymdastyǧy barlyq jaǧynan özgelerge ülgı-önege boluǧa mındettı.
Äŋgıme osy töŋırekte örbidı. Aŋyz ben aqiqat bır taqyryp aiasynda ündestık tabady. Bızge eŋ maŋyzdysy – ärbır Astana tūrǧynynyŋ el aldyndaǧy ülken jauapkerşılıktı sezınuı, özgelerge ūqsamaityn jaŋa ömır bastap jatqandaryn ūǧynuy, soǧan laiyq tırlık keşuı… Külkı şaqyratyn, külıp otyryp oilantatyn, namys qamşylaityn epizodtar jetkılıktı.
Teatrdaǧy şou
6-8 şılde aralyǧynda Astana tūrǧyndary men qonaqtary «Astana opera» teatry alaŋynda 3D şoumen teatrlandyrylǧan körınısterdı tamaşalaidy.
Astana körınısterı, qala qūrylysynyŋ bastaluy, elordanyŋ basty nazar audarar nysandary, pirotehnikalyq şou – mūnyŋ bärı qala jūrtşylyǧynyŋ nazaryna ūsynylmaq. Būl – Astana toiyndaǧy aituly şaranyŋ bırı.
Golografiialyq keskın – beinenı ekranda ülkeitıp körsetu salasyndaǧy jaŋaşyldyqtardyŋ bırı. Keskın arnaiy torǧa ülkeitılıp, belgılı bır jaryqta jai
közge körınbeitın beinege ainalady. Tek auada qalqyp ūşatyn keskın ǧana qalady. Būl tehnologiianyŋ kömegımen arnaiy jasalǧan video siujetterdı ekranda ülkeitıp körsetıp, jūrtşylyqty taŋǧajaiyp qiialǧa jeteleidı.
«Astana Ballet» – immidjdık joba
1 şılde künı elordada «Astana Ballet» atty jaŋa horeografiialyq ūjymnyŋ tūsaukeserı ötedı.
Elımız qoǧamdyq – saiasi, äleumettık-ekonomikalyq tūrǧydan ǧana emes, mädeni jaǧynan da qarqyndy damuda. Öitkenı, kez-kelgen önerdıŋ qanat jaiuyna barlyq jaǧdai jasalǧan. El mädenietı men önerın odan ärı ılgerıletu üşın ūlttyq jäne älemdık horeografiia dästürın ūstanatyn «Astana Ballet» atty ūjymnyŋ qūryluy osynyŋ aiǧaǧy. «Astana Ballet» – Qazaqstannyŋ ūlttyq bi önerın älemdık qauymdastyqqa tanytatyn immidjdık joba. Ūjymnyŋ qūramy A. Seleznev atyndaǧy Almaty horeografiia uchilişesınıŋ tülekterınen jasaqtalǧan. Ansambldıŋ qūryltaişysy – «N. Nazarbaevtyŋ mädeniet, bılım beru jäne äleumettık baǧdarlamalar qory». Jaŋadan qūrylǧan ūjym aldaǧy uaqytta älemdık deŋgeide öner körsetetın, ūlttyq erekşelıgı aiqyn jaŋa bi repertuaryn qalyptastyrmaq. Qoiylymdardy sahnalauǧa äigılı şeberler jūmyldyryldy. Sonymen, mereke qarsaŋynda ötetın «Astana Ballet» horeografiia ūjymynyŋ tūsaukeser konsertınde qala qonaqtary ozyq dästürlı älem halyqtarynyŋ bilerın tamaşalaidy.
Uyz lebız
Janar Kolbachaeva, Astana künı merekesın ūiymdastyru komitetı ştabynyŋ media-top jetekşısı:
Astana – öner älemıne qadam basqan jas oryndauşylardyŋ, sazgerler men aqyndardyŋ asqaq armanyn ükılegen aru qala. Astana jaily änder asqaq armanǧa, ör maqsatqa, tuǧan jerge degen süiıspenşılıkke toly. Būl baiqau är ännıŋ mätınınen azamattyq-patriottyq tolǧanystar men jas qalaǧa degen ülken mahabatty sezındıru qajet.
Nūrbol Balapanov, «Än jüregım – Astana – 2012» baiqauynyŋ jüldegerı:
Būryn da baiqaularǧa qatysyp jürıp, jüldeger boldyq. Bıraq byltyrǧy «Än jüregım – Astana» baiqauynyŋ jönı bölek. Sebebı, būl – bärımızdıŋ jüregımızdıŋ törındegı, halyq arasynda aitylyp jürgendei armandar oryndalatyn qala. Mysaly, men Semei öŋırınıŋ tumasy bolsam da, osynda bılımmen qatar öner ızdep, Qazaq ūlttyq öner universitetıne tüstım. Oqi jürıp, jūmys ta taptym. Būdan artyq jas adamǧa ne kerek?!
Al, naqty baiqau jönınde ängımelesem, Diana ekeumız daiyndyqty keş bastadyq. Az uaqyttyŋ ışınde Qonysbai Äbılovtyŋ sözıne jazylǧan Tölegen Mūhamedjanovtyŋ «Astana keşı» änın jazdyryp, dodaǧa kırdık. Baiqau nätijesıne sol da äser etken siiaqty. Degenmen, ökınış joq, eŋ bastysy, önerımızdı qazylar alqasy men halyqtyŋ talǧam tarazysyna saldyq. Bır jaǧynan, ol önerımızdı ärı qarai şyndauǧa ülken stimul boldy. Osy tūrǧydan alǧanda, «Än jüregım – Astana» baiqauy – jas änşıler üşın ülken jarnama ıspettes.
Qaiyrymdy «Tılek aǧaşy»
Astana merekesınde qala tūrǧyndary mümkındıgı şekteulı balalardyŋ tılekterın oryndaityn bolady.
Elorda toiynda ötetın ıs-şaralardyŋ äleumettık maŋyzy zor. Mäselen, internattarda, qarttar men balalar üilerınde, sauda ortalyqtarynda qaiyrymdylyq aksiialary köptep ūiymdastyrylmaq. Sonyŋ bırı – «Tılek aǧaşy» dep atalatyn qaiyrymdylyq aksiiasy. Qalanyŋ eŋ basty sauda, oiyn-sauyq ortalyqtarynda arnaiy aǧaş otyrǧyzylady. Mümkındıgı şekteulı jandar öz tılekterı jazylǧan hattardy sol aǧaşqa jabystyrady. Al, ortalyqqa keluşıler älgı tılek-hattardy oqyp, qoldan kelgenşe öz järdemın beredı.
Astana qalasy Käsıpkerlık jäne önerkäsıp basqarmasynyŋ habarlauynşa, mūndai aksiialar «Mega Astana», «Saryarqa», «Han Şatyr», «Keruen», «Aziia Park» sauda ortalyqtarynda ötedı.
Aita ketken jön, qazırgı uaqytta elordada kämelettık jasqa tolmaǧan 1400 mügedek-bala tırkelgen. Aksiia jūrtşylyqtyŋ nazaryn balalardyŋ mäselesıne audaryp, äleumettık qorǧau salasynda memlekettık saiasatty tiımdı jüzege asyruǧa mümkındık bermek.
Şuaqty qaladaǧy seruen
Astana qalasynyŋ 15 jyldyq mereitoiyn merekeleu aiasynda 6-7 şılde künderı «Qazaq elı» monumentı alaŋynda «Şuaqty qala» halyqtyq seruenı ötedı.
Ekı kün boiy qala tūrǧyndary men qonaqtary bıregei «qala ışındegı qalaǧa» bas sūǧyp, merekelık järmeŋke, oiyn-sauyq attraksiondary, meiramhanalar, zamanaui öner körmelerı, sondai-aq, kündızgı jäne keşkı konserttık baǧdarlamany tamaşalai alady. Aşyq aspan astyndaǧy sahnada klassikalyq, djaz jäne estrada janryndaǧy tanymal ärtıster än men jyrdan şaşu şaşpaq. Sonymen qatar, osy keşte ürmelı jäne halyq aspaptar orkestrlerı de öz önerlerın ortaǧa salady. Mereke qonaqtary dästürlı türkı äuenderı men djaz janrynyŋ keremet tuyndylarynyŋ kuäsı bolady. Tanymal qazaq estradasy jūldyzdarynyŋ qatysuymen ötetın «Estradalyq marafon» keşkı baǧdarlamanyŋ körıgın odan ärı qyzdyrmaq. Sondai-aq, salauatty ömır saltyn ūstanatyn balalar üşın «Şytyrman», «Qūzar şyŋ», «Taiǧanaq futbol», «Gladiatorlyq şaiqastar», «Töbeşık» sekıldı türlı attraksiondar jūmys ısteidı. Tıptı, jaŋadan attraksiondar aşylady dep josparlanuda. «Segway» – ekı döŋgelektı özı jyljityn samokat pen «Up-Wing»- qarǧudy küşeitetın aiaqqa arnalǧan arnaiy bekıtkış köpşılıktı qyzyqqa batyratyny sözsız. Eske sala keteiık, merekelık seruen elorda aspanyndaǧy erekşe otşaşumen aiaqtalady.
Yrysty Jalǧasbai
Kıtap festivalıne kelıŋızder
Mereke qarsaŋynda Abai eskertkışı aldynda osyndai ataumen kıtap jäne poeziia festivalı ötedı. Festival oqyrmandardyŋ bılıktılıgın arttyryp,balalar men jasöspırımderdıŋ kıtap oquǧa degen şynaiy ynta-jıgerın qalyptastyrudy közdeidı.
Ūiymdastyruşylardyŋ pıkırınşe, joba elordalyqtardyŋ kıtap oquǧa degen qajettılıgın arttyrady. Qazaqstandyq jazuşylardyŋ üzdık şyǧarmalaryn nasihattauǧa mümkındık beredı.
Festival baǧdarlamasyna säikes qyzyqty ziiatkerlık jarystar, aqyndar baiqauy ötedı dep kütılude. Sondai-aq, arnaiy ūiymdastyrylatyn kıtap järmeŋkesınen qala tūrǧyndary özderı ūnatqan kıtaptardy ala alady. Şaraǧa jas aqyndar, «Şabyt» halyqaralyq jastar şyǧarmaşylyǧy festivalınıŋ jeŋımpazdary men laureattary, mektep oquşylary men studentter qatysady.
Gülmira AIMAǦANBET