Mädeniet

QYZDYŊ KÖRKI – ÄŞEKEI

būiymdar

Qazaqtyŋ qalyptasqan tamaşa salty bar. Qyz balanyŋ säbilık erkelıgı qalyp, boijete bastaǧanda jeŋgelerı seltigen şaşyn jıŋışke etıp örıp, köilegınıŋ öŋırıne tana, monşaq taǧyp beredı. Qyzynyŋ es jiyp, etek jinap qalǧan belgısıne anasy da quanyp, dastarqan jaiyp atap ötedı eken. Ata dästürımız būl künde zaman talabyna sai jaŋa mazmūnǧa ie boldy deuge bolady. Jas ūrpaq özge jūrttyŋ jyltyraq, arzanqol äşekeilerıne äues bolmai, öz halqynyŋ zergerlık dästürıne qanyǧyp ösetın bolady. Boijetken äpkelerınıŋ ızıne erıp jürgen jetkınşek qyzdarymyz da özderınıŋ jasyna qarai ūlttyq naqyşpen jasalǧan äşekei būiymdardy taǧyp, kelbetıne körık qosa alady. Alǧaşqy balalar ūlttyq zergerlık būiymdarynyŋ brendı «Amina Jewels Kazakhstan» qūrylǧanda osy maqsatty közdegen edı.

Osydan bırneşe jyl būryn Qyrym Altynbekov, Berık Älıbai, Aman Mūqajan, Serjan Başirov, Mūrat Düisenov, İlia Kazakov, İkram Rafikov, Zufar Iýldabaev, Serıkqali Kökenov siiaqty altyn qoldy şeberler Ämina Şoqparovanyŋ ideiasyn qoldap, jaŋa joba qanat qaqqan edı. Ol turaly Ämina bylai deidı: «Adamnyŋ talǧamyn bala jasynan tärbielegen dūrys. Būl halyq tärbiesınıŋ bır qyry – zergerlık būiymdardy taǧa bıluıne de qatysty mäsele. Qyz balanyŋ taqiiasyna  ükı taǧyp, asyl tastarmen,  tana-monşaqtarmen zerlep, būrymyna şaşbau bailauynyŋ da mänı bar. Zamanǧa sai saltymyz jaŋǧyrsa da ädemılıkke degen qūştarlyq sanamyzda qalyp qoidy. Türlı zergerlık zattardyŋ arasynda saqina, bılezık, tūmar, öŋırjiek sekıldı taǧy da basqa äşekei-üşekeilerge degen sūranys artyp keledı. Osyndai altyn-kümısten jasalǧan būiymdar jasöspırım qyzdarymnyŋ da boiynan tabylsyn degen köptegen analardyŋ nietı şeberler arasynan qoldau tapty. Suretşı-restavrator, saq eskertkışterın qalpyna keltıruşı Qyrym Altynbekov – bızdıŋ şeberlerımızdıŋ köşbasşysy. Kümıs, süiek, kiız, türlı tastardan äşekei zattaryn jasaityn müsınşı, zerger ärı pedagog Serjan Başirov ta – temırden tüiın tüietın şeber. Onyŋ tuyndylary Varşavada Aziia jäne Mūhit elderı muzeiınde, Mäskeudegı Şyǧys halyqtarynyŋ mūrajaiynda,
Nazarbaev  ortalyǧynda  saqtauly  tūr­ǧanyn aitqym keledı. Aty belgılı ısmerler men suretşılerdıŋ ūlttyq mädenie­tı­mızdıŋ nasihattaluyna atsalys­qany menı quantty».

Ärine, balalarǧa osyndai būiymdardyŋ qalai jasalatynyn körgennıŋ özı qyzyq. Osy maqsatta ataqty zergerler jasöspırımderge şeberlık sabaqtaryn da ötkızdı. Olar äp-sätte şeberlerdıŋ qolqanatyna ainalyp, türlı  būiymdardyŋ qalai jasalatynyna qanyqty. Mūndai sabaqtarǧa qatysqan balalar qazaq qolönerıne, mädenietı men dästürıne beijai qaramaityn bolady. Altyn qoldy ısmerler de osy jastardyŋ arasynan şyǧady.

Qalalyq «Käsıpkerlık saladaǧy jetıstıkterı  üşın» baiqauynyŋ jeŋımpazy Ämina Şoqparovanyŋ ūiymdastyruymen ötkızıletın körme-järmeŋkeler ūlttyq mädenietımızdıŋ janaşyrlary arasynda qoldau tauyp keledı. Järmeŋke-körme barysynda jas önerpazdardyŋ da şyǧarmaşylyǧyn därıptep, olardy halyqqa tanytuda ızgı ıster jalǧasyn tabuda.

Qymbat metaldardan jasalyp, asyl tastarmen bezendırılgen qolöner tuyndylaryn satudyŋ erekşelıgı bar. Qalyptasqan dästürge özgerıs engızıp  ūlttyq mänerge ikemdep türlı keşter ötkızıp jürmız. Ondaǧy maqsatymyz halqymyzdyŋ mūrasyn därıpteu bolsa, şeberlerdıŋ tuyndylaryn nasihattau arqyly asyl zattardyŋ iesın tabuyna da septıgımız tiedı, deidı Ämina Şoqparova.

 

Aigül UAISOVA

 

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button