Мұсылман қауымы ораза ұстайтын қасиетті Рамазан айы басталды. Елорданың Қоғамдық денсаулық сақтау басқармасы мамандары осы кезеңде тамақ қандай болуы керек және қандай өнімдерден бас тарту керектігі туралы айтты.
Ең алдымен, ораза денсаулыққа зиян келтірмеуі керек екенін атап өткен жөн. Ораза – үлкен дайындықты талап ететін физикалық және рухани тәжірибе. Егер сіз физикалық тұрғыдан сау немесе денсаулығыңызға сенімді болмасаңыз, дәрігерлермен кеңескен жөн: ауруларыңызды талқылап, дәрігер ұсынатын емдеудің ықтимал баламаларын зерттеңіз.
Физиологиялық тұрғыдан организм соңғы тамақтанудан кейін шамамен 8 сағаттан соң, яғни ішекте қоректік заттардың сіңуі аяқталғаннан кейін аштық күйіне енеді. Қалыпты жағдайда бауыр мен бұлшықеттерде гликоген ретінде сақталатын глюкоза – организм үшін негізгі энергия көзі. Ораза кезінде глюкоза қоры тез жұмсалады, ал келесі энергия көзі – май. Ұзақ аштық күйінде ғана (бірнеше аптаға дейін) организм ақуыздардан энергия алады.
Рамазан оразасы тек таңнан кешке дейін жалғасатындықтан, таң атқанға дейін және күн батқаннан кейін ағзаны энергиямен қамтамасыз етудің үлкен мүмкіндіктері бар. Бұл глюкозаны қабылдаудан майға біртіндеп ауысуды қамтамасыз етеді және бұлшықет ақуызының шығынын болдырмайды. Ағза энергиясын толықтыру үшін майды қолдану бұлшықеттерді сақтай отырып, салмақ жоғалтуға ықпал етеді және ақырында холестеринді төмендетеді. Сонымен қатар, бұл қант диабетін бақылауға және қан қысымын төмендетуге әкеледі. Детоксикация процесі де жүреді, өйткені дене майларының токсиндері ериді және жойылады. Бірнеше күн ораза ұстағаннан кейін эндорфин деңгейі жоғарылайды, бұл зейінді және жалпы психикалық жағдайды жақсартады.
Өміршеңдікті сақтау үшін қажетті қоректік заттармен, тұзбен және жеткілікті сумен теңдестірілген тамақтану маңызды. Бұл айда тамақтану қалыпты және мүмкіндігінше қарапайым болуы керек. Ұзақ уақыт ораза ұстауды ескере отырып, баяу сіңетін тағамдарды, соның ішінде құрамында жасұнық бар тағамдарды тұтыну керек. Баяу сіңетін тағамдардың энергиясы 8 сағатқа, ал тез сіңетін тағамдардың энергиясы 3-4 сағатқа жетеді.
Баяу сіңетін тағамдар – құрамында күрделі көмірсулар бар тағамдар: дәндер мен тұқымдар – арпа, бидай, сұлы, тары, жарма, бұршақ, жасымық, еленбеген ұн, ұнтақталмаған күріш және т.б. Тез сіңетін тағамдар – құрамында бос, тазартылған көмірсулар бар тағамдар: қант, еленген ұн, мысалы, жоғары сортты ұн.
Құрамында жасұнық бар тағамдар: кебек, тұтас ұнтақталған бидай дәндері, тұқымдар мен дәндер, көкөністер, жүгері, шпинат, темірге бай қызылша жапырақтары, қабығы бар жемістер, бадам, кептірілген жемістер және т.б. Тұтынылатын тағам құрамында әр тағамдық топтағы тағамдар болуы керек: жемістер, көкөністер, ет/тауық еті/балық, нан/жарма және сүт өнімдері. Рационнан алып тастау маңызды: қуырылған, майлы тағамдар және құрамында қант көп тағамдар.
