ءومىر جولى قۇرىلىس سالاسىمەن باستالىپ, ساياحاتشىلىقپەن جالعاسىپ كەلە جاتقان تانىمال قۇرىلىسشى, بەلگىلى مەتسەنات, ۇلت تاريحىنىڭ, ۇلت رۋحانياتىنىڭ جاناشىرى ساپار ىسقاق مەرەيلى سەكسەن جاستىڭ سەڭگىرىنە قادام باستى. الەمنىڭ 145 ەلىندە بولعان, ساۋلەت ونەرىنىڭ بىرەگەي بىلگىرى, الەمنىڭ سيرەك كارتالارىن جيناۋمەن اۋەستەنەتىن دارا تۇلعانىڭ بۇگىنگى ومىردەن تۇيگەنى كوپ. كۇللى دەشتى قىپشاققا ورتاق تاريحتى, ورتاق دۇنيەتانىمدى جاڭعىرتۋدى كوزدەگەن زەرتتەۋشىلەردىڭ «بابالار ىزىمەن» اتتى ەكسپەديتسياسى ەلىمىزدىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ ءبىر تارماعى ىسپەتتى.
– دامىعان ەۋروپا مەن امەريكادا ادامنىڭ باستى قۇندىلىعى – ەل كورۋ, جەر تانۋ. ال ءبىزدىڭ قازاقتىڭ كوپشىلىگى ولگەنشە دۇنيە جيىپ, ەش قىزىعىن كورمەي كەتە بەرەدى. ءسىزدىڭ قۇندىلىعىڭىز قانداي؟
– مەن بۇل پىكىرىڭىزبەن كەلىسپەيمىن. ءبىزدىڭ بابالارىمىز كوشپەندى حالىق بولعان. ولار التايدان ەۋروپانىڭ ورتالىعىنا, امەريكا قۇرلىعىنا دەيىن جەتتى. سوندىقتان ءبىزدىڭ بابالارىمىز اۋەلدەن, ون مىڭ جىل بۇرىن, كۇللى دۇنيەنى ارالاعان. 2016 جىلدان بەرى قاراي بابالارىمىزدىڭ قاي جەرگە بارعانىن, قاي جەردە ءىزى قالعانىن تەكسەرۋ رەتىندە ارنايى ەكسپەديتسيا ۇيىمداستىرىپ, 50-دەن استام ەلدە بولدىق. مەن بابالارىمىزدىڭ قانشاما جەردە تۇلپارلارىنىڭ تۇياعىنىڭ ءىزى قالعانىنا, 23 ەلدىڭ تاعىندا وتىرعانىنا قاراپ تاڭعالامىن. ءبىز قازاقتىڭ تاريحىن ءالى دە دۇرىس زەرتتەي الماي جاتىرمىز. كەڭەس وداعىنىڭ كەزىندە شەكارامىزدى جاۋىپ تاستادى. جۇرت ەل تانىپ, جەر كورۋگە شىعا الماي قالدى. تاۋەلسىزدىك بىزگە وسى مۇمكىندىكتى قايتا سىيلادى. قازىر قازاق حالقى الەم كەزىپ, قانشاما ەلدە ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. امەريكانىڭ وزىندە 40 مىڭعا جۋىق قازاق بار ەكەن. سوندىقتان بۇل قۇندىلىق قازاق حالقىنىڭ بويىندا بۇرىننان بار. ەندى مىنانداي وي تۋادى. شەتەلگە كىم نە ءۇشىن بارادى؟ بىرەۋ دەمالۋعا, بىرەۋ ەمدەلۋگە بارادى. ال ەندى بىرەۋ جەر كورەمىن دەپ بارادى. ەل تانيىن, تاريحىن بىلەيىن دەپ باراتىنداردىڭ سانى ءبارىبىر از. امەريكالىقتار جاستايىنان بيزنەسپەن اينالىسىپ, زەينەتكە شىققانشا الەم ارالامايدى. ال بىزدە كەرىسىنشە. جاس كەزىندە جەردىڭ ءبارىن ارالايدى. امەريكالىقتار زەينەتاقىلارىنا الەم ارالاسا, ءبىزدىڭ ۇلكەندەر زەينەتاقىسىن بالالارىنىڭ يگىلىگىنە جۇمسايدى. مەنىڭشە, بۇل – ۋاقىتشا قۇبىلىس. ءبىز باسقا ەلدىڭ جاقسى ادەتىن دە, جامان ادەتىن دە بىردەن قابىلداپ الامىز. ەرتەڭ شەتەلدەگى بۇل ءۇردىس قازاقتارعا دا جەتەدى.
شىڭعىس حان قازاقتىڭ باباسى ەمەس
– وسى ۋاقىتقا دەيىن 145 ەلدە بولدىڭىز. «بابالار ءىزى» اتتى حالىقارالىق ەكسپەديتسيانىڭ ماقساتى قانداي؟
– مەن تۋريزممەن جاس كەزىمدە اينالىستىم. قازىر «بابالار ءىزى» ەكسپەديتسياسىمەن اتا-بابالارىمىز بارعان جەرلەرىن تۇگەندەپ ءجۇرمىن. ءيا, وسى ۋاقىتقا دەيىن 145 ەلدە بولىپپىن. بۇرىنىراق ەل كورەم دەپ بارعان ۋاقىتتا قاي ەلدىڭ قالاسى جاقسى, قاي ەل دەمالۋعا جاقسى دەپ ەلدى تاڭدايتىنبىز. ال قازىر مەندە ونداي كوزقاراس جوق. قاي ەلدە بابالارىمىزدىڭ ءىزى كوبىرەك قالدى دەپ قارايمىن. سونىڭ ىشىندە مىسىردا بابالارىمىزدىڭ ءىزى وتە كوپ. سوڭعى كەزدە تاريحىمىزدا شىڭعىس حاننان ۇلكەن ادام بولماعانداي, شىڭعىس حاندى بابا ساناپ ءجۇرمىز. شىڭعىس حان – موڭعولدىڭ باباسى, ال ءبىز تۇرىكتەرمىز. قازىر قازاقتا ەكىنىڭ ءبىرى تاريحشى. وتىرىكتى شىنداي سوعادى. موڭعولداردى تۇرىكتىڭ تۇقىمىنا جاتقىزىپ ءجۇر. شىن مانىندە موڭعولداردىڭ ءتىلى مەن ءدىنى بىزدىكىنە مۇلدەم ۇقسامايدى. ايتايىن دەگەنىم, شىڭعىس حان 1219 جىلى ورتا ازياعا كەلىپ شابۋىل جاسادى. سوعىس اشۋعا ءبىر سىلتاۋ كەرەك بولىپ, مىڭداعان ساۋداگەرىن قازاق جەرىنە جىبەردى. ال ولاردىڭ كەلۋ ماقساتى ساۋدا ەمەس, حالىقتىڭ جاعدايىن, قامال سانىن زەرتتەۋ ەدى. قازاقتان شىڭعىس حانعا دەيىن دە, كەيىن دە نەبىر ۇلى تۇلعالار شىققان. شىڭعىس حان سول سوعىستا قانشاما قالالاردى كۇيرەتتى, قانشاما جازىقسىز جاننىڭ قانىن توكتى. پايدا تابۋ ءۇشىن ءۇش قالادان قۇل ساتاتىن بازار اشتى. بىرەۋى حيۋادا, ەكىنشىسى قىرىمدا, ءۇشىنشىسى داماسك ماڭىندا. سول جەردە ءبىزدىڭ بابالارىمىزدىڭ كوبى ساتىلدى. ولار كەيىن ساتىلىپ بارعان ەلدەرىنىڭ سۇلتانىنا دەيىن كوتەرىلدى. قايسارلىعىمەن, ەرجۇرەكتىگىمەن, باتىرلىعىمەن وسىنداي بيىك دەڭگەيگە جەتتى. سول كەزدە ارابيا, ۆيزانتيا, مىسىر, ۇندىستانعا جالدامالى اسكەر (ماملۇكتەر) كەرەك بولعان. التاي مەن دۋنايدىڭ اراسىن ول كەزەڭدە دەشتى قىپشاق دەپ اتاعان. سوندىقتان بابالارىمىزدىڭ كوبى داماسككە, مىسىرعا, دەليگە كەتتى. اسكەر قۇرامىندا ءجۇرىپ ەرلىكتەرىن دالەلدەگەن.
سوندا ءبىزدىڭ جەرىمىزگە ويران سالىپ, قالالارىمىزدى قيراتىپ, حالقىمىزدى قىرعان, قۇلدىققا ساتقان شىڭعىس حان قالاي ءبىزدىڭ بابامىز بولادى؟! 1250 جىلدان باستاپ مىسىردى قىپشاقتان شىققان 25 سۇلتان بيلەگەن. ولار 138 جىل بويى كۇللى اراب ەلىن باسقاردى. ءبىز قازىر بابالارىمىزدىڭ وسى ەرلىگىن ءالى دە تولىق زەرتتەپ, ناسيحاتتاپ جاتقان جوقپىز. ءبىزدىڭ بابالارىمىز ومىردە قۇل بولماعان. قۇلدىق مەنتاليتەت بىزگە شىڭعىس حاننان كەيىن عانا كەلدى. ونىڭ الدىندا بىزدە قۇلدىق مەنتاليتەت بولعان جوق. «قازاق» دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى – «ەركىن ادام» دەگەن ءسوز. 1219 جىلى جوشى حان قىپشاق دالاسىنا حان بولدى. 300 جىل ءبىز سونىڭ قاراماعىندا بولدىق. حانداردىڭ بارلىعى شىڭعىس حاننىڭ ۇرپاعىنان. 1219-دان 1848-گە دەيىنگى 600 جىلدا باسقا رۋ-تايپالاردان ءبىر حان بولعان جوق. وسى جاعداي حالىقتىڭ ساناسىندا «قۇلدىق مىنەز» قالىپتاستىردى. قازىر «قازاقتار ىنجىق, قازاقتار سونداي» دەپ ايتامىز. بۇل ءبىزدىڭ قانىمىزعا ءسىڭىپ كەتكەن. ويتكەنى حالىقتا «بىزدەن ءبارىبىر حان شىقپايدى» دەگەن وي بولدى. وسىنى ءبىلىپ تۇرىپ ءبىز شىڭعىس حان مەن جوشىنى بابامىز دەپ ماقتانىپ ءجۇرمىز. وكىنىشكە قاراي, «قۇلدىق پسيحولوگيا» بىزدە ءالى دە بار. مۇنى ءبىزدىڭ قانىمىزدان شىعارۋ ءۇشىن وتە كوپ ۋاقىت كەرەك. سوسىن دەموكراتيا قاجەت.
تاريح جەردە كومىلىپ جاتىر
– ءوزىڭىز ات باسىن تىرەگەن ەلدەرمەن قازاقستاندى سالىستىرعاندا, ءبىز قانشالىقتى تاريحى ساقتالعان, رۋحاني باي, مادەنيەتى جوعارى ەلمىز؟
– ەلىمىزدىڭ تاريحى وتە باي. اشىلماي جاتىر. جۇرتقا جەتپەي جاتىر. تاريح جەردە كومىلىپ جاتىر. ونى اشىپ جاتقان ارحەولوگتار. ارحەولوگيا سەنىڭ تاريحىڭدى دالەلدەيدى. كەيبىر تاريحشىلار ويىنا كەلگەنىن جازۋى مۇمكىن. ال فاكت تۇرعىسىنان تەك ارحەولوگيا دالەلدەيدى. ورىس ەلىنىڭ تاريحى 9-10-عاسىردان باستالادى. ال قازاقتىڭ تاريحى ءبىزدىڭ زامانىمىزعا دەيىنگى داۋىردەن, ساقتاردان باستالادى. عالىمدار ساقتاردىڭ تۇرىك تىلىندە سويلەگەنىن دالەلدەدى. ورىس زەرتتەۋشىلەرى تۇرىكتەردى تومەندەتۋ ءۇشىن ساقتاردى پارسى تىلىندە سويلەدى دەيدى. ال شىن مانىندە شىندىق باسقا. ودان بەرىدە عۇن ءداۋىرى, تۇرىك قاعاناتى دەپ كەتە بەرەدى. سوندىقتان ءبىز ءوزىمىزدى تاريحى ەرتە داۋىردەن باستالاتىن قىتاي, يرانمەن سالىستىرساق بولادى. مەن بيىل التىن وردانىڭ ەكىنشى استاناسى ساراي بەركەدە بولدىم. كەزىندە وزبەك حاندىعىنىڭ ۋاقىتىندا مۇندا 100 مىڭداي ادام تۇرعان. ول ۋاقىتتا پاريجدە تۇرعان ادامنىڭ سانى بۇدان از بولاتىن. بىزدە تاريحى ەرتەدەن باستالاتىن وتىرار, سىعاناق, تۇركىستان, تاراز سىندى قالالار بار. تاريحى از دەگەندە ەكى مىڭىنشى جىلدان باستالادى. تۇركىنىڭ جازۋى دا 5-عاسىردان باستالادى. قازبا جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە قانشاما «التىن ادام» تابىلۋدا. بيىل قاراعاندى وبلىسىنان پيراميدا تۇرىندە جاسالعان ۇلكەن قورىمدى كوردىم. ءبىرىنشى بولىپ اتتى ۇيرەتكەن دە, ۇزەڭگىنى ويلاپ تاپقان دا ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز. سوندىقتان قازاقتىڭ تاريحى تەرەڭدە جاتىر, ءالى زەرتتەۋ كەرەك. قازىر ءبىز قانشاما ەلدى ارالاپ, بابالارىمىزدىڭ مول تاريحىن بارلاپ ءجۇرمىز. مەن تاريحشى ەمەسپىن, بۇرىنعى قۇرىلىسشىمىن. مەنى وسىنداي ماقساتقا يتەرمەلەگەن – «قازاقتا ەل, تاريح, شەكارا بولماعان» دەگەن ءجيى ايتىلاتىن پىكىر. مەن «بابالار ءىزى» ەكسپەديتسياسى ارقىلى بۇل ءسوزدىڭ وتىرىك ەكەنىن دالەلدەگىم كەلدى.
– ەڭ العاشقى ەڭبەك جولىڭىزدى قۇرىلىسشىدان باستادىڭىز. ال قازىر ءبىر عانا استانانىڭ وزىندە قانشاما جاڭا عيمارات سالىنىپ جاتسا دا, قۇرىلىستا كوبىنە وزگە ۇلت وكىلدەرى كوپ. قازاق جاستارىنا بۇل سالا نەگە قىزىقسىز؟
– بۇل پىكىرىڭىزبەن كەلىسپەيمىن. قازىر قۇرىلىستا قازاق جاستارى كوپ. ءبىزدىڭ زامانىمىزدا از ەدى. 1965 جىلدارى حالىق «ەڭ اۋىر, ەڭ لاس جۇمىس» دەپ قۇرىلىسشى بولۋدى مەنسىنبەيتىن. بازارعا ساۋدا-ساتتىق جاساۋعا قىزىقپايتىن. ال بۇگىندە قۇرىلىستاعىلاردىڭ 90 پايىزى – قازاق جاستارى. قۇرىلىس قازاق ءۇشىن قيىن ماماندىق ەمەس. اۋىلدا دا, قالادا دا قۇرىلىس جۇمىستارى قارقىندى جۇرگىزىلىپ جاتىر.
قالادان قازاقتىڭ ءيىسى شىعۋى كەرەك
– ال جاھان كەزىپ جۇرگەندە ءبىزدىڭ قالالار مەن وزگە ەلدىڭ قالالارىنىڭ ارحيتەكتۋراسىن سالىستىراسىز با؟
– ارينە, سالىستىرامىن. قۇرىلىس سالاسى ەگەمەندىك العاننان كەيىن قارقىندى دامي باستادى. بۇرىن ەلىمىزگە سالاتىن ءاربىر عيماراتتى جوعارىدان سۇرايتىنبىز. قازىر بارلىعىنا ءوزىمىزدىڭ قولىمىز جەتتى. اسىرەسە, استانادا 20 جىلدىڭ ىشىندە وتە ەرەكشە عيماراتتار سالىندى. بۇل تەندەنتسيا ءارى قاراي جالعاسىن تاۋىپ جاتىر. بۇرىنعى ەسكى ارحيتەكتۋرا جاعىنان الىپ قاراساق, جەرىمىزدەگى كوپ قالالار شىڭعىس حاننىڭ ۋاقىتىندا قيرادى. ارينە, ەۋروپا قالالارىنىڭ ارحيتەكتۋراسى بىزگە قاراعاندا جوعارى. رەسەيدە تەك سانكت-پەتەربۋرگ قالاسى عانا ەۋروپانىڭ دەڭگەيىنە كوتەرىلدى دەپ سانايمىن. قالانىڭ وزىنەن قازاقتىڭ ءيىسى شىعىپ تۇرۋى كەرەك. قازاقتىڭ اريحيتەكتۋراسى كورىنىپ تۇرۋى قاجەت. ءبىزدىڭ قالالارىمىزدا مۇنداي قۇندىلىقتار از. سالعان عيماراتتارىمىزدىڭ بارلىعى – باتىس ستاندارتتارى. ءوزىنىڭ ءستيلى بار الەمدەگى جالعىز قالا – پاريج. لوندوننىڭ ورتالىعى مەن ريمدە دە ەل مادەنيەتىنىڭ نىشاندارى كورىنەدى. ال ەلوردامىزدا ۇلتتىق ناقىشقا نەگىزدەلگەن جەكە عيماراتتار بار. بىراق استانامىزدان تولىقتاي قازاقتىڭ ءيىسى شىقپايدى.
– ەستۋىمىزشە, ءوزىڭىز تۋعان امانگەلدى اۋدانىنا الەم كەرەمەتتەرىن توپتاستىرعان بىرەگەي نىسان سالىپ جاتىر ەكەنسىز. سول جايلى ايتىپ بەرسەڭىز…
– مەن تورعايدىڭ تۋماسى بولعاندىقتان ول جاقتا كوپ بولامىن. بىلتىر اۋدان اكىمىمەن كەزدەسىپ, اۋدانعا باسسەين سالىپ بەردىم. جەلتوقساننىڭ سوڭىنا قاراي بالالار اراسىندا العاشقى جارىس ۇيىمداستىرىلادى. شالعاي اۋدان بولعاندىقتان, امانگەلدىگە كوپ كوڭىل بولىنە بەرمەيدى. تورعايدا باسقا ەش جەردە جوق گەوگليفتەر بار. سودان وسى تاقىرىپتى كوتەرۋ ءۇشىن تۋريستىك نىسان سالۋ يدەياسى كەلدى. كوپ ەلدە بولعاندىقتان تورعايدى قاي جاعىنان جانداندىرام دەگەن وي بولدى. باسىندا ارحيتەكتۋرالىق پارك اشايىن دەدىم. كوپ ادامداردىڭ سونداي تاڭعالاتىن نىسانداردى مەكسيكاعا, افريكاعا بارىپ كورۋگە جاعدايلارى جوق. سوندىقتان الەمنىڭ ەڭ عاجاپ 12 نىسانىنىڭ كىشىگىرىم ماكەتى ورنالاسقان نىسان سالىپ باستادىق. ەڭ ءبىرىنشى ءتاج ماحال, سوسىن تاعى باسقا نىساندار. ونىڭ قاسىندا 5-6 ءنومىرلى قوناقۇي, 60-70 ورىندىق مەيرامحانا, ساقتاردىڭ مونشاسى جانە اكىمشىلىك عيمارات بولادى. شەتەلدەن كەلگەن نەمەسە قازاقستاندىق تۋريستەر تورعايلىق گەوگليفتەردى كورۋ ءۇشىن دە بارادى. ەندى ول جەرگە تۋريستەردى جەتكىزۋ جاعىن رەتتەپ, ۇشاقتار الايىق دەپ جاتىرمىز. جەرگىلىكتى حالىققا كىرۋ تەگىن بولادى. وسىنداي گەوگليفتەر پەرۋ دەگەن ەلدە بار. ول جاقتا 2 اەرودروم تۇر. ادامداردىڭ كەزەگى قالىڭ. ۇشاقتار بىرىنەن كەيىن ءبىرى ۇشىپ ارالاتادى. نەگە ءبىز سونى ىستەي المايمىز؟ مەن وسى ويىمدى بارلىق جەرگە ايتىپ شارشادىم. سوڭىندا ءوزىم ىستەمەك بولىپ شەشتىم. سوسىن تاعى دۇنيە جۇزىندە جوق 2 نىسان سالامىز قاسىنا. ءبىرىنشىسى – قىزعالداق فورماسىندا سالىناتىن مۋزەي, ەكىنشىسى – «قۇرمەت قابىرعاسى». ۇلى تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمدەرى جازىلاتىن قابىرعانىڭ ۇزىندىعى – 40 مەتر, بيىكتىگى – 5 مەتر. ەكى قابىرعانىڭ ورتاسىندا باسىندا التىن ادامى بار ۇلكەن باعانا تۇرادى. ءبىر جاعىنا سۇيەگى شەتەلدە قالعان تۇلعالاردىڭ ەسىمدەرى مەن سول جاقتىڭ توپىراعىن اكەلىپ قويساق, ەكىنشى جاعىنا قازاق دالاسىندا قايتىس بولعان تۇلعالارىمىزدىڭ ەسىمىن جازامىز. ارقايسىسىنىڭ اتىنىڭ استىنا 40ح60 كولەمىندەگى كاپسۋلا ورناتىپ, توپىراق سالامىز. بابالاردىڭ باسىنا جەتە الماعان كەز كەلگەن ەل وسى جەرگە كەلىپ تاعزىم جاسايتىن بولادى. مۇنداي جوبا ەشبىر ەلدە جوق. ۇلتىمىزدىڭ قايماقتارىنىڭ باسى ءبىر جەرگە جينالادى.
وقۋلىعىمىزدا جارتى تاريحىمىز جوق
– ءبىر سۇحباتىڭىزدا «قازاقستان تاريحى وقۋلىعىن قازاق تاريحى دەگەن اتاۋمەن قايتا جازىپ شىعۋ كەرەك» دەپسىز. وسى پىكىرىڭىزدەن ءالى تايعان جوقسىز با؟
– بارلىق سىنىپتىڭ قازاقستان تاريحى وقۋلىعىن قازاقشا, ورىسشا تۇگەل وقىدىم. ءبىزدىڭ جارتى تاريح جازىلماعان. ءوز تاريحىمىزدى مەكتەپ جاسىنداعى بالالارىمىزدان باستاپ دۇرىس وقىتۋىمىز كەرەك. تۇرىك قاعاناتى تۋرالى ماعلۇمات تىم از, جوقتىڭ قاسى دەپ ايتۋعا بولادى. تونىكوك, دەشتى قىپشاق تۋرالى دا سونداي. سوندا بۇل قانداي تاريح؟ ءبىر بايقاعانىم, قازاق, ورىس تىلىندەگى وقۋلىقتا تاريحتى ءۇستىرت, وتە از دەرەكتەرمەن بەرگەن. وسى ماسەلەنى كوتەرىپ, ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە دە حات جازدىم. «ءبارىن ىستەپ جاتىرمىز» دەپ جىلى جاۋىپ قويا سالادى. تۇك ىستەلىپ جاتقان جوق. وقۋلىقتاردىڭ ساپاسى سىن كوتەرمەيدى. ءبىز ايتپاساق, وقىتپاساق, بالالارىمىز ءوز تاريحىن قايدان بىلەدى؟!
– الەمگە تانىمال كومپوزيتور دجەنكينستى شاقىرىپ, قازاق مۋزىكاسىنا ۇلكەن لەپ اكەلدىڭىز. دجەنكينستى شاقىرۋىڭىزعا نە تۇرتكى بولدى؟
– 2003 جىلى بەلگىلى باقسى, قوبىزشى بابام تىلەپ اسپانتايۇلىنا ارناپ كونتسەرت ۇيىمداستىردىم. سول كونتسەرتكە لوندوندا تۇراتىن تانىمال سكريپكاشى مارات بەيسەنعاليەۆتى دا شاقىردىم. سوندا مارات ماعان: «ەگەر قازاقتىڭ مۋزىكاسىن ەۋروپاعا جەتكىزگىڭىز كەلسە, تانىمال كومپوزيتور كارل دجەنكينسكە ۇسىنىس جاسايىق» دەدى. بىردەن كەلىستىم. 2005 جىلى كارل كەلدى. الماتىدا, ەلوردادا قوناقتا بولدى. ارتىستەرىمىزبەن, مۋزىكامىزبەن تانىستى. قازاق ونەرى دجەنكينسكە بىردەن ۇنادى. مۋزىكا جازۋعا كەلىستى. سودان 3 ايدىڭ ىشىندە كارل 50 مينۋتتىق قازاق كۇيلەرىنە ارنالعان شىعارما جازىپ شىقتى. اتىن قوياردا «سارىارقا», «قازاقستان» دەپ بىرنەشە نۇسقا ۇسىندىق. سوسىن اعىلشىنشا جانە قازاقشا ايتىلعانعا تۇسىنىكتى «تىلەپ» دەگەن اتقا توقتادىق. تۇساۋكەسەرىن 2006 جىلى لوندوندا وتكىزدىك. سودان باستاپ كارل دجەنكينسپەن تىعىز قارىم-قاتىناستامىز. كەيىن وركەسترعا ارناپ «سارى قىز» دەگەن مۋزىكا جازدى. وسىلايشا قازاق مۋزىكاسىن دۇنيە ءجۇزى تانىدى دەپ تولىق ايتا الامىن. ول كىسىنىڭ ديسكىلەرى الەمنىڭ بارلىق ەلىنە تارالعان. نەگە شەتەلدىك كومپوزيتوردى تاڭدادىم؟ ويتكەنى ءبىز قانشا جەردەن شەتەل ساحناسىندا ۇلتتىق دومبىرامەن كۇي شەرتسەك تە, ونى ولار ءبارىبىر وزدەرىنىكىندەي قابىلداي المايدى. ال وزدەرىنىڭ كلاسسيكا جانرىندا شىرقالعان قازاق مۋزىكاسىن ەۋروپا ادامدارى بىردەن تۇسىنەدى.
