استانا تويىن ايشىقتايتىن ءتۇرلى سپورتتىق جانە مادەني شارالار لەگى وتكەن اپتا سوڭىندا مارەسىنە جەتتى. ەلوردالىقتار جانە قالا قوناقتارى ءى حالىقارالىق جەكپە-جەك ونەرى فەستيۆالىن, بۇقارالىق ۆەلوجارىستى, ۇستەل تەننيسىنەن «Astana cup – 2015» مارافونىن, «ەكسپو-2017 جەڭىسكە جەتەلەيدى» جانە «استانا – ەسىرتكىسىز قالا» اكتسيالارى اياسىنداعى سارىارقا اۋدانىنداعى اۋلا كلۋبتارى اراسىندا شاعىن فۋتبولدان جانە باسكەتبولدان جارىستى, ءىىى حالىقارالىق «ساحنادان سالەم» تەاتر فەستيۆالىن, «ناز» مەملەكەتتىك بي تەاترىنىڭ كونتسەرتىن تاماشالادى.
جەكپە-جەك جامپوزدارى
«داۋلەت» سپورت كەشەنىندە وتكەن ءى حالىقارالىق جەكپە-جەك ونەرى فەستيۆالى ەلىمىزدىڭ عانا ەمەس, رەسەي, اقش, جاپونيا, وڭتۇستىك كورەيا, چەحيا مەملەكەتتەرىنىڭ ەڭ ۇزدىك سپورتشىلارىن جينادى. ولاردىڭ قاتارىندا بەلگىلى گولليۆۋد جۇلدىزى, ايكيدو ايكيكايدان 7 دان يەگەرى ستيۆەن سيگال, اكتەر, كاسىپقوي سپورتشى, «بوكس الەمى» مەن «قاھارماندار ەلى» تەلەجوبالارىنىڭ جۇرگىزۋشىسى سەرگەي باديۋك, ەرەجەسىز جەكپە-جەكتەن بىرنەشە دۇركىن الەم چەمپيونى باتۋ حاسيكوۆ بولدى.
ايكيدو, دجيۋ-دجيتسۋ, كاپوەيرا, بۋدزينكان, تاي بوكسى, كاراتە گودزيۋ-ريۋ, شين كالي, كەندو, تاەكۆوندو, ۆين-چۋن, شاولين, قويان-قولتىق ۇرىس سەكىلدى سپورتتىڭ 12 تۇرىنەن ۇيىمداستىرىلعان جەكپە-جەكتەردىڭ ارقايسىسىندا وسى سپورت تۇرلەرىنىڭ مايتالماندارى ونەر كورسەتتى.
ماسەلەن, كورەرمەندەر ايكيدودان (8 دان) جانە ايكي-دجيتسۋدان (5 دان) قارا بەلدىك يەگەرى, الەمدەگى ەڭ ۇزدىك جەكپە-جەك ونەرىنىڭ تالىمگەرى اتاعى بار براتيسلاۆ ءستايتيچتىڭ, دجيۋ-دجيتسۋدان بۇكىل جاپوندىق حالىقارالىق فەدەراتسياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىسى جانە باسشىسى الەكس كۋنيننىڭ, اشا كاپوەيرادان حالىقارالىق مەكتەپتىڭ باسشىسى, تۇتاس الەمدە 25 مىڭنان استام شاكىرت تاربيەلەپ جاتقان ماركوس انتونيو دا سيلۆانىڭ, تاەكۆوندو شەبەرى, وڭتۇستىك كورەيا, جاپونيا جانە قىتاي قۇراماسىن وليمپيادا ويىندارىنا دايىنداپ جاتقان كيم گي بوكتىڭ, ۋشۋ-ۆين-چۋننان قىتايلىق مەكتەپ وكىلى, وسى سپورت تۇرىمەن 35 جىلدان بەرى اينالىسىپ, كوپ مارتە چەمپيون اتانعان لي حانگ چەونگتىڭ شەبەرلىگىنە قول سوقتى.
سونداي-اق, 495 جىلى ورتالىق قىتايدا قۇرىلعان بۋددالىق شاولين موناستىرى موناحتارىنىڭ دەلەگاتسياسى دا فەستيۆال قوناعى بولدى.
قازاقستاندىق سپورتشىلار تاي بوكسى مەن قويان-قولتىق ۇرىستى قالاي مەڭگەرگەندەرىن كورسەتتى. اتالعان جەكپە-جەك تۇرلەرىنىڭ جەرگىلىكتى فەدەراتسياسىنىڭ تاربيەلەنۋشىلەرى جوعارى شەبەرلىك تانىتتى.
شارشى كىلەمدە ءوزارا كۇش سىناسقان قوناقتار وقۋشىلار سارايىندا شىعىس جەكپە-جەكتەرىمەن اينالىسىپ جۇرگەن وقۋشىلارعا شەبەرلىك ساباقتارىن وتكىزدى. ستيۆەن سيگال قازاقستاندا مەكتەپ اشۋعا نيەتى بارىن جەتكىزدى.
ەلوردالىقتار ەرشىككە وتىردى
ەلوردادا 2008 جىلدان بەرى استانا كۋبوگى ءۇشىن ۇيىمداستىرىلىپ كەلە جاتقان ۆەلوجارىس كەزەكتى مارتە وتكىزىلدى. بۇقارالىق ۆەلوجارىسقا «استانا» ۆەلوكومانداسىنىڭ مايتالماندارى, ەسترادا جۇلدىزدارى, مادەنيەت قايراتكەرلەرى, قوعامدىق ۇيىمدار وكىلدەرى, قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارى قاتىستى.
«سالتانات سارايىنىڭ» الدىنان باستاۋ الىپ, «استانا-ارەنا» ستاديونىنىڭ الدىندا مارەسىنە جەتكەن ۆەلودودا 4600 مەتر قاشىقتىققا سوزىلدى. مارە سىزىعىن ءبىرىنشى بولىپ كەسىپ وتكەن قاتىسۋشىلارعا ۆەلوسيپەد, نوۋتبۋك جانە تەلەديدار سىندى باعالى سىيلىقتار تابىس ەتىلدى. ۆەلوجارىسقا ەڭبەكتەگەن بالادان ەڭكەيگەن قارياعا دەيىن قاتىستى دەپ ايتۋعا تۇرادى. ماسەلەن, ەڭ جاس قاتىسۋشى – ءۇش جاسار الينا اليقىزى, ەڭ ەرەسەگى 68 جاستاعى جاقسىباي ايىمبەتوۆ اقساقال بولدى.
ۆەلوجارىس بارىسىندا كورەرمەندەر اراسىندا ويىندار ۇيىمداستىرىلادى. قر ۆەلوسپورت فەدەراتسياسى «استانا» ۆەلوكومانداسىنىڭ بەلدى مۇشەلەرىنىڭ قولتاڭباسى جازىلعان فۋتبولكالاردى سىيلادى. كونتسەرتتىك باعدارلاما جينالعانداردىڭ كوڭىلىن كوتەردى.
شاراعا قاتىسۋشىلاردىڭ اراسىنان تابىلعان استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ەرمەك امانشاەۆ «بۇگىنگى كۇنى قالامىزدا ۆەلوسپورت وتە تانىمال سپورت تۇرىنە اينالدى. جارىسقا ءۇش مىڭنان استام ادامنىڭ قاتىسۋى – سونىڭ ايقىن دالەلى. جالپى, مەملەكەت باسشىسىنىڭ قولداۋىنىڭ ارقاسىندا بۇگىندە ەلوردادا بارلىق سپورت تۇرلەرى قارقىندى دامىپ كەلەدى. الدا كەلە جاتقان استانا كۇنىمەن بارشاڭىزدى قالا اكىمىنىڭ اتىنان قۇتتىقتايمىن» دەپ, ىزگى لەبىزىن ءبىلدىردى.
تالايدى بەتتەستىرگەن تۋرنير
«الاۋ» مۇز ايدىنى سارايىندا وتكەن ۇستەل تەننيسىنەن «Astana cup – 2015» مارافونىنا قاتىسۋشىلاردىڭ سانى ارتىپ كەلەدى. جارىستىڭ جۇلدە قورى دا قوماقتى. ماسەلەن, بىلتىر تۇڭعىش رەت وتكىزىلگەن مارافونعا مىڭنان استام ادام قاتىسىپ, جەڭىمپازدار ءبىر ميلليون تەڭگە كولەمىندەگى اقشالاي سىيلىقتى ەنشىلەگەن.
بيىل تۋرنير ءادىبى ءبىرشاما وزگەردى دەمەسەك, جۇلدە قورى سول مولشەردە ساقتالدى. جارىس وليمپيادالىق جۇيە بويىنشا وتكىزىلدى. وندا ەرلەر مەن ايەلدەر ءوز توپتارىندا باسەكەگە ءتۇستى. جاس مولشەرىنە دە شەكتەۋ قويىلمادى. بۇل سپورت ءتۇرىن اۋەسقويلىق دەڭگەيدە مەڭگەرىپ, ۇلتتىق قۇراماعا كىرمەيتىن, رەسمي تۋرنيرلەر مەن چەمپيوناتتارعا قاتىسپاعان ادامدار عانا جارىسقا قاتىستىرىلدى.
جارىس بارىسىن ايتا كەتسەك, 1/8 فينالىنا جولداما العان 16 ادامعا جازعى ورتالىققا تەگىن كىرۋگە سەرتيفيكاتتار تاراتىلدى. شيرەك فينالعا وتكەن 8 قاتىسۋشىعا دا وسىنداي سىيلىقتار ۇلەستىرىلدى. جارتىلاي فينالدا جولى بولماعاندارعا «الاۋ» مۇز ايدىنى سارايىنىڭ فيتنەس كلۋبىن ءبىر اي بويى پايدالانۋعا ابونەمەنت بەرىلدى. ال بۇل كەزەڭدە جەڭىسكە جەتكەندەرگە 2 ايلىق ابونەمەنتكە قول جەتكىزدى. ءبىرىنشى ورىن يەگەرى قارجىلاي سىيلىقپەن قوسا مۇز سارايىندا ءبىر جىل بويى ارمانسىز سىرعاناۋعا مۇمكىندىك الدى.
بۇل مارافونعا تۇڭعىش رەت قاتىسقان جاس اقىن ولجاس قاسىمدى سوزگە تارتتىق. «ءاپ-ساتتە ەكى ادامدى جەڭىپ, ۇشىنشىسىنەن جەڭىلدىم. بىراق, وكىنىش جوق. ەڭ باستىسى, ۇلكەن دوداعا كىرىپ, بۇل سپورت تۇرىنەن تاجىريبە جيناقتادىم. بۇعان قوسا, جارىس بارىسىندا ونەرپازداردىڭ ونەرى قۇلاق قۇرىشىمدى قاندىردى. وسىنداي اتموسفەرادا سپورتپەن اينالىسقاننىڭ ءوزى عانيبەت ەكەن. جالپى, بۇل ءتۋرنيردىڭ بەرەرى مول. تەننيس جارىسىندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندار دا وينادى. اياق-قولىندا كەمىستىگى بولسا دا ولار ويىن ويناپ, سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاپ جۇرگەندە ون ەكى مۇشەمىز ساۋ ءبىزدىڭ سپورتپەن شۇعىلدانباعانىمىز قالاي دەگەن وي كەلدى. ءار قالادان كەلگەن قاتىسۋشىلارمەن تانىسىپ, ءبىلىسىپ قالدىق. الايدا, وسى جارىس جىلىنا ءبىر-اق رەت ۇيىمداستىرىلادى. مەنىڭشە, بۇل از. جىلىنا ەڭ قۇرىعاندا ءۇش-ءتورت مارتە ۇيىمداستىرىلسا, نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى» دەيدى ول.
بالعىن سپورتشىلار باسەكەسى
ءبىر اپتاداي ۋاقىتقا سوزىلعان «ەكسپو-2017 جەڭىسكە جەتەلەيدى» جانە «استانا – ەسىرتكىسىز قالا» اكتسيالارى اياسىنداعى سارىارقا اۋدانىنداعى اۋلا كلۋبتارى اراسىندا شاعىن فۋتبولدان جانە باسكەتبولدان جارىس جالپى العاندا 70 كوماندانىڭ باسىن قوستى. اسىرەسە, شاعىن فۋتبول كوماندالارىنىڭ قاراسى مول بولىپ, ەلۋگە دەيىن جەتتى. ال, باسكەتبولدان جيىرما كوماندا جينالدى.
تۋرنير قورىتىندىسىندا شاعىن فۋتبولدان بالالار توبىنىڭ (7-13 جاس) اراسىندا «مارعۇلان» كومانداسى توپ جاردى. جاسوسپىرىمدەر توبىندا (14-17 جاس) «188» كومانداسى جەڭىسكە جەتتى.
باسكەتبولدان دا قىزداردان قۇرالعان «مارعۇلان» كومانداسىنا تەڭ كەلەر ەشكىم تابىلمادى. ال, ۇلدار اراسىندا «جىلاۋىقتارعا» قارسىلاس شاق كەلمەدى.
بۇل جارىستارعا دەمەۋشى بولعان «استانا ەكسپو-2017» ۇلتتىق كومپانياسى اتىنان سىيلىقتار ۇلەستىرىلدى. ماراپاتتاۋ ءراسىمىن كومپانيانىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى سالتانات راحىمبەكوۆا جۇرگىزدى. بۇعان قوسا, «ۇزدىك ويىنشى», «ۇزدىك قورعاۋشى», «ۇزدىك شابۋىلشى» جانە «ۇزدىك قاقپاشى» اتانعانداردى قر سپورت شەبەرى, «استانا» باسكەتبول كلۋبى مەن قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ كاپيتانى رۋستام ەرعاليەۆ پەن حالىقارالىق دارەجەدەگى تورەشى اينار احمەيلوۆ ماراپاتتادى. سارىارقا اۋدانىنىڭ اكىمى ەرماعامبەت بولەكباەۆ ءسوز سويلەپ, جينالعانداردى استانا كۇنىمەن قۇتتىقتادى.
سونداي-اق, بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر اراسىندا سۋرەت سالۋ بايقاۋى ۇيىمداستىرىلدى. №1 بالالار مەكتەبىنىڭ ونەر ۇجىمدارى مەرەكەلىك كوڭىل-كۇي سىيلادى.
ساحنادان جولدانعان سالەمنىڭ ساباعى
ماسكەۋ گۋبەرنيالىق تەاترىنىڭ «سيرانو دە بەرجەراك» دراماسىمەن شىمىلدىعىن تۇرگەن ءىىى حالىقارالىق «ساحنادان سالەم» تەاتر فەستيۆالى س.مۇقانوۆ اتىنداعى سولتۇستىك قازاقستان وبلىستىق قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترىنىڭ «قارا شەكپەن» قويىلىمىمەن جابىلدى.
فەستيۆالدى اشقان سپەكتاكلدى ەلورداعا رەسەي حالىق ءارتىسى سەرگەي بەزرۋكوۆ الىپ كەلدى. ساراپشىلار اراسىندا بولعان بەلگىلى تەاتر مامانى ەركىن جۋاسبەكتىڭ پىكىرىنشە, رۋحاني شارانىڭ ءمان-ماڭىزىن ناقتى وسى قويىلىم ارتتىرا ءتۇستى. درامانىڭ باستى ەرەكشەلىگىن دە ايتا كەتسەك, ونى كورۋ قابىلەتى ناشار جانە زاعيپ جاندار تيفلوكوممەنتاتور قۇرىلعىسىنىڭ كومەگىمەن تاماشالاي الدى.
تاعى ءبىر شەتەلدەن كەلگەن ونەر ۇجىمى – ءتبيليسيدىڭ ا.گريبوەدوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترى ەلوردالىق كورەرمەننىڭ نازارىنا لەۆ تولستويدىڭ پوۆەسى نەگىزىندە «حولستومەر. يستوريا لوشادي» سپەكتاكلىن شىعاردى. ۋاقيعا جەلىسى قويىلىمنىڭ باستى كەيىپكەرلەرى – الا ازبان جانە سابىرلىق, جومارتتىق جانە توزىمدىلىك ۇلگىسىن كورسەتكەن حولستومەر بەينەسى ارقىلى ءوربيدى.
فەستيۆالگە قاتىسقان ەلىمىزدەگى تەاترلارعا كەلسەك, م.اۋەزوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق دراما تەاترى يران عايىپتىڭ «قورقىتتىڭ كورى» دراماسىن ۇسىندى. تەاتر ديرەكتورى ەرلان ءبىلالدىڭ ايتۋىنشا, فەستيۆالدى ۇيىمداستىرۋشىلار ءدال وسى قويىلىمدى اتتاي قالاپ العان. ايتا كەتەتىن جايت, مۇندا باس كەيىپكەردىڭ ءرولىن تانىمال ءارتىس دۋلىعا اقمولدا سومدايدى. وزىنە جۇكتەلگەن ءرولدى ءمىنسىز ويناپ شىققان اكتەر تاڭىرگە قارسى شىعىپ, اقىرى جاراتۋشى ۇكىمىمەن قىرىق جاسىندا ولىمگە كەسىلگەن قورقىت بەينەسى ارقىلى قۇداي بارلىعىنا كوز جەتكىزەدى. بۇل قويىلىمنىڭ ەلوردالىقتارعا تۋرا رامازان ايىندا ۇسىنىلۋى كورەرمەن اسەرىن ودان ءارى كۇشەيتە ءتۇستى.
تاعى ءبىر الماتىلىق ۇجىم – ن.ساتس اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار جانە جاسوسپىرىمدەر تەاترى «ينكوگنيتو يز پەتەربۋرگا» مۋزىكالىق فانتازياسىن ساحنالادى.
جوعارىداعى اۆتوردىڭ «ەستايدىڭ قورلانى» دراماسىن ب.ريموۆا اتىنداعى تالدىقورعان دراما تەاترى كورسەتتى. مۇندا بەلگىلى ءانشى, كومپوزيتور, ارقا انشىلىك ونەرىنىڭ بەلدى وكىلى ەستاي بەركىمبايۇلىنىڭ سۇيىكتىسىنە دەگەن شەكسىز ماحابباتى جايىندا باياندالادى. ت.احتانوۆ اتىنداعى اقتوبە وبلىستىق دراما تەاترى ءوزى اتىن يەلەنىپ وتىرعان جازۋشى-دراماتۋرگتىڭ «ماحاببات مۇڭى» قويىلىمىمەن كورەرمەن جۇرەگىنىڭ قىلىن شەرتتى.
ن.ءجانتورين اتىنداعى ماڭعىستاۋ وبلىستىق مۋزىكالىق-دراما تەاترى «ابىلايحان» جانە تۇركىستان مۋزىكالىق-دراما تەاترى «حاندىق امانات» تاريحي قويىلىمدارىن ساحنالادى. بۇل قويىلىمداردى ونەر ۇجىمدارىنىڭ بيىلعى قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا تارتۋى دەپ ۇقتىق.
ەلوردالىق تەاترلارعا كەلسەك, ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق-دراما تەاترى جاقىندا عانا پرەمەراسى وتكەن «شوقان», «جاستار» تەاترى «اقىماق بولعان باسىم-اي», م.گوركي اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترى «يازىچنيكي» قويىلىمدارىمەن كورەرمەندەردى ءتانتى ەتتى.
فەستيۆالدىڭ ءبىر پايدالى جاعىن دا ايتا كەتسەك, ءار سپەكتاكل سوڭىندا تالقىلاۋ ءوتىپ, ساراپشى-ماماندار ونەر ۇجىمدارىنىڭ نازارىن قويىلىمداردىڭ ارتىق-كەم تۇستارىنا اۋداردى. ءادىل سىن قاشاندا ارتىق بولمايدى. ەندەشە, فەستيۆالگە قاتىسقان تەاترلار سول سىننان كەيىن شيرىعا تۇسەر دەپ ويلايمىز.
«ناز» مەرەيتويىن اتاپ ءوتتى
«ناز» مەملەكەتتىك بي تەاترى ءوزىنىڭ 15 جىلدىعىن «قازاقستان» ورتالىق كونتسەرت زالىندا وتكەن كونتسەرتپەن دۇركىرەتىپ اتاپ ءوتتى. بي ونەرىنىڭ ءارالۋان ۇلگىلەرىن ەلىمىز تۇگىلى الەم ساحنالارىندا پاش ەتكەن ونەر ۇجىمىنىڭ رەپەرتۋارى كۇننەن كۇنگە ۇلعايىپ, قاناتىن كەڭگە جايۋدا. تەاتر قورجىنىندا قازاقى بيلەرىمەن قاتار دۇنيە ءجۇزى حالىقتارىنىڭ دا بيلەرى جەتكىلىكتى. جەكە بي سپەكتاكلدەرى دە بارشىلىق. كونتسەرتتە ۇجىم وسىنىڭ ءبارىن كورەرمەننىڭ نازارىنا شىعاردى.
«شەجىرە – بي تىلىمەن ورنەكتەلگەن» اتاۋىمەن وتەتىن كونتسەرتتە «ناز» مەملەكەتتىك بي تەاترىنىڭ رەپەرتۋارىنداعى جاڭا بي قويىلىمدارى كورەرمەنگە جول تارتتى. كونتسەرتتىك باعدارلاما قازاق حاندىعىنىڭ – 550 جىلدىعى, ۇلى جەڭىستىڭ – 70 جىلدىعى, قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ – 20 جىلدىعى سىندى مەملەكەتتىك ماڭىزدى مەرەيتويلاردى قامتىپ, اتالعان مەرەكەلەر ءان-جىرعا ارقاۋ بولدى.
كونتسەرت بارىسىندا بي ۇجىمىمەن بىرگە ەسترادا انشىلەرى تامارا اسار, ارداق بالاجانوۆا, ايگۇل يمانباەۆا, جانار ايجانوۆا, مارجان اراپباەۆا, ەلوردالىق «جاستار» تەاترى, «پاي-پاي» ۇلتتىق اسپاپتى توبى ونەر كورسەتتى.
