الەۋمەتقوعامتاعزىمتانىم

ەرلىك ىزدەرى

سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىنا  جەڭىس  مەرەكەسى  قارساڭىندا  جولىمىز ءتۇستى. ءۇش ءجۇز جىل­دىق تاريحى بار, قازىعىن پەتر پاتشا قاداعان قالانىڭ  اريستوكراتيالىق سىمباتى القىزىل تۋدىڭ كولەڭكەسىندە قالىپ, مايدانگەرلەر رۋحى اسپانداپ تۇرعانداي. سولاي بولۋى كەرەك تە شىعار. ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ەڭ قاندى بەتتەرىنىڭ ءبىرى وسى قالادا جازىلدى.

مولد

قازاقتىڭ قوس قارلى­عا­شى ءاليا مەن مانشۇكتىڭ جانە مىڭ­داعان قازاق­ستان­دىقتاردىڭ ماڭگى ولمەس ەرلىگى وسى جەردە جازىلىپ, بوزداقتاردىڭ قاسىقتاي قانى وسى توپىراققا توگىلدى. ال جاۋ قورشاۋىندا قالعان لەنينگرادتىقتاردى جەبەگەن جامبىلدىڭ:
«لەنيگرادتىق ورەنىم,
ماقتانىشىم سەن ەدىڭ!
نەۆا وزەنىن سۇيكىمدى,
بۇلاعىمداي كورەمىن…» دەگەن جىرىنىڭ جازىلعانىنا جەتپىس جىلدان اسسا دا ءالى دە ەكى ەلدىڭ اراسىن جاقىنداتىپ تۇر. سول سەبەپتى دە جامبىل اتامىزعا قويىلعان ەس­كەرتكىشكە تاعزىم ەتۋ جول سا­پارىمىزدىڭ باس­تى ماقساتى دا ەدى. ارحيتەكتور فەليكس رومانوۆسكي جانە سكۋلپ­تور ۆالەنتين سۆەشنيكوۆ جاساعان اقىن ەسكەرتكىشى وسىدان 13 جىل بۇرىن ۇلكەن جولدان باس­تاۋ الاتىن ورامدا قويىلىپتى, كوشەنى جامبىل اتىمەن اتاپتى. سانكت-پەتەربۋرگ جانە لەنينگراد وبلىسىنداعى قازاقتاردىڭ باسىن قوساتىن «اتا-مەكەن» قوعامىنىڭ توراعاسى ءسار­سەن­عالي قۇسپانوۆتى وسى جەردە كەزدەس­تىردىك. قازاق قوعامىنىڭ بەل­سەندىلەرى ءداستۇر بويىنشا اقىن ەسكەرتكىشى مەن پيسكاريوۆ مەموريالدى قورىمىنداعى سەنبىلىككە قاتىسادى ەكەن.
لەنينگراد قورعانىسى كە­زىندە قۇربان بولعانداردىڭ ءماڭ­گىلىك مەكەنىندە «لەنيگرادتى قورعاۋ كەزىندە قۇربان بولعان قاھارمەن قازاقستاندىق وتان­داستارىمىزدىڭ ەرلىگى مەن داڭقى ماڭگى ساقتالادى» دەگەن جازۋى بار تاقتا قا­عى­لىپتى. ونىڭ مىندەتتى تۇردە قازاق-ورىس تىلدەرىنە جازىلۋىن قاداعالاعان سارسەنباي اعامىز ەكەن. جالپى, قازاق
قو­عامىنىڭ مۇشەلەرى قازاق تاريحىنا قاتىستى ەسكەرت­كىش­تەردى كۇتىپ ۇستاۋدى مىندە­تىنە العان. جەرگىلىكتى اكىم­شىلىك ءتيىستى كولىك پەن قۇرال-جاب­دىق­تارىن عانا بولەدى.
– ءاليا مولداعۇلوۆا وقى­عان مەكتەپتە مۇراجاي بار. جىل سايىن قازاقتىڭ باتىر قىزىمەن بىرگە سوعىسقان اردا­گەرلەردى قازاق ۇيىندە جيناپ, قۇرمەت كورسەتۋشى ەدىك. الايدا, جىلدان جىلعا ولاردىڭ دا قاتارى دا سيرەپ بارا جاتىر, – دەدى ءسار­سەنباي قۇسپانوۆ.

IMG-20160503-WA0002
جالپى, وسى ساپار بارىسىندا كەزدەسكەن ادامداردىڭ ىقىلاس-پەيىلىنە قاراپ قازاق­ستاندىق جاۋىنگەرلەرگە دەگەن قۇرمەتتىڭ ايرىقشا ەكەنىن ەرىكسىز اڭعاردىم. جىل سايىن جەڭىس كۇنى قارساڭىندا جامبىل جاباەۆ ەسكەرتكىشى جانىندا مەكتەپ وقۋشىلارى, قوعامدىق ۇيىمداردىڭ بەلسەندىلەرى, ەلشىلىك وكىل­دەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ءتۇرلى پاتريوتتىق شارالار ۇيىم­داستىرىلادى ەكەن. وسىنداي تاعىلىمدى شارالاردى وتكىزۋدە, ارينە, سانكت-پە­تەر­بۋرگ قالاسىنداعى قازاق قوعا­مىنىڭ مۇشەلەرى ولشەۋسىز ەڭ­بەك ءسىڭىرىپ جۇرگەنى ءسوزسىز.
ۇلى وتان سوعىسى تاري­حىن زەردەلەسەك لەنينگراد ءۇشىن بولعان قيان-كەسكى شاي­قاستىڭ ورنى بولەك دەۋگە تۇ­رادى. جاۋ قۇرساۋىندا قالعان قالانى قورعاۋ كەزىندە قان­­شاما كەڭەستىك جاۋىنگەرلەر وققا ۇشىپ, جەر جاستاندى. ەڭ باستىسى قاسىق قانى قال­عانشا ايقاستان شەگىنبەگەن ماي­دانگەرلەرىمىز جاۋدى لە­نينگرادعا كىرگىزبەي, بەتىن قاي­تاردى. وسىنداي تاريحي شايقاس كەزىندە قانشاما قازاق­ستاندىق ازاماتتار دا ەرلىكتىڭ ۇلگىسىن كورسەتتى. ال سول ەرلىكتىڭ جەرگىلىكتى تۇرعىندار تاراپىنان ەلەنىپ, ەسكەرىلۋى شىن مانىندە كوڭىلدى مارقايتىپ, ەڭسەڭدى كوتەرەدى ەكەن.

ايگۇل ۋايسوۆا,
سانكت-پەتەربۋرگ

تاعىدا

ايگۇل ۋايسوۆا

اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى

ۇقساس جاڭالىقتار

پىكىر ۇستەۋ

Back to top button