بىردە جاڭا جىلدىڭ قارساڭىندا ايەلدەرگە ارنالعان كۇنتىزبە ساتىپ الدىم. باسقا كۇنتىزبەلەردەن ەرەكشەلەۋ بازارلىعىم وزىمە وتە قاتتتى ۇنادى. اشىق بوياۋمەن سالىنعان گۇل مەن ميۋالى جەمىستەرگە تولى سەبەتى بار ناتيۋرمورت سۋرەتى دە, ءازىل-قالجىڭى ارالاس اتاۋى بار تولتىراتىن بوس بولىمدەرى دە, ساندارى ايقىن كۇنتىزبەسى دە – ءبارى كوڭىلىمنەن شىقتى.
ۇيگە كەلە سالا, قولىما قالام الىپ كۇنتىزبەمدى ىجداھاتتاپ تولتىرماققا وتىردىم. سويتسەم, كەيبىر وتاعاسىنا ارنالىپ, «سورپانىڭ قايناۋ ۋاقىتى, شۇلىق-شۇلعاۋىڭدى بالەن جەردەن تاۋىپ ال, ىدىس جۋ كەزەگى» دەگەن نۇسقاۋلارى ءبىزدىڭ قاراكوز حانىمدارعا ونشا كەلىڭكىرەمەيدى ەكەن. وسى كۇيىندە تولتىرىلا قالسا, وتاعاسى ويرانداماسا دا وتباسىندا ءبىر كيكىلجىڭ بولارى ايدان انىق. سوندا دا بولسا بوس قالدىرماس ءۇشىن ول جەرلەردى باسقاشا تولتىرىپ قويۋدى ءجون كوردىم. ىدىس جۋ كەزەگى دەپ, دۇيسەنبىدەن جەكسەنبىگە دەيىن بولىنگەن ورىنعا مەن وتباسىما ارناپ «وسى كۇننىڭ بارىندە دە مەن سەندەردى جاقسى كورەم» دەپ جازىپ قويدىم. تاعى دا ءبىر جەرىندە «ءومىر وتە تاماشا, تاڭعاجايىپ!» دەپ ۇرانداتتىم.
ال, وزىمە ەرەكشە ۇناپ, وزگەرتپەستەن تولتىرماق بولعان ءبولىم «سۇيىكتىم, ماعان سىيعا…» دەگەن تاراۋ ەدى. كوپ ويلانباستان- اق كوكەيدە جۇرگەندى بۇگىپ قالماي, لەكىتىپ تىزبەكتەتە جونەلدىم. سونىمەن, «سۇيىكتىم, ماعان سىيعا: قۇندىز بورىك, اسىل ىشىك, گاۋھار ساقينا مەن سىرعا, گاۆاي ارالدارىنا جولداما…». ءاي, ارمانداسام دا ارتىق كەتتىم-اۋ دەپ, جاقشانىڭ ىشىنە «تۇركياعا بولسا دا جارايدى» دەپ تۇزەتىپ قويدىم.
جاڭا جىل دا جەتتى, كۇنتىزبە قابىرعاعا ءىلىندى. ۇيدەگىلەر جاپىرلاسىپ, قاراپ جاتىر. وتاعاسى «ماعان سىيعا…» دەگەن تاراۋعا جەتكەنىندە باسىن شايقاپ, «تاعى ءبىراز ويلانساڭشى, مىنا تىلەكتەرىڭ ازداۋ ەمەس پە؟» دەدى مىسقىلداپ. مەن بايعۇس بايا-شايا: «جۇرتتىڭ كەلىنشەگى كيگەندى وسى جاسقا كەلىپ مەن نەگە كيمەيمىن؟ ادامنىڭ قورى بۇل كۇندە, ەڭ بولماسا, قىتايعا بارىپ كەلدى, وسى مەن كىمنەن كەممىن؟» دەيمىن قالجىڭعا ناز ارالاستىرا.
دەگەنمەن, بۇل ءوزى ءبىر قىزىق دۇنيە بولدى. سول كۇننەن باستاپ ۇيگە كەلگەن قوناقتار قولدارىنا قالام الا سالىپ, توردە ءىلۋلى تۇرعان كۇنتىزبەنىڭ اشىق قالعان جەرلەرىنە بىزگە دەگەن ءوز تىلەكتەرىن جازۋدى ادەتكە اينالدىردى. سونىمەن, كۇنتىزبە تەك كۇن ساناۋ مىندەتىن اتقارىپ قويماي, وزدىگىنەن ءۇيىمىزدىڭ تىلەكشىسىنە دە اينالىپ كەتتى.
جارتى جىلداي ۋاقىت ءوتتى, ەلەۋلى وزگەرىسسىز كۇندەر ءوتىپ جاتتى. جادىراپ جاز دا جەتتى. بىردە قىزىن ەرتىپ ناعاشى اپكەم كەلە قالدى. ءبىر سوزىندە جاقىندا تۇركياعا دەمالىسقا باراتىنىن ايتىپ قالدى. مەن: «وي, نە دەگەن باقىتتىسىڭ! مەن بولسام,ونداي دەمالىس جايلى قيالداپ, ونىمدى تەك قاعازعا ءتۇسىرىپ قويدىم» دەگەنىم سول-اق ەكەن, قاسىمدا وتىرعان قىزىم جۇلىپ العانداي: «ءسىز دە بارىڭىز» دەگەنى…
مەن تاڭعالىپ قىزىما قارايمىن. ول بولسا:
–جاقىندا جۇمىسقا تۇرعانىما ءبىر جىل تولادى. باستىق «دەمالىسقا جىبەرە المايمىز, بىراق ەسەسىنە سىياقىسىن قوسا, دەمالىس جالاقىسىن بەرەمىز» دەگەن. جولداماڭىزعا كەڭ-مول جەتىپ قالادى, – دەيدى جىميىپ.
ەسىمدى «الماتى-بودرۋم» ۇشاعىندا ءبىر-اق جيدىم. تۇركيا جەرىنىڭ سان عاجايىپتارى – ول ءبىر بولەك اڭگىمەگە ارقاۋ, ال بۇل ساياحات كۇنتىزبەگە جازعان تىلەكتەردىڭ ورىندالۋىنىڭ باستاماسى عانا ەدى.
جاز ءوتىپ, كۇز كەلدى, استانا قۇرىلىستارىندا قۇلشىنىپ ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن جولداسىم ۇيگە ورالدى. قانجىعاسى مايلانسا كەرەك, كۇلىمدەپ, كەلە سالا «ءجۇر, كەتتىك» دەيدى. ەسىگىنەن اتتاي الماي جۇرگەن زەرگەرلىك دۇكەنگە جەتەكتەپ اكەپ:
– ال, قالاعانىڭدى تاڭدا, – دەدى.
وسىدان سوڭ ءومىر وتە تاماشا, تاڭعاجايىپ دەمەي كور!
قىس ءتۇستى. جاڭا جىل ەسەيىپ, ەسكى جىلعا اينالدى. جاڭاسىنا اۋىستىرماق بولىپ, ەسكىرگەن كۇنتىزبەگە تاعى دا كوز جۇگىرتتىم. «ءتورت كوزىمىز تۇگەل, اكەلگەن بەرەكەڭە تاۋبە» دەپ, وتكەن جىلعا سالاۋات ايتىپ, جاڭا جىلعا «قوش كەلدىڭ!» دەيمىن. ۇيدەگىلەر جامىراسىپ: «تىلەكتەرىڭنىڭ ءبارى دە ورىندالدى عوي, رازىمىسىڭ؟!» دەيدى. وڭايلىقپەن جەڭىلەتىن مەن بە: «جوعا, ءالى دە قۇندىز بورىك, اسىل ىشىك الىنباي قالدى» دەيمىن قاسارىسىپ.
–بودرۋمنان العان بىلعارى كۇرتەشە مەن تون سولاردىڭ ورنىن باسپاي ما؟ – دەيدى ولار دا مەنەن قالىسپاي.
قالاممەن جازىلعان نارسەنى بالتالاساڭ وشپەيدى دەمەكشى, ويناپ- كۇلىپ ءجۇرىپ جازىلعان تىلەكتەر وسىلايشا جىل وتپەي مۇلتىكسىز ورىندالدى.
شىركىن, سوندا دا ادامنان پەندەشىلىك قالعان با, سول كەزدە جاقشانى اشپاي قويسام, گاۆاي ارالدارىنان ءبىر-اق شىعار ما ەدىم دەگەن وي مەنى اندا-ساندا ءالى دە مازالاپ قوياتىنىن سىزدەردەن جاسىرماي-اق قويايىن.
نە نارسەنى قيالداساڭىزدار دا, ارماندارىڭىز انىق ورىندالادى, تەك ارقاشان ءومىر وتە تاماشا جانە تاڭعاجايىپ ەكەنىن ۇمىتپاڭىزدار!
جاڭا جىل بارشاڭىزعا بەرەكەسىن اكەلسىن, اعايىن!
مارۋانا حامزاقىزى
