«كىتاپ – ءومىر ۇستازى» دەپتى اۋزى دۋالى ءبىر دانىشپان. قالاي ايتسا دا, ءدال تاۋىپ ايتقان. سوڭعى جىلدارى جۇرتشىلىقتىڭ كىتاپ وقۋعا دەگەن ىنتاسى قايتا وياندى. ونى قايدان بىلەسىز دەيسىز عوي… جاقىندا قالالىق ورتالىقتاندىرىلعان كىتاپحانالار جۇيەسى مەكەمەسىندە بولدىق. ىرگەلى ۇجىمنىڭ اتقارىپ وتىرعان جۇمىسىمەن تانىستىق. سوندا جۇزەگە اسىپ جاتقان كوپتەگەن جاقسى ىستەرگە كۋا بولىپ, كوزىمىز جەتتى.
اكىمدىك قاراجات ءبولدى
بۇگىندە اتالعان مەكەمەگە 18 كىتاپحانا قارايدى. سونىڭ ىشىندە التى بالالار كىتاپحاناسى, ءبىر زاعيپتارعا ارنالعان كىتاپحانا, قالعانى سالالىق كىتاپحانا بولىپ سانالادى. وندا 700 مىڭعا تارتا كىتاپ قورى ساقتالعان. ونىڭ 200 مىڭعا جۋىعى – قازاق تىلىندە جارىق كورگەن دۇنيەلەر. كىتاپحانالار جۇيەسىنە ەلوردا بويىنشا 70 مىڭنان استام وقىرمان تىركەلگەن. ونىڭ تەڭ جارىمى – بالالار. اسىرەسە, جاس جەتكىنشەكتەردىڭ كىتاپقا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ارتقانى قۋانتادى. بارلىق ۇجىم ينتەرنەتپەن تولىق قامتىلعان.
– ءبىزدىڭ كىتاپحانالاردا ءبىراز جاڭالىق بار, – دەپ ءسوزىن باستادى مەكەمە ديرەكتورى گۇلبادان مادىباەۆا. – قازىر وزىق تەحنولوگيا ءداۋىرى. سوندىقتان ءبىز دە ودان شەت قالىپ وتىرعان جوقپىز. بارلىق كىتاپحانا «رابيس» باعدارلاماسىمەن جۇمىس ىستەيدى. ەلەكتروندىق كاتالوگ بار. وقىرماندار سول ارقىلى جىلدام تىركەلەدى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا, ءبارى اۆتوماتتاندىرىلعان. بىزگە ءۇش جىل بويى كىتاپ ساتىپ الۋعا قارجى بولىنبەگەن ەدى. كوبىنەسە مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن جارىق كورگەن جيناقتاردى تەگىن الىپ وتىردىق. بيىل وقىرماندار سۇرانىسىنا وراي كىتاپ ساتىپ الۋعا اكىمدىكتەن قوماقتى قارجى ءبولىندى. ەندى كوركەم ادەبي كىتاپتارمەن بىرگە ءتۇرلى تانىمدىق دۇنيەلەر, بالالارعا ارنالعان ەنتسيكلوپەديالار ساتىپ الۋعا تاپسىرىس بەردىك. مەرزىمدى باسپاسوزگە مولىنان جازىلدىق. اسىرەسە, كىتاپحاناعا 30-50 جاس ارالىعىنداعى ادامدار باس سۇعادى. جەتكىنشەكتەر دە ءجيى كەلەدى, – دەيدى گۇلبادان ساقتاپقىزى.
وقىرماندار ءجيى حابارلاسادى
بىردە شەتەلدىك پورتالدان مىناداي دەرەكتى كوزىم شالىپ قالدى. ماسەلەن, ەۋروپادا 500 ادام ورنالاسقان ەلدى مەكەندە ءبىر كىتاپحانا جۇمىس ىستەيدى ەكەن. ال بىزدە قالاي؟ ايتالىق, بۇگىندە ەلوردا تۇرعىندارىنىڭ سانى ميلليوننان استى. دەموگرافيا قارقىنى كۇشتى. اسىرەسە, جاس بالالار بايشەشەكتەي قاۋلاپ ءوسىپ كەلەدى. ولاردىڭ بىلىمگە دەگەن, كىتاپقا دەگەن ىنتاسى ەرەن. ءبارىن كورىپ-بىلسەم دەپ تۇرادى. ماسەلەن, الماتىداعى ورتالىقتاندىرىلعان كىتاپحانالار جۇيەسىنىڭ 40-تان استام فيليالى جۇمىس ىستەيدى. ال باس قالادا – 18. از با, ارينە از. تۇرعىندار جيىرەك قونىستانعان پريگورودنىي, ءوندىرىس, قىرقىنشى, كوكتال-2 سەكىلدى كەنتتەردە كىتاپحانا اتىمەن جوق. ونى ايتاسىز, ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىندا ءبىر قالالىق كىتاپحانانى كوزىڭىز شالمايدى.
– بىزگە وسى ماسەلەمەن وقىرماندار ءجيى حابارلاسادى. امال جوق, قولىمىز قىسقا. وڭتايلاندىرۋ كەزىندە كوپ كىتاپحانالار جابىلدى. ماسەلەن, قىرقىنشى كەنتىندە كىتاپ قورى مول كىتاپحانا بولعان. ونىڭ عيماراتى ەمحاناعا بەرىلدى دە, كىتاپحانا جۇمىسىن توقتاتتى. بۇيىرسا, جىل سوڭىنا دەيىن وسى جەردەن اشىلادى دەپ وتىرمىز. بىزگە كوبىنەسە كىتاپحاناعا لايىقتى عيمارات تابۋ قيىن. ودان كەيىن ادامدار تىعىز ورنالاسقان «جاعالاۋ» ىقشام اۋدانىنان, باۋىرجان مومىشۇلى داڭعىلىنان اشىلسا دەيمىز. وسى جاقىندا ميچۋرين كەنتىنەن جاڭا كىتاپحانا پايدالانۋعا بەرىلدى. «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنا وراي ەسىلدىڭ سول جاعالاۋىنان ۋاقىت تالابىنا ساي جاراقتالعان ەڭسەلى ءبىر قالالىق كىتاپحانا سالىنسا دەپ ارماندايمىز. نەسى بار, ارمان الدامايدى عوي. وعان دا قولىمىز جەتىپ قالار, – دەيدى كىتاپحانا ديرەكتورى.
گازەت-جۋرنال بۇرىشى اشىلدى
وتكەن جولى ءبىزدىڭ گازەتتىڭ ءتىلشىسى گۇلميرا ايماعانبەت قالاداعى جالعىز زاعيپتارعا ارنالعان كىتاپحانانىڭ جاعدايى تۋرالى, ونداعى مۇمكىندىگى شەكتەۋلى وقىرماندارعا قىزمەت كورسەتەتىن تەحنولوگيانىڭ ەسكىرگەنى جايىندا ماسەلە كوتەرگەن ەدى. سول سۇراقتى ءبىز تاعى ءبىر جاڭعىرتىپ, مەكەمە باسشىسىنا قويدىق. ول تۋرالى گۇلبادان ساقتاپقىزى حاباردار ەكەن. ونىڭ ايتۋىنشا, بۇل جاعداي بويىنشا «بولاشاق» كورپوراتيۆ قورىنىڭ بەلسەندى مۇشەلەرى باستاما كوتەرىپ, اتالعان كىتاپحاناعا زاعيپ جاندارعا ارنالعان تەحنولوگيا مەن جازۋ ستۋدياسىن ساتىپ الىپ بەرۋگە ۋادەلەرىن بەرىپتى.
سونداي-اق, بيىل اتالعان كىتاپحانالار جۇيەسىنىڭ ماتەريالدىق بازاسىنا دا قاتتى كوڭىل ءبولىنىپ وتىر. ءۇش كىتاپحاناعا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلەدى. كومپيۋتەرلەر جاڭارتىلادى. جۇردەك ينتەرنەت جەلىسى قوسىلماق. بۇگىندە كىتاپحاناعا قىزمەتكە ورنالاسقان جاس ماماندار قاتارى كوبەيگەن. مەكەمەدە جاس كىتاپحاناشىلار ۇيىمى جۇمىس ىستەيدى. قىزمەتكەرلەردىڭ بىلىكتىلىگىن ۇشتاۋعا ارنالعان سەمينارلار ءجيى ءوتىپ تۇرادى.
كىتاپحاناشىلار قالادا تاعى ءبىر جاقسى باستامانى قولعا العان. قازىر ەلورداداعى ەمحانالار مەن حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىقتارىندا كەزەكتە وتىرعان تۇرعىندارعا گازەت-جۋرنال وقيتىن ءبىر بۇرىش اشقان. بۇعان كوپتەگەن ادامدار ريزاشىلىقتارىن بىلدىرۋدە ەكەن. سونىمەن قاتار, جاز مەزگىلىندە ساياباقتاردا كوشپەلى كىتاپحانا تاعى جالعاسىن تاپپاق.
كىتاپ كورمەسىنەن قالماڭىزدار!
بىلتىر باس شاھاردا دۇبىرلەپ وتكەن «ەكسپو-2017» حالىقارالىق كورمەسى كەزىندە كىتاپحاناشىلار قالاداعى مادەني شارالاردىڭ بەل ورتاسىندا ءجۇردى. ۇلكەن كورمەلەر ۇيىمداستىردى. بيىل دا كىتاپحانا ۇجىمى استانانىڭ 20 جىلدىق مەرەكەسىنە مۇقيات ازىرلەنۋدە. جىلداعىداي حاكىم اباي اتامىزدىڭ تۋعان كۇنىنە وراي «كىتاپ جانە پوەزيا» فەستيۆالى سالتانات قۇرادى. ايماقتارعا بارىپ, ەلوردانىڭ ابىرويىن اسقاقتاتاتىن كىتاپ كورمەلەرى وتكىزىلەدى. بۇدان بولەك, ءتۇرلى قىزىقتى مادەني كەشتەر جوسپارلاندى. اقىن-جازۋشىلاردىڭ, ايتۋلى تۇلعالاردىڭ بىردە-ءبىر مەرەيتويى ۇمىت قالمايدى. قىسقاسى, كىتاپحانالاردا كۇن سايىن ءبىر شارا ۇيىمداستىرىلادى.
ءبىر سوزبەن ايتقاندا, كىتاپحانا – ادامدى ىزگىلىككە, ادالدىققا تاربيەلەيتىن قاسيەتتى ورىن. وعان ءجيى بارىپ جۇرگەن ادامنىڭ جانى رۋحاني بايدى. ەندەشە, كىتاپحانادان قول ۇزبەڭىز!
ازامات ەسەنجول
