ەلوردالىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى بiر ايعا جۋىق دايىندالىپ, پىسىقتاعان ماسەلەنiڭ نۇكتەسi قويىلدى. دالiرەك ايتساق, كەشە قالاۋلىلار ءماسليحاتتىڭ ەكiنشi سەسسياسىن وتكiزدi. اڭگiمە ارقاۋى – باس قالانىڭ مادەني احۋالى مەن بيىلعى بيۋدجەتكە وزگەرiس ەنگiزۋ.
سەسسياعا استانا اكiمiنiڭ ورىنباسارى ەرلان قوجاعاپانوۆ, قالالىق باسقارمالار مەن مادەنيەت مەكەمەلەرiنiڭ بiرiنشi باسشىلارى قاتىستى. سونىمەن بiرگە, ەلوردانىڭ مادەني-رۋحاني ورلەۋiنە ۇلەس قوسىپ جۇرگەن بiرقاتار قوعام جانە ونەر قايراتكەرلەرi ارنايى شاقىرىلعان ەكەن.
«استانا – ححI عاسىرداعى قازاقتىڭ وركەنيەتi مەن ونەرiنiڭ, مادەنيەتi مەن ادەبيەتiنiڭ, عىلىمى مەن بiلiمiنiڭ قارا شاڭىراعىنا اينالدى». قالا اكiمiنiڭ ورىنباسارى ايدا بالاەۆانىڭ ەلوردانىڭ مادەنيەتiن دامىتۋعا باعىتتالعان باستامالار تۋرالى بايانداماسى ەلباسىنىڭ وسى بiر سوزiمەن باستالدى. «راسىندا, قازiردiڭ وزiندە قالامىز ەلدەگi ءتۇرلi مادەني وشاقتار مەن وقۋ ورىندارى, شىعارماشىلىق توپتار مەن زيالى قاۋىم شو-عىرلانعان شىنايى ەل ورداسىنا اينالىپ ۇلگەردi. ەل ورتالىعى وسىندا قونىس اۋدارعالى بەرi جاس قالا كۇننەن-كۇنگە گۇلدەنiپ, ءوسiپ-وركەندەپ كەلەدi. ونىڭ iشiندە مادەنيەتتiڭ دە ورداسى استاناعا اۋىپ, جاڭا قارقىنمەن دامۋدا. ءدال قازiر قالادا سالىنىپ جاتقان مادەني وشاقتاردىڭ سانى دا, ساپاسى دا جوعارى. شىعارماشىلىق ءۇشiن جاسالعان جاعداي دا جامان ەمەس. ولاي بولسا, ونەر ادامدارىنىڭ, جاستاردىڭ استانانى جاعالاپ, قونىستانۋى زاڭدى. مۇنىڭ ءوزi مادەنيەتتiڭ بيiك شوقتىعىن جوعالتپاي ۇستاپ تۇرۋدى كوزدەيدi» دەپ جالعاستىردى ءسوزiن بايانداماشى.
قازiر قالادا 60-تان استام مادەنيەت وشاعى جۇمىس iستەيدi. ونىڭ iشiندە 4 مۇراجاي, 2 كونتسەرتتiك بiرلەستiك, 23 كiتاپحانا, 6 تەاتر بار. بۇلاردىڭ قاي-قايسىنىڭ دا ءوز كەلۋشi-كورەرمەندەرi جەتكiلiكتi. ماسەلەن, جىل سايىن قالاداعى مۇراجايلارعا 15 مىڭنان استام ادام بارسا, كونتسەرتتiك ۇجىمدار 200-دەن اسا كونتسەرت قويادى ەكەن. كiتاپحانا قورى دا وسال ەمەس, 650 مىڭ كiتاپتى قۇرايدى.
قالا باسشىلىعى بۇل سالانى قولداۋدا ايانىپ قالىپ وتىرعان جوق. ونىڭ بiر دالەلi, 2011 جىل اتالعان سالانىڭ بيۋدجەتi 7,134 ملن تەڭگەنi قۇرادى. بۇل 2010 جىلمەن سالىستىرعاندا 1,7 ەسە كوپ. سونىڭ ارقاسىندا «الجير» مۇراجاي-مەموريالدىق كەشەنi, ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتiك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى عيماراتىنىڭ توبە جابىن-دىسى, مەملەكەتتiك فيلارمونيانىڭ جاتاقحاناسى جوندەۋدەن وتكiزiلدi. كi-تاپحانا جۇيەلەرiنە يننوۆاتسيا ەنگiزiلiپ جاتىر. سونىڭ بiر كورiنiسi – ينتەرنەت جەلiسiنە قوسىلىپ, ەلەكتروندى كاتالوگ ەنگiزiلiپ, اقپارات iزدەۋدiڭ وزىق ۇلگiلەرi تاجiريبەگە ەنە باستادى.
استانا باسشىلىعى تاريحي-مادەني مۇرانى جاڭعىرتۋدى دا ۇمىتپاق ەمەس. بۇگiندە وتىرار كوشەسiندە ورنالاسقان مەدرەسەنi قالپىنا كەلتiرۋ جۇمىستارى باستالدى. بۇل مۇسىلمان بالالار مەكتەبiندە كەزiندە ساكەن سەيفۋللين ساباق بەرگەنi تۋرالى بiز بۇعان دەيiن جازعان ەدiك.
مادەنيەت سالاسىنىڭ تاعى بiر ماقتانىشى – تەاتر. وتكەن جىلى ەلوردا تەاترلارىنىڭ رەپەرتۋارى 17 جاڭا قويىلىممەن تولىعىپتى. بيىلعى جىلدىڭ جوسپارىنا ەنگەن پرەمەراعا بولiنگەن قارجى بىلتىرعى جىلدىڭ قارجىسىن ەكi وراپ اكەتتi. مادەنيەت سالاسىنداعى وسى جانە وزگە دە جەتiس-تiكتەردi مالiمدەگەن ا.بالاەۆانىڭ بايانداماسىن دەپۋتاتتار ۇيىپ تىڭدادى. ودان سوڭ مiنبەرگە شىققان بiرەر قالاۋلى, سەسسياعا دايىندىق بارىسىندا مادەنيەت مەكەمەلەرiن ارالاپ, ونداعى احۋالمەن ەتەنە تانىسقاندارىن ايتىپ جاتتى. بiر سوزبەن ايتقاندا, «ەلوردا مادەنيەتiنiڭ الەۋەتi وسال ەمەس» دەپ باعالادى. القالى جيىنعا ارنايى شاقىرىلعان مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرi دە ءسوز الىپ, ۇسىنىس تiلەكتەرiن ايتتى. ولاردىڭ اراسىندا ەسiمدەرi ەلگە بەلگiلi مىرزاتاي جولداسبەكوۆ پەن ايمان مۇساقوجاەۆا بار.
دەپۋتاتتار ۇيىپ تىڭداعان تاعى بiر بايانداما – قالا قورجىنىنداعى قارجىنىڭ احۋالىنا بايلانىستى بولدى. قۇشاق-قۇشاق قاعازدارىن ارتىنىپ كەلگەن ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتiك جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى جانات نۇرپەيiسوۆ اعىمداعى جىلدىڭ بيۋدجەتiنە وزگەرiستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگiزۋدi ۇسىندى.
سەسسيادا تاعى بiر ەرەجەگە وزگەرiس ەنگiزiلدi. ول – يتتەر مەن مىسىقتاردى ۇستاۋدىڭ ءتارتiبiن بەلگiلەيتiن قۇجات. اتاۋىن ەستiگەندە وتىرعانداردىڭ بiرازىنىڭ جۇزiنە كۇلكi ۇيالاتقان ەرەجەنiڭ جاڭالىعى مىنادا: ەندi ينسپەك-تورلار قۇرىلىس نەمەسە ساۋدا ورىندارىندا قاڭعىباس يتتەردi كەزiكتiرەتiن بولسا, سول اۋماقتىڭ باسشىلارىن جاۋاپقا تارتادى. اۋەلi ەسكەرتۋ, ەگەر جاعداي قايتالانسا, ايىپپۇل ەسەبiندە تولەمەك. سونداي-اق, دالاعا قىدىرتقىسى كەلگەن ادام يتiنiڭ تۇمسىعىنا تۇمىلدىرىق كيگiزiپ, ۇزىندىعى 2 مەترلiك جiپكە بايلاپ شىعۋى كەرەك. ايتپەگەندە جاۋاپقا تارتىلاتىن بولادى. استانادا يت مەن مىسىق ۇستاۋدىڭ مادەنيەتiن بەلگiلەيتiن ەرەجەنi دەپۋتاتتار بiراۋىزدان ماقۇلداپ, مانداتتارىن كوتەرiپ داۋىس بەردi.
اينۇر شوشاەۆا
