بەيسەنبى كۇنى استانا اكىمى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ قالا تىرشىلىگىن قامتاماسىز ەتىپ وتىرعان بىرقاتار ستراتەگيالىق ماڭىزدى نىسانداردى ارالادى. ولاردىڭ قاتارىندا سورۋ ستانساسى, «1-جەو» مەن «2-جەو», «استانا رەك» كاسىپورىندارىندا بولدى. سونداي-اق, شاھار باسشىسى 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىن جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىنىڭ ەلوردادا ورىندالۋ بارىسىمەن تانىسىپ, وسى باعدارلاما سەبىمەن جوندەلگەن ءۇيدى بارىپ كوردى.
قالاعا جىلۋ مەن ەلەكتر قۋاتىن تاراتاتىن كاسىپورىنداردىڭ قىس مەزگىلىنە ازىرلىگى قانداي؟ وسىنى انىقتاۋدى باستى ماقساتى ەتىپ العان يمانعالي نۇرعاليۇلى الدىمەن «استانا-جىلۋترانزيت» اق باسقارما توراعاسى ايتمۇقان جۇماباەۆتىڭ ەسەبىن تىڭدادى.
كاسىپورىن باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا, جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىق كەزىندە ءبىراز جۇمىستار اتقارىلعان. اتاپ ايتساق, بيىل شاھارداعى جىلۋ تاراتۋ جەلىلەرىنىڭ 31 شاقىرىمى جاڭارتىلىپ, كوپ پاتەرلى تۇرعىن ۇيلەرگە جىلۋ ەسەپتەگىش قۇرالدارىن ورناتۋ ءىسى تولىعىمەن اياقتالعان. ولاردىڭ جالپى سانى 969-عا جەتسە, 569-ى وسى جىلدىڭ ەنشىسىنە تيەسىلى. وسىنىڭ ارقاسىندا جۇيە جۇمىسىن اۆتوماتتى جاعدايدا باقىلاۋ ءمۇمكىندىگى تۋدى.
بىرنەشە جىل كولەمىندە 2-جەو-نى كەڭەيتۋ جانە جاڭعىرتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. سونىڭ ىشىندە №7 جانە №8 قازاندىقتارىن, №5 پەن №6 تۋربينالاردى ورناتۋ قولعا الىنعان. بۇل ۇدەرىسكە «تسەنتركازەنەرگومونتاج» كومپانياسى باس مەردىگەر بولىپ قاتىسۋدا. اتالعان قازاندىقتار مەن تۋربينالار 2016 جىلى ىسكە قوسىلۋى ءتيىس.
ورتالىق الداعى قىس مەزگىلىنە نەندەي قام جاسادى دەگەنگە كەلسەك, بۇل جونىندە: «بۇگىنگى كۇنگە جىلىتۋ ماۋسىمىنا تولىقتاي ءازىرمىز. جوندەۋ جۇمىستارىنىڭ بارلىعىن اياقتادىق. اۋداندىق قازاندىقتارىمىز ارتىق جۇكتەمەلەرگە شىداس بەرەدى. جۇكتەمەلەر ازىرگە جاز بويى جۇمىس ىستەگەن 2-جەو-عا ءتۇسىپ تۇر. جاقىن كۇندەرى 1-جەو-نىڭ ەنەرگەتيكالىق بولىگىن ىسكە قوسامىز. 2-جەو-دا دايىندالعان 225 توننا كومىر قورى ءبىز جاعۋدى جوسپارلاعانىنان 30 پايىزعا كوپ بولسا, 1-جەو-دا, ءتىپتى, ەكى ەسەدەن ارتىق» دەدى «استانا-ەنەرگيا» اق باسقارما توراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ولەگ ۋتكين. وعان سەنسەك, كۇتپەگەن جاعدايلار ورىن الاتىن بولسا, ماسەلەن, نەگىزگى جابدىقتار ىستەن شىقسا, ولاردى اۋىستىرا قوياتىن قوسالقى بولشەكتەر مەن قۇرىلعىلار ساقاداي ساي تۇر.
پايدالانۋعا بەرىلگەنىنە ەلۋ ءۇش جىلدىڭ ءجۇزى بولعان 1-جەو-دا ابدەن ەسكىرگەن جابدىقتار اۋىستىرىلۋدا. ونى جاڭعىرتۋ جۇمىستارى قالاعا قوسىمشا جىلۋ ەنەرگياسىن تاراتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. اتالعان ىسكە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن 22,7 ملرد تەڭگە ءبولۋ قاراستىرىلعان. قازىردىڭ وزىندە ەسكى جابدىقتاردى جاڭارتۋ جۇمىستارى ءوز جەمىسىن بەرۋدە. ماسەلەن, جاڭادان ورناتىلعان №5 قازاندىق جاقىن كۇندەرى ىسكە قوسىلعاندا قالاعا قوسىمشا 35 گيگوكالوريا جىلۋ ەنەرگياسى كەلەدى. كەلەسى جىلى №7 قازاندىق پايدالانۋعا بەرىلمەك. ودان كەيىنگى كەزەكتە №6 قازاندىق تۇر. جاڭعىرتۋ جۇمىستارى 2017 جىلى اياقتالعاندا, مازۋت جاعۋ ءۇش ەسەگە ازايادى, شاھارعا قوسىمشا بەرىلەتىن جىلۋ ەنەرگياسى ەداۋىر وسەدى, جابدىقتار جاڭا بولعاننان كەيىن ولارعا دەگەن سەنىم دە كۇشەيەدى. وسىنداي اقپاراتپەن كاسىپورىن ديرەكتورى يۋري ۋتيۋجنيكوۆ ءبولىستى.
سۇبەلى ءسوز
يمانعالي تاسماعامبەتوۆ, استانا قالاسىنىڭ اكىمى:
– استانانىڭ قىسى قاتال كەلەتىنىن وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر. سوندىقتان, كەيبىر كۇتپەگەن جاعدايلار ورىن الۋى مۇمكىن. جىل سايىن الاڭدايتىن جاعدايلار تۋىندايتىنى دا جاسىرىن ەمەس. بىراق, 1-جەو مەن 2-جەو-دا تەحنيكالىق جاعىنان ساۋاتتى ماماندار جۇمىس ىستەيتىندىكتەن, مۇنداي جاعدايلار قالا حالقىنا سەزىلمەي قالىپ جاتادى. شاھار جىلدان-جىلعا ءوسىپ كەلەدى. سول سەبەپتەن جىلۋ مەن ەلەكتر قۋاتىن ءوندىرۋدى ارتتىرۋىمىز كەرەك. ۇكىمەتتىڭ, ەلباسىنىڭ بىزگە كورسەتىپ جاتقان كومەگىنىڭ ارقاسىندا ونى ىسكە اسىرۋدامىز. 3-جەو-نىڭ قۇرىلىسىن قولعا الدىق. جالپى, قالاعا جىلۋ مەن ەلەكتر قۋاتىن تاراتۋشى ۇجىمدار ءبىز الدارىنا قويىپ وتىرعان مىندەتتەردى مۇلتىكسىز اتقارۋدا. ول ءۇشىن ولارعا العىستان باسقا ايتارىم جوق.
«استانا رەك» ۇيىمىندا دا ايتارلىقتاي جاعىمدى جاڭالىقتار بار. استانادا قۇرىلىس جۇمىستارى قارقىندى جۇرگىزىلىپ جاتقاندىقتان, ەلەكتر قۋاتىنىڭ تاپشىلىعى, اسىرەسە, سول جاعالاۋدا سەزىلىپ تۇراتىن. بيىل ىسكە قوسىلعان «شۇبار» ارالىق ستانساسى بۇل قاجەتتىلىكتى وتەپ وتىر. قالاعا قوسىمشا ەنەرگيا كەلە باستادى. سونىڭ ىشىندە مينيسترلىكتەر ءۇيى, ۇكىمەت ءۇيى سىندى عيماراتتارعا. بۇل ستانسا سۋلى-نۋلى جەلەك جولى اۋماعىن, جالپى العاندا تۇتاستاي ەسىل اۋدانىن ەلەكتر قۋاتىمەن قامتاماسىز ەتۋگە قاۋقارلى. كولىكتەرگە ورناتىلعان «Simens» فيرماسىنىڭ جىلجىمالى زەرتحاناسى دا ەنەرگەتيكتەرگە جەلىلەردە سىناق جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە, اقاۋلىقتاردى جەدەل انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەردى.
جاقىندا گازەتىمىزگە ميرزويان كوشەسىنىڭ 19-مەكەنجايىندا ورنالاسقان كوپ پاتەرلى تۇرعىن ءۇي 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىن جاڭعىرتۋ باعدارلاماسىنا ەنىپ, جوندەۋدەن وتكەنىن جازعان ەدىك. جوندەۋ قورىتىندىسىمەن قالا باسشىسى دا تانىستى. 1984 جىلى سالىنعان بۇل ءۇيدىڭ شاتىرى مەن قاسبەتى, جەرتولەسى, پاتەرلەرگە كىرە بەرىس الاڭدارى جوندەلدى. ينجەنەرلىك جەلىلەرى اۋىستىرىلىپ, اۆتوماتتى جىلۋ بەرۋ پۋنكتى ورناتىلدى. باعدارلامانىڭ ەل يگىلىگىنە جاراپ جاتقانىن اتاپ وتكەن يمانعالي تاسماعامبەتوۆ قالالىق تۇرعىن ءۇي ينسپەكتسياسى باسقارماسىنىڭ باسشىسى تالعات رىسبەكوۆتەن اتقارىلعان جۇمىستار مەن الداعى ءىس جوسپارلارى جايىن سۇراپ ءبىلدى.
نىسانداردى ارالاۋ قورىتىندىسىندا يمانعالي نۇرعاليۇلى شاھاردىڭ جىلىتۋ ماۋسىمىنا دايىندىعىنا جاقسى باعا بەردى.
امانعالي قالجانوۆ
