رامازان ايىندا وقىرماندار تاراپىنان ورازاعا قاتىستى الۋان ءتۇرلى سۇراق تۋىندايتىنى بەلگىلى. ورازا تۇتقان جانداردى ورازاعا نيەت ەتۋ, ورازانى بۇزاتىن جانە بۇزبايتىن جاعدايلار, ايەلدەرگە قاتىستى ۇكىمدەر, سارەسىن ءىشۋ, قادىر ءتۇنىن قارسى الۋ, تاراۋىق نامازى, يعتيكاف, ورازا تۇتپاۋعا ءۇزىرلى جاعدايلار جانە ت.ب. تۋرالى سۇراقتار تولعاندىرادى. وسىعان وراي, ءبىز ءار بەيسەنبى سايىن قازاقستان مۇسىلماندار ءدىني باسقارماسىنىڭ شاريعات جانە ءپاتۋا ءبولىمىنىڭ ماماندارىمەن بىرلەسە وتىرىپ, «ورازا: سۇراقتار مەن جاۋاپتار» دەگەن ايدارمەن ماڭىزدى سۇراقتار مەن ولاردىڭ جاۋاپتارىن جاريالايمىز.
ورازا دەگەنىمىز نە؟
سۇراق: ورازا دەگەنىمىز نە؟
جاۋاپ: اراب تىلىندە ورازا – ساۋم دەپ اتالادى. ساۋم ءسوزى بارلىق نارسەدەن تىيىلۋ دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى. ءتىپتى سوزدەن تىيىلۋدى دا اڭعارتادى. اللا تاعالا قۇراندا: «مەن اسا مەيىرىمدى ءۇشىن ورازا تۇتۋدى ءنازىر ەتكەنمىن» دەيدى. ءابۋ ۋبايدا: «(تىلدىك تۇرعىدا) تاعامنان, سوزدەن, ءتىپتى جۇرۋدەن تىيىلعان ادامعا وسى ساۋم ءسوزى قولدانىلادى» دەيدى. شاريعاتتاعى ماعىناسى – تاڭ اتقاننان كۇن باتقانعا دەيىن ورازا نيەتىمەن ىشۋدەن, جەۋدەن جانە توسەك قاتىناسىنان تىيىلۋ. ورازانى ءوز دارەجەسىندە تولىق ۇستاۋ ءۇشىن شاريعاتتا تىيىم سالىنعان ىستەردەن اۋلاق بولۋ كەرەك. پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «كىمدە-كىم جالعان سويلەۋىن ءارى وعان امال ەتۋىن دوعارماسا جانە ناداندىقتى (كۇنا ءىستى) تاستاماسا, اللا تاعالاعا ونىڭ تاعام مەن سۋسىننان باس تارتقانى كەرەك ەمەس» دەگەن.
سۇراق: رامازان ايىندا ورازا ۇستاۋدىڭ ۇكىمى قانداي؟
جاۋاپ: رامازان ايىندا ورازا تۇتۋ ءارى قازاسىن وتەۋ – ءاربىر اقىل-ەسى بار, باليعات جاسىنا جەتكەن ەر مەن ايەل مۇسىلمانعا پارىز. اللا تاعالا قۇران كارىمدە: «ۋا, يمان كەلتىرگەندەر! سەندەرگە بۇرىنعىلارعا پارىز ەتىلگەندەي ورازا پارىز بولدى, بالكىم, ساقتانارسىڭدار» دەگەن. تاعى ءبىر اياتتا اللا تاعالا بىلاي دەيدى: «سەندەردەن كىم رامازان ايىندا بولسا, ورازا ۇستاسىن». ءابۋ ءۋماما ءال-باھيلي: «قوشتاسۋ قاجىلىعىندا پايعامبارىمىزدىڭ (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «راببىلارىڭا قۇلشىلىق ەتىڭدەر, بەس ۋاقىت ناماز وقىڭدار, رامازان ايىندا ورازا ۇستاڭدار, قاعبانى زيارات ەتىپ قاجىلىق جاساڭدار جانە وزدەرىڭ جاقسى كورگەن مال-مۇلىكتەرىڭنىڭ زەكەتىن بەرىڭدەر, سوندا راببىلارىڭنىڭ ءجانناتىنا كىرەسىڭدەر» دەپ ايتقانىن ەستىدىم» دەيدى. ۇمبەت عالىمدارى رامازان ايىندا ورازا ۇستاۋ پارىز ەكەندىگىنە, ونى مويىنداماعان ادام دىننەن شىعاتىنىنا, ال ورازانى مويىنداپ جالقاۋلىقپەن ۇستاماعانى پاسىق بولاتىنىنا (كۇناكار) ءبىراۋىزدان كەلىستى.
