استانادا قر تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان «قۋاتتى ءوڭىر – قۋاتتى قازاقستان» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ كۇندەرى ءوتىپ جاتىر. بۇگىن تاڭنان بەرى «حان شاتىر» ساۋدا-ويىن-ساۋىق ورتالىعى الاڭىندا قىزىلجار ايماعىنان ەلورداعا جەتكىزىلگەن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ساۋداسى قىزۋ جۇرگىزىلۋدە. ساۋدامەن قاتار ساندىك-قولدانبالى ونەر شەبەرلەرىنىڭ كورمەسى ۇيىمداستىرىلىپ, قىزىلجارلىق ونەرپازدار حالىقتىڭ قۇلاق قۇرىشىن قاندىرۋدا.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ساۋدا سورەلەرىن ارالاعاندا ازىق-تۇلىكتىڭ قاي اۋداننان اكەلىنگەنىن انىقتايتىن باننەرلەردىڭ ءوزى كوز سۇيسىنتەدى. شال اقىن, ماعجان جۇماباەۆ, شوقان ءۋاليحانوۆ, جامبىل, عابيت مۇسىرەپوۆ اتاۋلارى تاۋەلسىزدىك جىلدارى ءوڭىردىڭ ءبىراز قازاقىلانعانىنان حابار بەرەدى.
قىزىلجارلىقتار استاناعا 700 توننان استام ءونىم جەتكىزىپتى. سونىڭ ىشىندە 95 توننا ەت, 10 توننا شۇجىق ونىمدەرى, 24 توننا ءسۇت ونىمدەرى, 450 توننا كارتوپ پەن باسقا دا كوكونىس, 20 توننا بالىق, 10 توننا ماكارون ونىمدەرى, 16 توننا بال, 100 توننا ۇن جانە باسقا دا ازىق-تۇلىك تۇرلەرى بار. جالپى العاندا جارمەڭكەگە وڭىردەن 100-دەن استام شارۋاشىلىق پەن وڭدەۋشى كاسىپورىندار قاتىسۋدا.
– استانا تۇرعىندارى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ جارمەڭكەسىن جىل سايىن اسىعا كۇتەدى. وسى ءوڭىر جارمەڭكەنى جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرۋدى داستۇرگە اينالدىردى. ونى وزدەرىڭىز دە كورىپ تۇرسىزدار, قىزىلجارلىقتار ساۋدامەن قاتار كونتسەرتتىك باعدارلامانى دا قىزىقتى ەتىپ قۇرىپ, قوناقجايلىلىعىن تانىتىپ, حالىقتى داممەن دە سىيلاۋدا. بۇدان سوڭ كەزەك اقمولا وبلىسىنا كەلەدى. استانامەن كورشىلەس ايماق بيىلعى جارمەڭكەلەردى تۇيىندەيدى. بۇل شارالاردا ازىق-تۇلىك نارىقتاعى باعادان 15-20 پايىزعا تومەن ساۋدالانۋىمەن قاتار, مۇنداعى اتموسفەرا دا كوڭىلگە جاعىمدى بولادى. استاناعا ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىنەن حالىق جينالعانىن بىلەسىزدەر. وسى كۇندەرى استانالىق اتانعان ولار ادەتتە وسىنداي جارمەڭكەلەرگە جەرلەستەرىمەن قاۋىشۋعا كەلەدى, – دەيدى استانا قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ماليكا بەكتۇروۆا.
قالا باسشىسى ورىنباسارىنىڭ ءسوزىنىڭ دالەلىندەي, تايىنشا اۋدانى تىككەن كيىز ءۇيدىڭ ماڭايىنا بارعانىمىزدا حالىققا ىستىق پالاۋ مەن باۋىرساق ۇلەستىرىلىپ جاتقانىن كوردىك. وسىلايشا ءار اۋدان ءبىر-ءبىر قىزىق شارا ۇيىمداستىرىپتى. ماسەلەن, ماعجان جۇماباەۆ اۋدانىنىڭ گۇلمايدا ماناقباەۆا اتتى تۇرعىنى زەينەتكەرلىككە شىققاننان سوڭ مونشاقتاردى ءورۋ ونەرىمەن اينالىسا باستاپتى. ءاليا رىسپاەۆا بولسا, كورپە, جاستىق سياقتى ۇلتتىق قولونەر بۇيىمدارىن تىگەدى ەكەن. دميتري ناپادوۆ تەمىردەن ءتۇيىن تۇيگەن شەبەر بولىپ شىقتى.
عابيت مۇسىرەپوۆ اۋدانىنىڭ قولونەر شەبەرلەرىنىڭ قولىنان شىققان ءۇي قۇستارىنىڭ مۇسىندەرى بىزگە ءتىرى سياقتى بولىپ كورىندى. ايىرتاۋى اۋدانىنىڭ قۋىرشاقتارى دا كوزدى قىزىقتىردى.
سولتۇستىك ءوڭىرى ەلورداعا ەتتى مولىنان جەتكىزىپتى. جىلقى ەتى 1250 تەڭگەدەن, سيىر ەتى 1100 تەڭگەدەن, قوي ەتى 1050 تەڭگەدەن ساۋدالانۋدا. بۇعان قوسا قاز بەن ۇيرەك ەتىنىڭ باعاسى 1200-1500 تەڭگە ارالىعىندا. ەت قويىلعان سورەلەردىڭ جانىندا: «ەت تاماشا ەكەن, قاپ, مۇزداتقىشىم تولىپ قاپ ەدى» نەمەسە «سەمىز ەت ەكەن, بىراق انام ونداي ەتتى جەمەيدى» دەگەن سوزدەردى ەستىپ قالدىق. بۇدان سوڭ دورباسىن ەتكە تولتىرىپ, ءسال ارىرەك تۇرعان اعامىزدىڭ جانىنا بارىپ, جارمەڭكەدەن العان اسەرىن بىلدىك.
«ءار اپتا سايىن جارمەڭكەگە كەلەمىن. اسىرەسە, قىزىلجارلىقتار جارمەڭكەنى جاقسى ۇيىمداستىرىپتى. مۇنداعى ازىق-تۇلىك باعاسى قالا بازارلارىنداعى باعاعا قاراعاندا ارزان. ءوزىم جىلقىنىڭ دا, سيىردىڭ دا, قويدىڭ ەتىن دە ساتىپ الدىم. قازاققا سەمىز ەت كەرەك قوي, مەنى سول قىزىقتىردى. اراسىندا جەڭىل ەت بولسىن دەپ ءبىر تاۋىقتى دا قوستىم» دەيدى استانانىڭ بايىرعى تۇرعىنى سايلاۋبەك ايدارحانۇلى.
سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ جارمەڭكەسى بۇگىن ساعات 18.00-گە دەيىن جالعاسادى. ال ەرتەڭ ساعات 9.00-دەن باستاپ 15.00-گە دەيىن وتەدى.
سونداي-اق, بۇگىن ساعات 17.00-دە بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم سارايىندا «ماعجان ەلىنەن – ەلوردا تورىنە» اتتى ءوڭىردىڭ ۇزدىك ونەر ۇجىمدارىنىڭ كونتسەرتى ۇيىمداستىرىلادى.
امانعالي قالجانوۆ
