ونەر ۇجىمدارىنىڭ تارتۋى رەتىندە ەلوردا مەرەيتويىنا ارنالعان «ساحنادان سالەم» ءىى حالىقارالىق تەاتر فەستيۆالى باستالدى. قالا اكىمدىگى مەن مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باستاماسىمەن ەكىنشى رەت ۇيىمداستىرىلعان بۇل فەستيۆالدىڭ بيىلعى ەرەكشەلىگى – حالىقارالىق دەڭگەيگە كوتەرىلۋى. ياعني, شەت ەلدەن ارنايى شاقىرىلعان ساراپشىلار مەن سىنشىلار دا ءوزارا باق سىناساتىن تەاتر قويىلىمدارىنىڭ باعاسىن بەرمەك.
ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى بولات ۇزاقوۆتىڭ ايتۋىنشا, 1-6 شىلدە ارالىعىندا وتەتىن بۇل مەرەكەلىك شاراعا 13 تەاتردان 400 ادام قاتىسپاقشى. ولاردىڭ اراسىندا داعىستان رەسپۋبليكاسى ماحاچكالا قالاسىنىڭ م.گوركي اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ورىس دراما تەاترى مەن تۇركيانىڭ ەرزۋرۋم قالاسىنىڭ مەملەكەتتىك تەاترى فەستيۆالدىڭ ارنايى قوناقتارى بولماق. سونىمەن قاتار, استانالىق قۋىرشاق تەاترى دا ءوز قويىلىمىن كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنادى. «قاتىسۋشىلاردى ءبىر اي بويى ىرىكتەدىك. قانداي سپەكتاكلدى كورسەتۋگە بولاتىنىن الدىن الا جىبەرىلگەن بەينەجازبالار ارقىلى ساراپتادىق. ال, كەلەسى جىلعى ىرىكتەۋ جارتى جىل بۇرىن باستالاتىن بولادى. تالاپتارى دا كۇشەيە تۇسپەك» دەيدى ول. تەاتر جانە كينو رەجيسسەرى, جازۋشى جانە دراماتۋرگ ەگيشە گەۆوركيان اتالمىش فەستيۆالدىڭ ەلوردا دامۋىنىڭ ءبىر بەلەسى ەكەنىن ايتىپ, «مادەنيەتتەر سينتەزى, ونەردىڭ شىعارماشىلىق ديالوگى – بۇگىنگى استانانىڭ تىنىسى بولۋى ءتيىس» دەگەن وي ءبىلدىردى.
«ساحنادان سالەم» اتتى تەاتر شەرۋى جاڭا شىعارماشىلىق دۇنيەلەردi كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىپ قانا قويماي, كاسiبي ماماندار اراسىندا ءوزارا پiكiر الماسىپ, تاجiريبە ءبولىسۋدى كوزدەيدى. سول سەبەپتى ونەر قايراتكەرلەرى ءۇشىن بۇل شارانىڭ ماڭىزى ەرەكشە.
فەستيۆال شىمىلدىعى ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىندا قويىلعان «ءتىل تابىسقاندار» كومەدياسىمەن اشىلدى. مار بايجيەۆتىڭ پەساسى بويىنشا بولات ۇزاقوۆ ساحنالاعان قويىلىمدا استانا قالاسىندا تۇراتىن ءبىر عانا زيالى وتباسىنىڭ تاعدىرىن سۋرەتتەۋ ارقىلى قازىرگى قوعامدا تۋىنداعان وزەكتى ماسەلەلەر كوتەرىلەدى. باس-اياعى بەس اكتەر: ولجاس جاقىپبەك, اقمارال تاناباەۆا, جانات چايكينا, اينۇر بەرمۇحامبەتوۆا, مەيرام قايسانوۆ شىعارمانىڭ قىر-سىرىن تەرەڭ سەزىنە ءبىلىپ, وبرازدارىن قينالماي, شىنايى ويناپ شىعادى. اتى اڭعارتىپ تۇرعانىنداي, مۇنداعى كەيىپكەرلەر ءبىر-بىرىمەن تۋرا ماعىناسىندا ءتىل تابىسا المادى. مۇقامبەت پەن سۇيىمقان ومىرلەرىندە ءبىرىنشى رەت دۋبايعا بارىپ دەمالماقشى. الايدا, جولداما سانى – ەكەۋ عانا. «قىزىمىزدى جالعىز قالاي قالدىرامىز؟» دەپ امال تاپپاي وتىرعاندا, ويدا جوقتا اۋىلدان مۇقامبەتتىڭ اپكەسى كەلە قالادى. قىزدى سول كىسىگە تاپسىرايىن دەسە, دەزدەمونا ءبىر اۋىز ءسوز قازاقشا بىلمەيدى, ال اۋىلدان كەلگەن بولدۋقان مۇلدەم ورىسشا تۇسىنبەيدى. وسى ساتتە كومەككە ەكىلىك باعانىڭ كەسىرىنەن مەملەكەتتىك ەمتيحانعا جىبەرىلمەگەن اسقار اتتى ستۋدەنت كەلەدى. تىعىرىقتان شىعۋدىڭ جولى – ونى ءتىلماش رەتىندە پايدالانۋ. «تۇرىڭنەن اينالدىم» دەگەندى «كرۋجۋس ۆوكرۋگ تەبيا», «قاسىقتاي قارا باسىڭدى» – «تۆويا چەرنايا گولوۆا كاك لوجكا» دەپ اۋدارۋى كورەرمەندەردى كۇلكىگە قارىق قىلادى. ەرەكشەلىگى سول – اۆتور دا, رەجيسسەر دە, اكتەرلەر دە قوعامدا ورىن العان كوڭىلگە كىربىڭ ۇيالاتار قازاق ءتىلىنىڭ تراگەديالىق جاعدايىن جاراسىمدى ءازىل-قالجىڭدار ارقىلى كومەدياعا اينالدىرا بىلگەن. كۇلىپ وتىرىپ كۇيىنەسىڭ, ورىس سوزدەرىنىڭ قازاق ءتىلىن جەتكىزە المايتىندىعىن ەستىپ, انا ءتىلىمىزدىڭ بايلىعىنا ەرىكسىز سۇيسىنەتىنىڭ تاعى بار. سونداي-اق, قالالىقتاردىڭ اۋىل ومىرىنەن الشاقتاپ بارا جاتقاندىعى دا جاقسى اشىلعان. «اۋىلدا ىستىق سۋ جوق, ۆاننا جوق, دارەتحانا ايدالادا» دەگەن تۇرمىستىق ستەرەوتيپتى اقىر اياعىندا قازاقى كوڭىلدىڭ دارقاندىعى, ماحاببات جەڭەدى.
ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ايتۋىنشا, وسى فەستيۆال گەوگرافياسىن ودان ءارى كەڭەيتە تۇسپەك. بولاشاقتا شاراعا قاتىساتىن تەاتر ۇجىمدارى كورەرمەندەرگە ءبىر تاقىرىپ اياسىندا ارنايى دايىندالعان قويىلىمدارىن ۇسىنۋى مۇمكىن.
ءمادينا جاقىپ
