جۋىردا «حابار» ارناسىندا جاڭا جوبانىڭ تۇساۋى كەسىلەدى. «ءبىزدىڭ نازاردا» دەپ اتالاتىن ساراپتامالىق تەلەباعدارلامانىڭ كوتەرەر جۇگى جەڭىل ەمەس. ويتكەنى وندا كوپشىلىكتى الاڭداتاتىن كوكەيتەستى ماسەلەلەر تالقىلانىپ, كۇرمەۋلى پروبلەمالاردىڭ ءتۇيىنى تارقاتىلماق. حالىققا تاعى نەندەي پايداسى تيەرىن بىلمەك ماقساتپەن اتالمىش باعدارلامانىڭ جۇرگىزۋشىسى جانسايا قوجاحمەتوۆانى اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.
– جاڭا جوبانىڭ قانداي ەرەكشەلىكتەرى بار؟ اتاۋى دا بىزگە ەرەكشە ۇناپ تۇر.
– 5 قىركۇيەكتەن باستاپ «حابار» ارناسىندا كورسەتىلەتىن بۇل باعدارلاما بارىسىندا الەۋمەتتىك ماسەلەلەر تەرەڭ قوزعالىپ, تارازىلانادى. سونداي-اق, ۇزاق ۋاقىت بويى شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان ساۋالداردىڭ جاۋابى ەفير كەزىندە جۇرتشىلىققا جەتكىزىلەتىن بولادى. شىنار ساعىندىقوۆا, مىرزابەك ءتۇسىپوۆ, نۇرشاپاعات نەسىپباەۆ جانە مەرۋەرت سايلاۋبەكوۆا سىندى ءبىزدىڭ تىلشىلەرىمىز وزدەرىنىڭ جۋرناليستىك شەبەرلىكتەرىن سالىپ, بۇقارا اراسىندا ءتۇيىنى تارقاماعان تاقىرىپتاردى زەرتتەيدى.
– دەمەك, ونىڭ شەشىلۋىنە جاردەمدەسۋ دە سىزدەردىڭ مويىندارىڭىزدا عوي؟
– ءيا. باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى دا سول – كەز كەلگەن پروبلەمانىڭ شەشىلەتىنىنە قالىڭ جۇرتشىلىقتىڭ كوزىن جەتكىزۋ. وسى ورايدا تەلەۆيزيانىڭ, جۋرناليستەر قاۋىمىنىڭ حالىق ءۇشىن قىزمەت ەتەتىنىن دالەلدەگىمىز كەلەدى.
– وعان كورەرمەندەردىڭ ءوزى دە كومەكتەسە الا ما؟
– ارينە. باعدارلامادا «حالىقتىق رەپورتاج» دەگەن ايدار بار. كىمدە-كىم كيكىلجىڭگە كۋا بولسا نەمەسە پروبلەمانىڭ قايناعان ورتاسىندا جۇرسە, سمارتفون, كامەرا, پلانشەت سياقتى قولىنداعى گادجەتىنە الگى وقيعانى ءتۇسىرىپ, بىزگە جولداۋى كەرەك. ال ءبىز ءوز كەزەگىمىزدە سول ماسەلەنىڭ تۇبىنە ءۇڭىلىپ, ونى جويۋعا كۇش سالاتىن بولامىز. سونىمەن قاتار, باعدارلاماداعى «ەكسپەريمەنت» دەگەن ايداردا جۋرناليستەر كەيپىن وزگەرتىپ, حالىقتىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ وتىرعان جەرلەرگە بارادى. سوندا جاسالعان الەۋمەتتىك ەكسپەريمەنتتىڭ كومەگىمەن كەيبىر ماسەلەلەر تۋرالى شەشىمدەر شىعارادى. تاعى ءبىر ايرىقشا ايتۋعا تۇرارلىق نارسە, وسى تەلەجوبا اياسىندا مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ ءمان-ماعىناسى مەن ورىندالۋ بارىسىن حالىققا تۇسىندىرەمىز.
– باعدارلامانىڭ العاشقى بولىمدەرى قانداي تاقىرىپتارعا ارنالادى؟
– ءبىز بۇقارا اراسىندا زەرتتەۋ جۇرگىزىپ, بۇگىنگى كۇنى كۇيىپ تۇرعان بىرنەشە ماسەلەنى انىقتادىق. ونىڭ ىشىندە پاتەر ساتىپ پايدا تاپقان قىلمىستىق توپ, جابايى ساۋدا, تەلەفون تەرروريستەرى, اپاتتى ۇيلەر, ميگراتسيا, ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ءتارىزدى پروبلەمالار بار.
– ياعني, قازاقستاننىڭ بارلىق ءوڭىرلەرىندەگى تۇيتكىلدى ماسەلەلەر قامتىلادى عوي؟
– دۇرىس ايتاسىز. وعان جوعارىدا اتاپ وتكەن جۋرناليستەرمەن قاتار, ءبىزدىڭ ارنانىڭ ءار وبلىستاعى مەنشىكتى تىلشىلەرى دە اتسالىسادى. ءاۋ باستا وسى جوبانىڭ شىعۋىنا مۇرىندىق بولعان «حابار» ارناسىنىڭ باسشىلىعى دا باعدارلامانىڭ مەيلىنشە اۋقىمدى بولعانىن كوزدەپ وتىر. جوبانىڭ پروديۋسەرى – بىلىكتى دە ءبىلىمدى جۋرناليست ىسقاق ەگەمدەرديەۆ.
– باعدارلاما قاي كەزدە كورسەتىلەدى؟
– اپتاسىنا ەكى رەت, دۇيسەنبى جانە سارسەنبى كۇندەرى ساعات كەشكى 18.00-دە شىعاتىن بولادى. ەفير ۇزاقتىعى – 20 مينۋت.
– اسىعا كۇتەمىز. جۇمىستارىڭىزعا ساتتىلىك!
– 5 قىركۇيەكتەن باستاپ «حابار» ارناسىندا كورسەتىلەتىن بۇل باعدارلاما بارىسىندا الەۋمەتتىك ماسەلەلەر تەرەڭ قوزعالىپ, تارازىلانادى. سونداي-اق, ۇزاق ۋاقىت بويى شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان ساۋالداردىڭ جاۋابى ەفير كەزىندە جۇرتشىلىققا جەتكىزىلەتىن بولادى. شىنار ساعىندىقوۆا, مىرزابەك ءتۇسىپوۆ, نۇرشاپاعات نەسىپباەۆ جانە مەرۋەرت سايلاۋبەكوۆا سىندى ءبىزدىڭ تىلشىلەرىمىز وزدەرىنىڭ جۋرناليستىك شەبەرلىكتەرىن سالىپ, بۇقارا اراسىندا ءتۇيىنى تارقاماعان تاقىرىپتاردى زەرتتەيدى.
– دەمەك, ونىڭ شەشىلۋىنە جاردەمدەسۋ دە سىزدەردىڭ مويىندارىڭىزدا عوي؟
– ءيا. باعدارلامانىڭ باستى ماقساتى دا سول – كەز كەلگەن پروبلەمانىڭ شەشىلەتىنىنە قالىڭ جۇرتشىلىقتىڭ كوزىن جەتكىزۋ. وسى ورايدا تەلەۆيزيانىڭ, جۋرناليستەر قاۋىمىنىڭ حالىق ءۇشىن قىزمەت ەتەتىنىن دالەلدەگىمىز كەلەدى.
– وعان كورەرمەندەردىڭ ءوزى دە كومەكتەسە الا ما؟
– ارينە. باعدارلامادا «حالىقتىق رەپورتاج» دەگەن ايدار بار. كىمدە-كىم كيكىلجىڭگە كۋا بولسا نەمەسە پروبلەمانىڭ قايناعان ورتاسىندا جۇرسە, سمارتفون, كامەرا, پلانشەت سياقتى قولىنداعى گادجەتىنە الگى وقيعانى ءتۇسىرىپ, بىزگە جولداۋى كەرەك. ال ءبىز ءوز كەزەگىمىزدە سول ماسەلەنىڭ تۇبىنە ءۇڭىلىپ, ونى جويۋعا كۇش سالاتىن بولامىز. سونىمەن قاتار, باعدارلاماداعى «ەكسپەريمەنت» دەگەن ايداردا جۋرناليستەر كەيپىن وزگەرتىپ, حالىقتىڭ نارازىلىعىن تۋدىرىپ وتىرعان جەرلەرگە بارادى. سوندا جاسالعان الەۋمەتتىك ەكسپەريمەنتتىڭ كومەگىمەن كەيبىر ماسەلەلەر تۋرالى شەشىمدەر شىعارادى. تاعى ءبىر ايرىقشا ايتۋعا تۇرارلىق نارسە, وسى تەلەجوبا اياسىندا مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ ءمان-ماعىناسى مەن ورىندالۋ بارىسىن حالىققا تۇسىندىرەمىز.
– باعدارلامانىڭ العاشقى بولىمدەرى قانداي تاقىرىپتارعا ارنالادى؟
– ءبىز بۇقارا اراسىندا زەرتتەۋ جۇرگىزىپ, بۇگىنگى كۇنى كۇيىپ تۇرعان بىرنەشە ماسەلەنى انىقتادىق. ونىڭ ىشىندە پاتەر ساتىپ پايدا تاپقان قىلمىستىق توپ, جابايى ساۋدا, تەلەفون تەرروريستەرى, اپاتتى ۇيلەر, ميگراتسيا, ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ءتارىزدى پروبلەمالار بار.
– ياعني, قازاقستاننىڭ بارلىق ءوڭىرلەرىندەگى تۇيتكىلدى ماسەلەلەر قامتىلادى عوي؟
– دۇرىس ايتاسىز. وعان جوعارىدا اتاپ وتكەن جۋرناليستەرمەن قاتار, ءبىزدىڭ ارنانىڭ ءار وبلىستاعى مەنشىكتى تىلشىلەرى دە اتسالىسادى. ءاۋ باستا وسى جوبانىڭ شىعۋىنا مۇرىندىق بولعان «حابار» ارناسىنىڭ باسشىلىعى دا باعدارلامانىڭ مەيلىنشە اۋقىمدى بولعانىن كوزدەپ وتىر. جوبانىڭ پروديۋسەرى – بىلىكتى دە ءبىلىمدى جۋرناليست ىسقاق ەگەمدەرديەۆ.
– باعدارلاما قاي كەزدە كورسەتىلەدى؟
– اپتاسىنا ەكى رەت, دۇيسەنبى جانە سارسەنبى كۇندەرى ساعات كەشكى 18.00-دە شىعاتىن بولادى. ەفير ۇزاقتىعى – 20 مينۋت.
– اسىعا كۇتەمىز. جۇمىستارىڭىزعا ساتتىلىك!
بوتاگوز ماراتقىزى
