Erte zamandarda adam balasynyŋ jyly ūiasy bolǧan otbasy qūndylyǧy bügınde devalvasiiaǧa ainalyp bara jatqanyn baiqauǧa bolady.
Ökınıştısı sol, batystaǧy elderdıŋ köpşılıgın ruhani daǧdarysqa ūşyratyp otyrǧan osyndai saltsyzdyq, dästürsızdık bızdıŋ de qoǧamymyzda qylaŋ berıp qalady. Jasynyŋ ūlǧaiǧanyna qaramai, tūrmys qūrmai, qyzmet quyp, karera jasap jürgen qyzdarymyz, qyryqqa tolsa da üilenbei, sūr boidaq atanyp jürgen ūldarymyz sonyŋ dälelı siiaqty.
Juyrda psiholog retınde bır otbasyna qonaqqa bardym. Menı şaqyrǧan kısı otyz alty jastaǧy qyzynyŋ tūrmys qūrmai, qyryqtan asqan ūlynyŋ üilenbei jürgenın aityp, solarǧa yqpal etuımdı sūraǧan edı. Alaida, asüide jaiylǧan dastarhanǧa üi ielerı ūlyn da, qyzyn da keltıre alǧan joq. Olar bır-bır tärelkege tamaq salyp aldy da, bölmelerıne kırıp kettı. Azdan soŋ tamaqtanyp bolǧan otaǧasy da tūryp, öz jaiyna kettı. Sonda dastarhan basynda ekı adam ǧana qaldyq. Men sonda būl üidıŋ qasıretı dastarhandy syilau dästürınıŋ bolmauynda dep tüsındım. Üi iesıne de erterekten osyndai bırge otyryp tamaqtanu, dastarhan basynda asyqpai, şäi ışıp otyryp, äŋgıme-düken qūru, tamaqtan soŋ as qaiyrylmai, üstelden tūrmau sekıldı ızgı saltty saqtamaǧandyqtan, ruhani bailanys älsırep ketkenın aittym.
Jalpy, är otbasynyŋ eŋ basty bailyǧy – balalary boluǧa tiıs. Qoǧamdaǧy otbasy institutynyŋ negızgı mındetı de – bala tärbielep, elge dūrys azamattar ösırıp, qosu. Alaida, bügın materialdyq jaǧdai men mänsapty bırınşı kezekke qoiǧan zamandastarymyzdyŋ köpşılıgı balany otbasynyŋ bailyǧy dep sanamaidy. Sol sebeptı, būrynǧy atalarymyzdai balasynyŋ sanymen emes, düniemen ǧana maqtanuǧa tyrysady.
Batyr atamyz Bauyrjan Momyşūly būrynyraqta «besık jyryn jyrlaityn kelınderımız, ertegı aitatyn äjelerımız azaiyp bara jatyr» dep nalyǧan. Mıne, sol qauıp bügın ömırdıŋ öz körınısıne ainalyp otyr. Sonyŋ saldarynan dästürdı syilamaityn ūrpaq ösıp keledı. Balalar da ata-ana meiırıne qana almai keledı. Öitkenı, jas otbasylardyŋ köbı säbilerın bala baǧuşyǧa tapsyryp qoia beredı. Onyŋ şyqqan tegı men alǧan tärbiesıne qaramai, kım azyraq aqşa sūrasa, soǧan balasyn senıp tapsyrady. Būl, ärine, tūrmystyq tapşylyqtan boluy mümkın. Bıraq, menıŋ psiholog retınde aitqym kelgenı, balanyŋ tärbiesı men onyŋ ösıp-qalyptasuy bırınşı kezekte boluy kerek.
Būl oraida, tym bolmasa, aptanyŋ bır künı otbasyna arnalyp, as üi bärımızdıŋ bas qosyp, emen-jarqyn otyratyn ortamyzǧa ainaluǧa tiıs. Dastarhan basy tolmai, üi ielerınıŋ balalarymen basy qosyla bermeitın otbasyn adamnyŋ jyly ūiasy deuge kelmeidı. Al, otbasynda jylylyq körıp, meiırge qanyp öspegen baladan meiırım kütuge bolmaidy.
Limana QOIŞİEVA,
psihologiialyq daǧdarys ortalyǧynyŋ jetekşısı
