Astanada qaldyqty qaita öŋdeu prosesın arttyruǧa qatysty Memleket basşysynyŋ tapsyrmasyna säikes, elorda äkımdıgı arnaiy baǧdarlama äzırlegen. Sonyŋ aiasynda şahardaǧy qoqys konteinerlerın jaŋartu jäne osy maqsatta innovasiialyq tehnologiialardy engızu josparlanuda. Atalmyş qūjat keşe bırqatar vedomstvo basşylarymen ötken döŋgelek üstel jiynynda talqylandy.
Şaraǧa Tabiǧi resurstar jäne tabiǧat paidalanudy retteu basqarmasynyŋ basşysy Ädılbek Särsembaev, Parlament Mäjılısınıŋ deputaty ärı ekologiia jäne tabiǧat paidalanu mäselelerı jönındegı komitetı müşesı Serık Seidumanov, Energetika ministrlıgınıŋ Qaldyqtardy basqaru departamentı direktory Jan Nūrbekov, «Qazaqstandyq MJS ortalyǧy» ūiymynyŋ vise-prezidentı Aidos Köbetov qatysyp, qoqystyŋ qorşaǧan ortaǧa äserı jaily äŋgıme örbıttı.
Olardyŋ aituynşa, bügınde Astanada qatty tūrmystyq qaldyqqa arnalǧan 12455 konteiner ornatylǧan. Onda kün saiyn 969 tonna, al jylyna 353,6 myŋ tonna qaldyq jinalyp, şyǧarylady. Ony tasymaldaumen «Astana Tazartu» jäne «Taza älem» kompaniialarymen qatar 40 şaqty ūsaq ūiymdar ainalysady. Jan basyna şaqqandaǧy tarif qūny köp qabatty üiler üşın 259 teŋgenı, al jeke sektor üşın 276 teŋgenı qūraidy.
Jinalǧan qaldyq sūryptauǧa jäne qaita öŋdeuge jıberıledı. Qaita öŋdeu keşenıne täulıgıne 200 tonnadan aspaityn mölşerdegı qaldyq qabyldanady. Byltyr onda 72760 tonna qaldyq aparylǧan. Qoqystyŋ 7 paiyzy qolmen sūryptalady. Iаǧni, qaǧaz, metall, plastik syndy materialdar bölek-bölek jentekteledı. Būl üşın tarif qūny – tonnasyna 2278 teŋge.
Brikettelgen qatty tūrmystyq qaldyqtyŋ 93 paiyzy poligonǧa kömıledı. Poligondaǧy bırınşı ūiaşyqtyŋ audany 15 gektarǧa teŋ, al quattylyǧy – 2,8 million tonna. Ol şamamen biylǧy jyldyŋ soŋynda tolady. Būdan soŋ audany 20 gektar, quattylyǧy 2 million tonna bolatyn ekınşı ūiaşyq paidalanuǧa berıledı. 2014 jyly poligonǧa 289 myŋ tonna, 2015 jyly 353 myŋ tonna qatty tūrmystyq qaldyq kömılgen. Baiqap otyrǧanyŋyzdai, körsetkış 20 paiyzǧa artqan. Brikettelgen qoqysty kömu üşın tonnasyna 1158 teŋge, al aqtarylǧan qoqysty kömu üşın tonnasyna 2278 teŋge tölenedı.
Jyl saiyn qaladan 632 myŋ tonna qaldyq şyǧarylady. Onyŋ 55,6 paiyzy nemese 353,6 myŋ tonnasy qatty tūrmystyq qaldyqqa jatady. Mūndai tiptegı qoqystyŋ 48 paiyzy «Astana Tazartu» kompaniiasy, 8,8 paiyzy «Taza älem» kompaniiasy, 16,5 paiyzy «Altyn TET» JŞS, 14,7 paiyzy «Astana Tazalyq» JŞS, 6,9 paiyzy senbılıkter, 5,7 paiyzy basqa da qoqys tasymaldauşy kompaniialar arqyly poligonǧa jetkızıledı. Al jalpy qaldyqtyŋ 0,4 paiyzy nemese 2505 tonnasy – ırı gabarittı qoqys, 27,8 paiyzy nemese 175,6 myŋ tonnasy – qūrylys qaldyqtary, 4,9 paiyzy nemese 31,2 myŋ tonnasy – öndırıstık qaldyqtar, 7 paiyzy nemese 44,3 myŋ tonnasy – jol qaldyqtary, 4,3 paiyzy nemese 27 myŋ tonnasy – şögındı qaldyqtar.
Nazar audararlyq jaittardyŋ endı bırı – qoqysty bölu. Būl rette Tabiǧi resurstar jäne tabiǧat paidalanudy retteu basqarmasynyŋ basşysy Ädılbek Särsembaev qalanyŋ köptegen tūsyna ärtürlı qaldyqqa arnalǧan konteinerler qoiylǧanyn, bıraq ony tiımdı qoldanuǧa azamattardyŋ salǧyrt qaraitynyn qynjyla aitty. Aldaǧy uaqytta qaǧaz, plastik, biologiialyq qaldyq jäne özge de tūrmystyq qaldyqtar üşın jeke konteinerler ornatu mäselesı retteletın bolady.
Derekterge süiensek, astanalyqtardyŋ tek 25 paiyzy «Astana Tazartu» jäne «Taza älem» JŞS qyzmetın paidalanady. Būl ekeuı – äkımdık ūiymdastyrǧan tenderdı jeŋıp alǧan ūiymdar. Al qalǧan 75 paiyzy jeke kompaniialardyŋ järdemıne jügınedı. Öitkenı, olardyŋ tariftık qūny säl arzandau. Bıraq mūndai firmalar qarajat ünemdemek nietpen qoqysty tyiym salynǧan jerlerge tögıp, zaŋ būzady.
Kelesı tüitkıl tūrǧyn üilerge tırkelgen kısıler sanynyŋ şynaiy qūbylyspen säikes kelmeuıne tıreledı.
Joǧarydaǧy problemalardy esepke ala otyryp, Astana qalasynyŋ qaldyqtaryn basqaru baǧdarlamasy şeŋberınde bırıktırılgen jüie qūrylmaq.
Botagöz MARATQYZY
