Säbila MŪSTAFİNA, Astana qalasy Esıl audanynyŋ äkımı: QALA TAZALYǦYNA TŪRǦYNDAR TIKELEI ATSALYSSA, JŪMYS NÄTİJELI BOLADY
Elordanyŋ Esıl audany – auyz toltyryp aituǧa laiyqty maŋyzdy, äsem ǧimarattarǧa ǧana emes, ruhani, dästürlı qūndylyqtarǧa da toly audan. Tūrǧyndardyŋ äleumettık jaǧdaiyn jaqsartu baǧytynda audan aumaǧynda türlı saiasi-mädeni ıs-şaralar da ötkızılude. Juyrda qalalyqtarmen bolǧan tıkelei tıldesu barysynda Esıl audanynyŋ äkımı Sabila Mūstafina osy jäne özge de mäseleler töŋıregınde äŋgımeledı.
– Sälemetsızder me?! Men «Jaǧalau-3» tūrǧyn-üi keşenınde tūramyn, aty-jönım Asqar Batyrbekūly. Aityŋyzşy, Säbila Saparqyzy, osy maŋda masalar men kemırgışterdı joiu jönınde qandai jūmystar jürgızılıp jatyr?
– Astana qalasy jäne onyŋ maŋaiyn jappai ziiankesterden tazartu kezeŋdık şaralaryn ötkızu üşın 2012 jyly Qazaqstan Respublikasy Densaulyq saqtau ministrlıgı Memsanepidqadaǧalau komitetı Astana qalasy boiynşa departamentınen 18 mln 123 myŋ teŋge bölındı, onyŋ 11 mln 61 myŋ teŋgesı jabyq stansiianyŋ 4 mln şarşy metrın jäne 6 myŋ gektar aşyq aumaqty öndeuge 7 mln 62 myŋ teŋge bölındı. Tenderdıŋ nätijesı boiynşa atalǧan ıs-şarany ötkızu «Astanalyq zalalsyzdandyru» JŞS-ıne jükteldı.
Üstımızdegı jyldyŋ 15 qyrküiegınen bastap küzgı jappai ziiankesterdı joiu kezeŋdık şaralary bastaldy. Sonyŋ nätijesınde Astana qalasy boiynşa 3 myŋ gektar aşyq aumaq, atap aitsaq, Esıl, Aqbūlaq, Sarybūlaq özenderınıŋ jaiylmalary, Nūra-Esıl kanaly, Taldyköl kölın qorǧaityn tosqauyly jäne t.b. öŋdeldı. 15 qazannan bastap 25 qazanǧa deiın 20 myŋ jeke tūrǧyn-üi sektory boiynşa şybyn-şırkeilerdı joiu ıs-şaralary ötkızıledı, sonyŋ ışınde Esıl audany boiynşa 790 üidı qamtu josparlanyp otyr.
– Jasyratyny joq, köŋ-qoqys qaldyqtary aulamyzdyŋ körkın būzuda. Sondyqtan, köŋ-qoqys jinauǧa arnalǧan konteinerlerdı qorşauǧa aluǧa bola ma?
– Sızdıŋ osy saualyŋyzǧa qatysty Esıl audany boiynşa barlyǧy 1524 köŋ-qoqys jinauǧa arnalǧan konteinerler ornatylǧandyǧyn, sonyŋ ışınde 602 danasy jabdyqtalǧandyǧyn mälımdeimız. Sonymen qatar, biylǧy jyly Esıl audany boiynşa 25 konteiner alaŋy ornatylyp jäne kelesı jylǧa 25 konteiner alaŋyn ornatu josparlanuda. Sızdıŋ meken-jaiyŋyz boiynşa ornalasqan konteiner alaŋyn jabdyqtau 2013 jyly qarjylandyru qarastyrylǧan jaǧdaida tızımge qosylady.
– Qaiyrly kün! Men – Qūralai Qaiyrgeldıqyzymyn. Qala köşelerınde köŋ-qoqys sauyttarynyŋ jetıspeitındıgı ras. Aldaǧy uaqytta qosymşa sauyttar ornatyla ma?
– Qūralai, üstımızdegı jyly Esıl audany boiynşa 294 köŋ-qoqys sauyttary ornatyldy. Sonymen qatar 565 sauyt satyp alyndy. Jyldyŋ soŋyna deiın olardy auystyru jäne ornatu jūmystary josparlanǧanyn mälımdeimız.
– Liftılerde dispetcherlık ortalyqtandyru jüiesı bola ma eken?
– Qazırgı kezde bızdıŋ audanda 989 lift qondyrǧysy jūmys ısteidı. Ötken 2011 jyly tehnologiialyq biznes-inkubirovalau şegı baǧytynda «Smart-lift» jobasy taŋdaldy. Jobanyŋ maqsaty Internet nemese CDMA onlain rejimınde qalalyq liftılerdıŋ jūmysyn arna boiynşa baqylau üşın bıregei dispetcherlık punkt jasau bolatyn.
«Smart-lift» jobasy barlyq qalalyq liftılerdıŋ jūmysy turaly tolyq aqparat tüsetın jäne saqtalatyn serverlık baza qūrudy qajet etedı, ol onlain rejimınde säikes qūzyrettı memlekettık organǧa qalanyŋ kez kelgen liftısınıŋ jaǧdaiy turaly şynaiy aqparat aluǧa jäne monitoring jürgızuge mümkındık beredı. Tūtas jüienı ortalyqtandyru adamdardyŋ ärtürlı kategoriialarynyŋ ärqaisysyna erekşe tarifterdı engızuge jäne qalanyŋ barlyq jedel qyzmetterıne kedergısız qol jetkızuge mümkındıktı qamtamasyz etedı. Jobany jüzege asyru arqyly qalanyŋ barlyq liftılerın jäne terminaldar, «sms» habarlandyrular arqyly lift qyzmetterı üşın tölemaqy töleudı ünemı baqylap otyruǧa bolady.
Jobanyŋ tiımdılıgı turaly aitar bolsaq, ol personal sanyn qysqartu arqyly eŋbekaqy boiynşa qyzmet körsetu kompaniialarynyŋ şyǧyndaryn oŋtailandyru, būl qalalyq liftılerdı paidalanu üşın tarif baǧasynyŋ tömendeuıne äser etuı mümkın. Sondai-aq, qyzmet körsetetın kompaniialardyŋ sapasyz-sapaly jūmysyn jäne olardyŋ bılıktılık deŋgeiın anyqtau, jaǧymdy bäsekelı orta qūruyna jäne liftıler jūmysynyŋ şynaiy körsetkışterın anyqtauǧa mümkındık beredı. «Smart lift Astana» ūsynylyp otyrǧan syzbada dispetchlık qyzmetterın körsetedı.
– Säbila Saparqyzy, eger üide jaryq közı sönıp qalsa nemese köŋ–qoqys uaqytynda şyǧarylmasa qaida habarlasuǧa bolady?
– Äkımdıkte «051 bailanys qyzmetı» jūmys ısteidı. Olar qala tūrǧyndarynan abattandyru nemese ömır tırşılıgın qamtamasyz etu mäselelerıne qatysty mälımetterdı qabyldaidy. Qabyldanǧan mälımetter tiıstı şara qoldanu maqsatynda tiıstı bölımderge jıberıledı. Sondyqtan, sız üiıŋızde jaryq bolmasa nemese köŋ-qoqys uaqytynda şyǧarylmaǧan jaǧdaida 32-50-06 telefonyna nemese ūialy telfon arqyly 109 nömırıne tegın qoŋyrau şalyp, habarlasa alasyz.
– Qaiyrly kün, ötken jyly «Nomad» tūrǧyn-üi keşenınde jylu quaty az boldy, osy jyly jaǧdaiymyz qalai bolady eken?
– Qalanyŋ sol jaǧalauy jylumen jabdyqtaudyŋ injenerlık arnalarynyŋ soŋǧy nüktesı bolyp tabylady. Jaŋa tūrǧyn üiler qūrylysynyŋ köbeiuıne bailanysty sol jaǧalauda jyludyŋ tapşylyǧy baiqalady. Osyny eskere otyryp, üstımızdegı jyly JEO -2 qosymşa 480 Gkal/saǧat quatty su jylytu qazandaryn ornatty, būl qalany jylumen tūraqty türde jabdyqtaudy qamtamasyz etedı.
Sondai-aq, «Astana – Teplotranzit» AQ-men qol qoiylǧan qysqa daiyndyq qūjattary boiynşa aldaǧy jylytu mausymyna bızdegı tūrǧyn üiler 100 paiyz daiyn. Degenmen, «Qamdanǧan – qapy qalmas» degendei, sız de qarap otyrmai, päterıŋızdıŋ terezelerı men esıkterındegı oiyqtardy bekıtıp, jylytu, germetizasiialau jäne taǧy basqa jūmystardy qolǧa alyŋyz.
– «Telman» tūrǧyn alabynda joldarǧa tas töselıp, jaiau jürgınşılerge arnalǧan joldar men jaŋa köşeler salyndy. Qys mezgılınde bızdıŋ aumaqqa qarai qatty jel soǧady. Aua raiyna senım joq qoi, aldaǧy uaqytta osy köşelerdı qardan tazalau jūmystary qalai jürgızıledı?
– Ärine, sūraǧyŋyz oryndy. Degenmen, eş alaŋdamaŋyz. Sızdıŋ tūrǧyn alabyŋyzda qysqy jäne jazǧy mezgılde «Sumar–Z» JŞS-sı merdıgerlık ūiymy mehanikalyq jäne qolmen jinau jūmystaryn atqaratyn bolady.
– Sälemetsız be, Säbila Saparqyzy?! Men Zarechnyi tūrǧyn alabynda tūramyn, esımım – Şynarai. Qala şetterındegı eldı mekenderdı damytu baǧdarlamasy turaly estıdım. Osy jaiynda ne aitasyz?
– Şynarai, 2011 jyly elorda äkımı Astana qalasynyŋ şet aimaqtaryn damytudyŋ 2020 jylǧa deiıngı tūjyrymdamasyn bekıtken bolatyn. Būl Konsepsiia Astana qalasynyŋ şet aimaqtaryn sumen qamtamasyz etu, sudy bölıp beru, energiiamen jabdyqtau jäne syrtqy aimaqtaryn jaryqtandyru, jylumen jabdyqtau, abattandyru jäne kögaldandyru salalaryndaǧy mäselelerın şeşuge baǧyttalǧan. Astana qalasy şet aimaqtaryn damytu baǧdarlamasy şeŋberınde «Astana qalasynyŋ jolauşylar kölıgı jäne avtomobil joldary basqarmasy» MM-ı joldardy jäne injenerlık jelılerdı salu boiynşa joba äzırledı. Qazırgı kezde, joǧaryda atalǧan joba memlekettık saraptaudan ötkızılude. Biudjettık josparlauǧa säikes 2013-2015 jyldary jobany damytu josparlanyp otyr.
– Men «Prigorodnyi» tūrǧyn alabynda tūramyn. Mūnda, äsırese, keşkı uaqytta köşede qaŋǧybas itter köp jüredı. Olardyŋ ışınde qabaǧany da bar şyǧar, bılmeimız. Äiteuır, balalarymyz üşın qatty alaŋdaimyz. Sondyqtan osy mäselege qatysty sūraiyn dep edım: qarausyz qalǧan januarlardy ūstau boiynşa qandai jūmystar atqarylady?
– Qala aumaǧy boiynşa qarausyz qalǧan januarlardy ūstau jūmystaryn Astana qalasyndaǧy «Auyl şaruaşylyǧy basqarmasy» MM MKK-ınıŋ merdıgerlık ūiymy bolyp tabylatyn «Vetservis Astana» ÖŞJ-ı jürgızedı.
– Jaqynda Sauran köşesı boiynda aşyq qūdyq kördım. Bıraq, bırneşe künnen keiın ony bıreuler jauyp tastady. Aityŋyzşy, aldaǧy uaqytta osyndai aşyq qūdyqty körgen kezde qaida qoŋyrau şaluym kerek?
– Biylǧy jyly qalanyŋ kommunaldyq qyzmetterı Esıl audany boiynşa 300 qūdyqty retke keltırdı. Degenmen, ökınışke qarai, būl mäsele qaita ainalyp aldymyzdan şyǧa beredı. Ärine, keleşekte mūndai keleŋsızdıkterge jol berılmese eken deimız. Būl maqsatta tiıstı jūmystar da jürgızılıp jatyr. Soǧan qaramastan, aldaǧy uaqytta osyndai faktılerdı kezdestırgen kezde «051 bailanys qyzmetı» MM-ıne ötınış bıldıruıŋız qajet nemese 109 nömırıne ūialy telefonnan tegın qoŋyrau şaluyŋyzǧa bolady.
– Kündelıktı jūmysqa baru üşın «Esıl HQKO» aialdamasynan avtobusqa jiı otyramyn. Halyqtyŋ bärı bırdei emes qoi, keibıreuler aialdamadaǧy qyrly tastardyŋ betıne şylym qaldyqtaryn, basqa da qoqystardy laqtyryp ketedı. Jalpy, aialdama keşenderıne qoqys tastau sauyttaryn ornatuǧa bolmai ma?
– Būl baǧytta jūmystar jürgızılıp jatyr. Astana qalasy «Jolauşylar kölıgı jäne avtomobil joldary basqarmasy» MM-ıne aialdama keşenderıne sauyttardy ornatu turaly hat joldandy. Qazırgı uaqytta atauly basqarma audan aumaqtarynda qoqys sauyttaryn ornatu jūmystaryn jürgızude. Qala tazalyǧyna tūrǧyndardyŋ özderı tıkelei atsalysulary kerek. Sonda jūmys nätijelı bolady. Jalpy, bız qandai da bır nätijege qol jetkızsek, sonyŋ bärı bırlesıp, yntymaqtasyp, özara tüsınıstıkpen atqarylǧan şarualardyŋ, köp ūltty halqymyzdyŋ qajyrly eŋbegınıŋ jemısı dep oilaimyn.
– Qaiyrly kün! Men özımnıŋ otbasymmen «№6 qalalyq tūrǧyn-üi keşenınde» tūramyn, osy üidıŋ aulasyna abattandyru jūmystary qaşan jürgızıledı?
– Sızdıŋ mäseleŋız boiynşa «Astana qalasy Qūrylys basqarmasy» MM-sı atalǧan tūrǧyn üi keşenındegı abattandyru jūmystaryn aiaqtau üşın «Avtodorremont» JŞS merdıgerlık mekemesın bekıttı. Baǧdarlamaǧa säikes aulaǧa oryndyqtar, kışı arhitekturalyq formalar, sondai-aq, balalar oiyn alaŋyn ornatu jūmystaryn jürgızu josparlanyp otyr. Bügıngı taŋda osy jūmystardyŋ 80 paiyzy oryndaldy. Kögaldandyru jūmystary da aiaqtaluǧa jaqyn.
– Men – Aiagöz Sailaubekqyzymyn. Osydan üş ai būryn qyzym düniege kelgende, perzenthanada bızge qala aumaǧynda otyrǧyzylǧan aǧaşqa sertifikat syilady. Sol aǧaştyŋ qaida ornalasqanyn qalai anyqtauǧa bolady?
– Aiagöz, böpeŋızdıŋ bauy berık bolsyn! Aǧaştyŋ ornalasqan ornyn jäne onyŋ sızdıkı ekenın anyqtau üşın «Astana Kögaldandyru Qūrylysy» AQ-na habarlasuyŋyz qajet. Mekemenıŋ bailanys telefony: 533-108.
– «Komsomolskii» tūrǧyn alabynda jaŋadan soǧylyp jatqan avtotūraǧy men keŋse ǧimarattary bar tūrǧyn-üi keşenı qūrylysynyŋ jūmystary qaşan aiaqtalady?
– İä, Sız aityp otyrǧan tūrǧyn-üi keşenı «Komsomolskii» tūrǧyn alabynda Qyz Jıbek jäne Ūlpan köşelerınıŋ qiylysynda ornalasqan. Atalǧan üidıŋ qūrylys jūmystaryn «Megastroi-NS» JŞS-nıŋ tapsyrysymen «Stroiproekt injiniring» JŞS-nıŋ jobasymen bas merdıger «Bai-Tan» JŞS-ı jürgızude. Atalmyş üidıŋ qūrylysy üstımızdegı jyldyŋ ekınşı toqsanynda bastalǧan bolatyn, ony keler 2013 jyldyŋ törtınşı toqsanynda aiaqtau josparlanyp otyr.
– Men «Şūbar» tūrǧyn alabynyŋ tūrǧynymyn, esımım – Qarlyǧaş. Bızdıŋ üide meken–jai körsetkışı joq, sol belgını ornatuǧa bola ma?
– Qarlyǧaş, būl mäsele boiynşa sız mındettı türde «Astana qalasy arhitektura qala qūrylysy basqarmasy» MM-nen qauly alyp, Astana qalasy Esıl audany äkımı apparatyna jazbaşa türde aqparattyq anşlag ornatuǧa ötınış beruıŋız qajet. Mäseleŋız aldaǧy uaqytta qarastyrylady.
– Säbila Saparqyzy, men «Şyǧys İlinka» tūrǧyn alabynda tūramyn. Köşelerımızde jaryq joq, äsırese, tünde sabaqtan qaitqan balalarǧa tym qiyn. Osy mäselenı qaşan şeşesızder?
– 2007 jyldan berı atalǧan tūrǧyn alapta «Astana qalasy Energetika jäne kommunaldy şaruaşylyǧy» MM-ı äkımşılıgı «Şyǧys İlinka tūrǧyn alabyndaǧy üilerge injinerlık jelılırdı salu» baǧdarlamasyn jürgızude. Būl joba aumaq boiynşa 4 kezeŋge bölıngen. Atalmyş baǧdarlamaǧa säikes tūrǧyn alapta elektr quatymen qamtamasyz etu jelılerın salu, taza auyzsumen qamtamasyz etu, kärız, jol qūrylysy sekıldı jūmystar jürgızıledı. Al jol qūrylysy men joldardy jaryqtandyru jūmystary elektrquatymen, taza auyzsumen qamtamasyz etu, kärız jelılerın salu jūmystary aiaqtalǧan soŋ bastalady. Aita ketu kerek, osy baǧdarlamany qarjylandyru mäselesınde edäuır qiyndyqtar tuyndaǧan bolatyn. Alaida, qazırgı kezde būl mäsele özınıŋ oŋ şeşımın tapty.
