Ұлттық академиялық кітапханада Астана қаласы Тілдерді дамыту басқармасының ұйымдастыруымен «Тіл мәдениеті: әдеби, публицистикалық және ресми стильдер» атты дөңгелек үстел мәжілісі өтті.
Бұл отырыс – тіл мәдениетінің сақталуын, сөйлеу және жазу барысында қазақ тілінің әдеби, публицистикалық, ресми стильдерінің дұрыс қолданылуын қалыптастыру, бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік тілдің қоғамдағы беделін арттыруға ықпал етуді мақсат етті. Шараға қатысқан қоғам қайраткерлері, зиялы қауым өкілдері осы мәселе төңірегінде ой-пікірлер, ұсыныстар мен сын-ескертулер айтып, баяндамалар жасады. Сондай-ақ, баспасөздегі тіл қолдану сапасы жөнінде жасалған мониторинг қорытындылары талқыланды.
Дөңгелек үстел басындағы әңгімені жүргізген Астана қаласы Тілдерді дамыту басқармасының басшысы Ербол Тілешов: «Бүгінгі басқосуымыз тіл мәдениетіне байланысты. Қазір мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейту жөнінде жиі айтылып жүр. Бұл күндері жоғары оқу орындарында қазақ топтары көбейіп, қазақ тіліндегі балабақшалар, мектептер ашылды. Сөйтіп, біраз шаруалар атқарылуда. Бірақ, осы арада «тілдің сапалық деңгейі қалай, тіл мәдениеті қай деңгейде, біз мемлекеттік тілімізді дұрыс қолданып жүрміз бе?» деген мәселелер күн тәртібінен түспегені дұрыс. Сол үшін де сіздердің бастарыңызды қосып, бүгінгі жиынымызды өткізіп отырмыз» деп шараның мән-жайы туралы қысқаша тоқтала кеп, қазақ тілін мазақ еткен бейнесюжеттерге жиналғандардың назар аударуын сұрады. Экраннан күндіз-түні түспейтін жарнамалардағы тіл бұзарлық, тележурналистердің қалай болса, солай сөйлеп, тіл мәдениетін сақтамайтыны көрсетілді. Бұл бейнесюжеттен кейін сөз алған ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты, жазушы, Мемлекеттік сыйлықтың иегері Алдан Смайыл: «Осы экраннан көріп отырғандай дүниелер өте көп. Тіл мәдениетін тәрк еткен мұндай өрескелдіктерді өстіп теріп-теріп көрсеткен дұрыс та шығар, бірақ осының себебі не екенін айқындау керек. Неге бұлай боп жатыр? Шынын айтқанда, бізде қазір қазақ тілді орта жоқ. Менің немерелерім мектепте оқиды. Мұғалімдері Ж.Аймауытов, Б.Майлин, М.Әуезовтің шығармаларын оқып келуге тапсырма береді. Соларды оқығанда олар түк те түсінбейді. Өйткені, ана кісілер жазған ондай орта бүгінде жоқ, ондай ұғым жоқ. Енді біз оларға «қазақ тілін неге дұрыс сөйлемейсің» деп талап қоя аламыз ба? Тілдік ортаны жасап бере алмай отырған соң талап қоюға қақымыз бар ма?» Депутат келешекте атқарылар шаралар туралы да кеңінен сөз қозғады. Кеңес Юсуп сынды аудармашылар, зиялылар көтерген, сынаған мәселелерге Қайрат Сақ бастаған Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің журналистика факультетінен келген ұстаздар жауап берді. Жиналыс соңында тіл мәселесіне байланысты ұсыныстар талқыланып, көпшілік пікірі қатталып-шотталып жауапты органдарға жеткізілетін болды.
Ырысбек ДӘБЕЙ
