باس جۇلدەنىڭ بارلىعى نەگە بىزگە بۇيىردى؟

«قازانات» اتشابارىندا تەڭگە ىلۋدەن ءىى ازيا چەمپيوناتى, اۋدارىسپاقتان ءىىى ازيا چەمپيوناتى اياقتالدى. بۇل جارىس استانا قالاسىنىڭ 20 جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلدى. قوس جارىستىڭ دا التىن جۇلدەلەرىن قازاقستان سپورتشىلارى جەڭىپ الدى. تەڭگە ىلۋدەن تەك قىرعىزستان كومانداسىنىڭ وكىلى قولا جۇلدە يەلەنسە, اۋدارىسپاقتىڭ بەس سالماعى بويىنشا قىتاي, موڭعوليا, تاجىكستان, اۋعانستان, وزبەكستان, قىرعىزستان بالۋاندارى بىرنەشە كۇمىس جانە قولا جۇلدەلەردى قانجىعالارىنا بايلادى.

اۋدارىسپاقتان ءىىى ازيا چەمپيوناتىنىڭ ءابسوليۋتتى سالماقتاعى جەكپە-جەگىندە جاڭا ەسىم جارقىراپ شىقتى. اقتوبەلىك جاس بالۋان ارمان ساعىنباەۆ قارسىلاستارىنىڭ بارلىعىن بەت قاراتپاي ۇتىپ, تۇيە بالۋانى اتاندى.
تەڭگە ىلۋدەن 9 مەملەكەت سپورتشىلارىنىڭ اراسىنان اقتىق سىنعا ساناۋ­لى ساڭلاقتار سۋىرىلىپ شىقتى. ال جۇلدەلەردىڭ ەكەۋىن قازاقستاندىق شەبەرلەر ۇتىپ الدى. التىن مەدال مەن 1500000 تەڭگە سىيلىق جاس ساڭلاق ماعجان ساپاربەككە بۇيىردى. كۇمىس جۇلدە مەن 750000 تەڭگە سىيلىقتى عالىمجان ءىزجانوۆ يەلەندى. قولا جۇلدە مەن 500000 تەڭگە سىيلىقتى قىرعىزستان سپورتشىسى امانتۋر مينۋر ۋلى قانجىعاسىنا بايلادى.
اۋدارىسپاقتان ءىىى ازيا چەمپيوناتىنىڭ جاڭالىعى ارمان ساعىنباەۆ بولدى. ازيانىڭ ءابسوليۋتتى سالماقتاعى باسەكەسىندە اقتوبەلىك باپكەر ابات ايماعانبەتوۆتىڭ شاكىرتى ارمان ساعىنباەۆ تۇيە بالۋان اتاندى.
استانادا وتكەن ازيا چەمپيوناتتارىن يۋنەس­كو-نىڭ ءداستۇرلى سپورتتار مەن ويىندار كوميتەتىنىڭ وكىلدەرى ارنايى كەلىپ تاماشالاۋىنىڭ ءوزى كوپ جايتتى اڭعارتسا كەرەك.
تەڭگە ىلۋدەن ءىى ازيا چەمپيوناتىنىڭ جەڭىمپازدارىن يۋنەسكو-نىڭ ءداستۇرلى سپورت جانە ويىندار كوميتەتىنىڭ توراعاسى حاليل احمەد حان, كوميتەتتىڭ حاتشىسى شاممي رانا جانە كوميتەتتىڭ ۇيلەستىرۋشىسى مارسەللين دەللي مىرزالار, قر مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلى, قر ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ قۇرمەتتى پرەزيدەنتى قايرات ساتىبالدىۇلى ماراپاتتاپ, جۇلدەگەرلەرگە ارناپ قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى.
ۇلتتىق سپورتتىڭ جان­كۇيەرلەرى جاقسى بىلسە كەرەك, بۇعان دەيىن اۋدارىسپاقتان ءى ازيا چەمپيوناتى 2014 جىلى استانادا, ءىى ازيا چەمپيوناتى 2016 جىلى قىتاي حالىق رەس­پۋبليكاسىنىڭ ىلە-قازاق اۆتونوميالى وبلىسىندا وتكەن-ءدى. ەكى چەمپيوناتتا دا بارلىق سالماقتىڭ باس جۇلدەلەرىن قازاق بالۋاندارى ەنشىلەگەن بولاتىن. بۇل جولى دا ءبىزدىڭ جىگىتتەر بەس سالماق بويىنشا تاعى دا التىن مەدالدى كەۋدەلەرىندە جارقىراتتى. ۇلتتىق قۇراما كومانداسىنىڭ باس باپكەرى قۋانىشبەك قۇراماەۆتىڭ, اعا جاتتىقتىرۋشى جانباتىر بەكمۇساەۆتىڭ, جاتتىقتىرۋشى ابات ايماعانبەتوۆ­تىڭ باپتاعان شاكىرتتەرى ناعىز بابىندا ەكەندىگىن تاعى ءبىر دالەلدەپ بەردى. اسا اۋىر سالماقتاعى ءبىرجان قوساليەۆ, اۋىر سالماقتاعى سىرىم ءىزباساروۆ, 80 كەلىدەگى ەسىمحان ءراحماتىللا, 70 كەلىدەگى شىڭعىسحان ەرجانوۆ, 60 كەلىدەگى ازامات سەرعازين ەل سەنىمىن اقتاپ شىقتى. بەسەۋى دە ءوز سالماقتارىندا قارسىلاستارىن قاپى قالدىرىپ, ازيا چەمپيوندارى اتاندى.
مىنا ءبىر ويىمىزدى وسى تۇستا ايتىپ وتكەن ورىندى ساناپ وتىرمىز. ماسەلەن, تەڭگە ىلۋدە تەك قىرعىزستاندىق شەبەر عانا قولا جۇلدەگە قول جەتكىزدى. ونىڭ ءوزى ەكىنشى كۇنى اۋدارىسپاقتا 80 كەلى سالماقتا كۇمىس جۇلدەگەر اتانعان – امانتۋر مينۋر ۋلى. ياعني قىرعىزستان كومانداسىندا ءوز ەلىندە تەڭگە ىلۋدەن ۇزدىك اتانعان, ارنايى دايارلانعان سپورتشى بولعان جوق. باسەكە بارىسىندا بايقالىپ تۇردى, ءبىزدىڭ ماعجان ساپاربەك پەن عالىمجان ءىزجانوۆتان باسقا 150 مەتردى 13-14 سەكۋندتا جۇلدىزداي اعىپ ءوتىپ, 4-5 تەڭگەنى اسپانعا لاقتىرىپ, جانكۇيەر ايىزىن قاندىر­عان سپورتشى مۇلدە بولعان جوق. ءتىپتى تەڭگە ءىلۋ بىلاي تۇرسىن, كوپشىلىگىنىڭ قولدارى قارا جەرگە جەتپەي جۇرتتى كۇلدىردى.
ال اۋدارىسپاق سايىسىندا جەتى كوماندا سپورتشىلارى عانا جۇلدەلى بولدى. باس جۇلدەگە بەس سالماق بويىنشا قازاقستان بالۋاندارىنان باسقاسى قول جەتكىزە المادى. تۇركيا مەن رەسەي بالۋاندارى ەلدەرىنە جۇلدەسىز ورالدى. نەگە؟ نەگە باس جۇلدەنىڭ بارلىعى قازاقستاندا قالدى؟ ويتكەنى ازيا چەمپيوناتتارىنا وزگە مەملەكەتتەر قازاقستان كومانداسى سياقتى تىڭعىلىقتى دايارلىق جاساعان جوق. بىرەر اي بۇرىن وتكىزىلۋگە ءتيىس ءجۇ­يەلى وقۋ-جاتتىعۋ جيىنىن وتكىزبەدى.
ونىڭ ۇستىنە, تەڭگە ىلۋگە دە, اۋدارىسپاق سايىسىنا دا ارنايى ۇيرەتىلگەن ات قاجەت. ال ازيا چەمپيوناتتارىنا سەگىز مەملەكەت تە اتسىز كەلىپ قاتىستى. سوندىقتان شەتەلدىك سپورتشىلار اۋدارىسپاق پەن تەڭگە ىلۋگە ەش بەيىمى جوق, تاقىمدارى ۇيرەنبەگەن ات ۇستىندە قايدان تابىستى ونەر كورسەتسىن؟ مىنە, «نەگە باس جۇلدەنىڭ بارلىعى قازاقستاندا قالدى؟» دەگەن جوعارىداعى ساۋالدىڭ ءبىر جاۋابى – وسى.
ال ەگەر وزگە مەملەكەتتەر دە قازاقستان كومانداسى سياقتى چەمپيونات الدىندا جۇيەلى وقۋ-جاتتىعۋ جيىنىن وتكىزىپ, وزدەرى ۇيرەتكەن ەستى اتتارىمەن سايىس­قا تۇسەر بولسا, مۇنداي حا­لىقارالىق جارىستا باس جۇلدەلەردى ۋىستاپ الماس پا ەدى؟!
سونىمەن, قالىڭ جانكۇ­يەر ءۇشىنشى ازيا چەمپيوناتىن تاماشالادى. ۇيىم­داس­تىرۋدا ەش ءمىن جوق. قالىڭ كوپشىلىك ەكى كۇن بويى ۇلتتىق سپورتقا جانكۇيەرلىك تانىتتى. بىراق ارادا وتكەن ءتورت-بەس جىلدا ەش وزگەرىس جوق سياقتى. شەتەلدىك ۇلتتىق ويىن سپورتشىلارىنىڭ دەڭگەيى ءالى ءبىر قالىپتا تۇر. قازاقستاندىق كومانداعا شىنايى لايىق قارسىلاس بايقالار ەمەس. مۇمكىن, وسى جولعى جەڭىلىستىڭ اششى ءدامى كوپشىلىگىنە وي سالار دەپ ۇمىتتەنەمىز. ايتپەسە, مۇنداي باياۋ قارقىن ۇلتتىق ويىن باسەكەلەرىنىڭ قادامىنا تۇساۋ بولۋى دا مۇمكىن.